Монополистік, жетілмеген бәсеке - Лекция, раздел Философия, Лекция Экономикалық теория пәні мен оның негізгі бағыттары Экономикалық ғылымдардың қайнар көздері Монополистік, Жетілмеген Бәсеке үнемі Болып Тұрған. А...
Монополистік, жетілмеген бәсеке үнемі болып тұрған. Ал ХІХ ғасырдың басында монополиялардың пайда болуымен байланысты ол шиеленісе түсті. Осы мерзімде акционерлік қоғамдар пайда болып, капитал дың шоғырлануы басталып, табиғи, материалдық және қаржы ресурстарын пайдалануға бақылау қойылған.
Монополия деген термин тауардың жалғыз сатушысы дегенді білдіреді. Монополизмнің негізгі көрсеткіштеріне монополиялық баға мен монополиялық пайда жатады. Фирманың қарамағындағы сирек кездесетін, ұдайы өндірілмейтін ресурстары болса, онда оның монополистік болмысы табиғи болады. Ал егер фирма өзі ұйымдастырудың әртүрлі әдістерін ұтымды пайдаланып, монополия құрса онда жасанды болады.
ХХ ғасырға дейін монополиялар шектелген сфераларда болған. КЕйін монополиялану процестері заңдылыққа айналды. Бұл өндірістің, бәсекенің, ұйымдастырулық бастаманың күшеюімен байланысты болды. Монополияланудың бірнеше формалары болады – картельдік келісімдер, синдикаттау, біріктіру мен жұтып қою т.б. жатады. Осылардың негізінде монополистк бәсекенің бірнеше түрлері туады: монопсония, олигополия, олигопсония, дуополия, билатеральдік монополия.
Монопосония – белгілі тауарды сатып алуға жалғыз сатып алушының монополиясы болуымен сипатталатын нарық құрылымының типі.
Олигопсония – белгілі тауарларды сатып алушы топтары болатын нарық құрылымының типі.
Олигополия – бұнда бірнеше ірі фирмалар өнімнің басым көп бөлігінің өндірісі мен сатуын монополиялап алады және бірі-бірімен көбінесе бағалық емес бәсекеде болады.
Дуополия- белгілі тауарлардың тек екі жеткізушісі болатын нарықтық құрылым. Бұлардың арасында баға туралы, тауарды өткізетін нарық туралы, өндірістік квота туралы келісім мүлде болмайды.
Билатералдық монополия (екі жақты монополия) – тауардың жалғыз жеткізушісі мен жалғыз тұтынушысы болатын нарықтық құрылым. Мысалы, электр қуаты, су және газ монополиялары.
Пайдалануға ұсынылатын әдебиеттер:
1. Экономикалық теория. Оқулық. Алматы. Қазақ университеті.2000.
2. Әкімбеков С., Баймухаметова А.С., Жанайдарова У.А. Экономикалық теория. Оқу құралы. – Астана; 2002. – 464 б.
3. Фишер С., Дорнбуш Р., Шмалензи Р. Экономика. 2-е изд., М., /Дело/, 1995.Әубәкiров Я.Ә. және ұжым, Экономикалық теория. Оқулық.. Алматы, 1999.
3. Экономическая теория (политэкономия). Учебник. Под общ. Ред. Акад. В.Н.Видяпина, Г.П.Журавлевой.:ИНФРА, 1999.
Экономикалы ылымдарды айнар к здері... Экономикалы за дар мен... Лекция Экономикалы дамуды жалпы негіздері Ндіріс...
Если Вам нужно дополнительный материал на эту тему, или Вы не нашли то, что искали, рекомендуем воспользоваться поиском по нашей базе работ:
Монополистік, жетілмеген бәсеке
Что будем делать с полученным материалом:
Если этот материал оказался полезным ля Вас, Вы можете сохранить его на свою страничку в социальных сетях:
Экономикалық теорияның пәні
1. Тұңғыш экономикалық ой пікірлер көне заманда пайда болған. Ежелгі дәуір ойшылдарының еңбектерінде: ежелгі қытай филосо
Ндіріс теориясы
Экономикалық жүйедегі өндірістің орны. Өндіріс және оның формалары. Қоғамдық өндірістіv
Оғамдық өндірістің негізгі факторлары
Материалдық игіліктерді жасап шығаратын процес өндіріс д.а. яғни ол тікелей тұтыну үшін немесе өндірісті әрі қарай жүргізу үшін таб
Ндірістік функция
Өндіріс факторлары жиынтығы арқылы өндірілетін өнімнің барынша көп көлемінің арасындағы өзара қатынас өнд-к функцияны с
Меншік және иемдену заңдары.
Меншік субъектінің затты пайдалануға ерекше құқығын білдіреді. Меншік материалдық және рухани игіліктерді және осыларды өндіру шарттарын
Монополистік, жетілмеген бәсеке
1. Бәсеке деген бір жағынан іс-қимыл жасайтын салада жақсы нәтижеге жету үшін жүріп отыратын экономикалық жарыс, шаруашылық жүргізуді
Менеджмент – фирманы басқару теориясы
Менеджмент (ағылшынша “managment”- басқару) шешімдер қабылдап,оларды орындауға бағытталған жүйе.Материалдық, еңбек және қаржы ресур
Кәсіпкерліктің қалыптасуы
1. Капитал (ағылшынша – бас мүлік, бас сома, латынша – ең басты) – экономикалық ғылымның ең маңызды категорияларының бірі, нары
Тұтынушылардың жиынтығы.
Макроэкономика өндірушілер мен тұтынушылардың іс-әрекеттерінің мотивациясын зерттейді, сонымен қатар бәсекеліктің әртүрлі
Лекция. Жұмыссыздық және оның түрлері
Экономикалық белсенді адамдар – елдің жұмысқа қабілетті және жұмыс істеуге ниеті бар адамдар. Жұмыссыз деп жұмыс істеуге ниеті
Сақтандыру нарығының қатысушылары.
1. Сақтандырудың негізгі қайнар көзі «Сақтандыру қызметі туралы» Қазақстан Республикасының Заңы болып та
Сақтандыру салалары, сыныптары және түрлерi
1. Сақтандыру қызметiн ұйымдастыру және мемлекеттiк реттеу мен лицензиялауды жүзеге асыру үшiн сақтандыру салаларға, сыныптар мен түрлерге б
Сақтандыру нарығының қатысушылары
Қазақстан Республикасы сақтандыру нарығының қатысушылары: 1) сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы; 2) сақтандыру брокерi;
Бағалы қағаздар нарығына қатысушылар
Бағалы қағаздар айналымы жүретін қаржы нарығының бөлігін қор биржасы дейміз. Қазақстан нарығындағы бағалы қ
Бағалы қағаздар нарығының қатысушылары
Қор нарығындағы кәсіби делдалдар-брокерлік және дилерлік қызмет көрсету лицензиясы мен биржа мүшесі болып табылатын білікті мамандардан тұратын
Аржы жүйесі және қаржы саясаты.
Мемлекеттің экономикалық саясаты – бұл қойылған мақсатқа жету үшін эк-қ суб-дің іс әрекетін реттеуге бағытталған іс-шар
Хотите получать на электронную почту самые свежие новости?
Подпишитесь на Нашу рассылку
Наша политика приватности обеспечивает 100% безопасность и анонимность Ваших E-Mail
Новости и инфо для студентов