Лекция. Нарықтық қатынастар. - Лекция, раздел Философия, Лекция Экономикалық теория пәні мен оның негізгі бағыттары Экономикалық ғылымдардың қайнар көздері Нарық Мәні, құрылымы ...
Нарық мәні, құрылымы
Нарық түрлері
1. Нарықтың екі жақты мағынасы бар: 1) нарық (маркет) деген түсінік өзіндік мағынада “өткізу” деген түсінік, бұл айырбас, айналыс сферасында орын алады. 2) нарық өндіріс, бөлу, айырбас және тұтыну процестерін қамтитын, адамдар арасындағы экономикалық қатынастар жүйесі. Бұл меншіктің әр-алуан формаларын, тауар-ақша байланыстарын, қаржы несие жүйесін пайдалануға негізделген, экономикалық іс-әрекеттердің күрделі механизмі.
Айналыспен қатар нарық қатынастарына мыналар жатады.
Екі субъектінің өзара байланыстары нарық негізінде болғанда, кәсіпорындарды және экономикалық басқа құрылымдарды жалға алумен байланысты қатынастар;
Еңбек биржасы арқылы жұмыс күшін жалдап пайдалану процесі;
Шетел фирмалары мен бірлескен кәсіпорындардың айырбас процестері;
Белгілі процентке несие берудегі несие қатынастары;
Тауар, қор, валюта биржалары мен басқа құрылымдардан тұратын, нарықтық инфрақұрылымдардың іс-әрекет процестері.
2. Қазіргі заманда споттық және мерзімдік нарықтар кең тарап отыр.
Споттық нарық дегеніміз қолма-қол жеткізілген нақты тауармен сауда-саттық жүргізу нарығының бір түрі.
Мерзімдік нарық – бұл мерзімді контрактілер нарығы, яғни келісім-шарттар бойынша көрсетілген мерзімде материалдық байлықтарды, тауарларды, құнды қағаздар түріндегі активтерді, болашақта жеткізу туралы контрагенттердің бір-бірімен жасасқан келісімі.
Споттық нарықта хеджерлер мен саудагерлер қатысады. Хеджерлер контрактілерді сату және сатып алу келісімдерін жүргізеді. Олар тауарды осы сәтте сатып жібере алады, немесе мерзімді контрактіні сатып жіберіп тауарды сақтап отыра алады.
Саудагерлер болашақта болып қалуы мүмкін спот бағасын болжай отырып, тауар қорын жасайды. Мерзім контрактілердің орындалуы форвардтық, фьючерстік және опциондық контрактілер түрінде жүзеге асырылады.
Форвардтық контракт- бұл контрагенттер арасында биржадан тыс жасасқан контракт объектісін болашақта жеткізу туралы келісімшарт. Әртүрлі активтер – тауарлар, акциялар, облигация, валюта келісімнің предметі бола алады.
Фьючерстік контракт – бұл контрактінің предметін болашақта жеткізу туралы келісім. Фьючерстік контракт тек биржада жасалынады. Контрактінің предметі болып материалдық активтер – алтын, бидай, бензин және қаржы құралдары (валюта, құнды қағаздар) қызмет атқара алады.Биржаның есеп жүргізетін палатасы фьючерстік контрактілердің орындалуына кепілдік алады.
Опциондық контракт. Бұл белгілі базистік активтерді, белгілі бағамен белгілі уақытта сатып алу немесе сату құқық беру туралы екі жақты келісім шарт.
Активті сатып алған не сату құқық алған жақ сатушыға сыйлық төлейді. Орындалу мерзіміне байланысты опциондар: американдық және еуропалық болып екіге бөлінеді.
Пайдалануға ұсынылатын әдебиеттер:
1. Жүнісов Б.Ж. Нарықтық экономика негіздері. Оқу құралы. Алматы. 1994.
2. Әкімбеков С., Баймухаметова А.С., Жанайдарова У.А. Экономикалық теория. Оқу құралы. – Астана; 2002. – 464 б.
3. Мәдешев Б.Р. Нарықтық экономикаға кіріспе. Оқу құралы. Алматы. Экономика, 1995.
4. Экономикалық теория. Оқулық. Алматы. Қазақ университеті.2000.
Экономикалы ылымдарды айнар к здері... Экономикалы за дар мен... Лекция Экономикалы дамуды жалпы негіздері Ндіріс...
Если Вам нужно дополнительный материал на эту тему, или Вы не нашли то, что искали, рекомендуем воспользоваться поиском по нашей базе работ:
Лекция. Нарықтық қатынастар.
Что будем делать с полученным материалом:
Если этот материал оказался полезным ля Вас, Вы можете сохранить его на свою страничку в социальных сетях:
Экономикалық теорияның пәні
1. Тұңғыш экономикалық ой пікірлер көне заманда пайда болған. Ежелгі дәуір ойшылдарының еңбектерінде: ежелгі қытай филосо
Ндіріс теориясы
Экономикалық жүйедегі өндірістің орны. Өндіріс және оның формалары. Қоғамдық өндірістіv
Оғамдық өндірістің негізгі факторлары
Материалдық игіліктерді жасап шығаратын процес өндіріс д.а. яғни ол тікелей тұтыну үшін немесе өндірісті әрі қарай жүргізу үшін таб
Ндірістік функция
Өндіріс факторлары жиынтығы арқылы өндірілетін өнімнің барынша көп көлемінің арасындағы өзара қатынас өнд-к функцияны с
Меншік және иемдену заңдары.
Меншік субъектінің затты пайдалануға ерекше құқығын білдіреді. Меншік материалдық және рухани игіліктерді және осыларды өндіру шарттарын
Монополистік, жетілмеген бәсеке
1. Бәсеке деген бір жағынан іс-қимыл жасайтын салада жақсы нәтижеге жету үшін жүріп отыратын экономикалық жарыс, шаруашылық жүргізуді
Монополистік, жетілмеген бәсеке
Монополистік, жетілмеген бәсеке үнемі болып тұрған. Ал ХІХ ғасырдың басында монополиялардың пайда болуымен байланысты ол шиеленісе түсті. Осы мерзімд
Менеджмент – фирманы басқару теориясы
Менеджмент (ағылшынша “managment”- басқару) шешімдер қабылдап,оларды орындауға бағытталған жүйе.Материалдық, еңбек және қаржы ресур
Кәсіпкерліктің қалыптасуы
1. Капитал (ағылшынша – бас мүлік, бас сома, латынша – ең басты) – экономикалық ғылымның ең маңызды категорияларының бірі, нары
Тұтынушылардың жиынтығы.
Макроэкономика өндірушілер мен тұтынушылардың іс-әрекеттерінің мотивациясын зерттейді, сонымен қатар бәсекеліктің әртүрлі
Лекция. Жұмыссыздық және оның түрлері
Экономикалық белсенді адамдар – елдің жұмысқа қабілетті және жұмыс істеуге ниеті бар адамдар. Жұмыссыз деп жұмыс істеуге ниеті
Сақтандыру нарығының қатысушылары.
1. Сақтандырудың негізгі қайнар көзі «Сақтандыру қызметі туралы» Қазақстан Республикасының Заңы болып та
Сақтандыру салалары, сыныптары және түрлерi
1. Сақтандыру қызметiн ұйымдастыру және мемлекеттiк реттеу мен лицензиялауды жүзеге асыру үшiн сақтандыру салаларға, сыныптар мен түрлерге б
Сақтандыру нарығының қатысушылары
Қазақстан Республикасы сақтандыру нарығының қатысушылары: 1) сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы; 2) сақтандыру брокерi;
Бағалы қағаздар нарығына қатысушылар
Бағалы қағаздар айналымы жүретін қаржы нарығының бөлігін қор биржасы дейміз. Қазақстан нарығындағы бағалы қ
Бағалы қағаздар нарығының қатысушылары
Қор нарығындағы кәсіби делдалдар-брокерлік және дилерлік қызмет көрсету лицензиясы мен биржа мүшесі болып табылатын білікті мамандардан тұратын
Аржы жүйесі және қаржы саясаты.
Мемлекеттің экономикалық саясаты – бұл қойылған мақсатқа жету үшін эк-қ суб-дің іс әрекетін реттеуге бағытталған іс-шар
Хотите получать на электронную почту самые свежие новости?
Подпишитесь на Нашу рассылку
Наша политика приватности обеспечивает 100% безопасность и анонимность Ваших E-Mail
Новости и инфо для студентов