Курстық жұмыстарды орындауға арналған

АЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

АРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

 

 

Г.Ж. Рахымбаева

 

 

«Инженерлік графика»

пәні бойынша

курстық жұмыстарды орындауға арналған

Дістемелік нұсқаулар

 

 

Арағанды 2011

АЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

АРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

 

 

Г.Ж. Рахымбаева

 

 

«Инженерлік графика»

пәні бойынша

курстық жұмыстарды орындауға арналған

Дістемелік нұсқаулар

 

 

Арағанды 2011

ОЖ 515(07)=512.122

 

Рахымбаева Г.Ж.«Инженерлік графика» пәні бойынша курстық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар. - Қарағанды: ҚарМТУ, 2011. 25 б.

 

«Сызба геометрия және инженерлік графика» пәніне кредиттік оқу технологиясы бойынша «Инженерлік графика» тақырыбы енгізілген. Осы тақырыпқа сай әдістемелік нұсқаулар, оқу құралдар, оқулықтар мемлекеттік тілде аз жазылған деп айтуға болады. Мемлекеттік тілде оқитын студенттерге оқулықтардың жоқтылығы көп қиындық туғызады. Ұсынылған әдістемелік нұсқау студенттерге өте пайдалы болады. Графикалық дайындықсыз қазіргі замандағы инженерлерді оқыту мүмкін емес.

Экономикалық дамыған елдерде қазіргі таңда сызбалар мен конструкторлық құжаттарды дайындау кезінде автоматтандырылған жобалар жүйелері қолданылады.

Әдістемелік нұсқауда негізінен конструкторлық құжаттардың бірыңғай жүйелері (КҚБЖ) стандарттарын сақтауға үлкен көңіл бөлінген. Неғұрлым бөлшекті түрдегі геометриялық сызбалар, жобалық сызбалар, өлшемдерді енгізу, штрихтау, жазбаларды орындау, әртүрлі бөлшектердің жұмыс сызбаларын рәсімдеу мәселелері қарастырылады.

Инженерлік графика көзқарасымен жоғарыда келтірілген себептер бойынша осы әдістемелік нұсқауды мемлекеттік тілде жазу студенттер үшін үлкен маңыздылықтарға ие. Ол студенттерге дәстүрлі «қағаз» сызбалардың мектептегі әдістері мен қазіргі заманға сай компьютерлік тәсілдерге ауысуына көмегін тигізеді.

Әдістемелік нұсқау барлық талаптарға сәйкес жоғарғы техникалық оқу орындарының оқу құралы ретінде ұсынылып, белгілі бір деңгейде жазылған.

 

 

Пікір жазған: Қарағанды мемлекеттік техникалық университетінің Редакциялық-баспа кеңесінің мүшесі, техникалық ғылым докторы, профессор Тутанов С.Қ.

 

 

Университеттің Редакциялық-баспа кеңесі бекіткен

© Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті, 2011

Мазмұны

 

Нормативтік сілтемелер [A]. 4

Кіріспе. 5

1 Теориялық бөлімі6

1.1 Негізгі ережелер.. 6

1.2 Жалпы түрдегі сызбаны және құрастыру сызбасын оқу.. 7

1.3 Тетік сызбаларын орындау жүйелілігі8

1.4 Тетіктердің жұмыс сызбасына қойылатын талаптар.. 9

1.5 Сызбалардағы шарттылықтар мен ықшамдылықтар.. 10

1.6 Тетіктердің конструкциялық элементтерін кескіндеу.. 13

1.7 Сызбаларға өлшемдер салудың кейбір ерекшеліктері. Базалар.. 17

2 Курстық жұмыс. 20

2.1 Жалпы ережелер.. 20

2.2 Курстық жұмыстарға қойылатын талаптар.. 20

2.3 Курстық жұмыстың мазмұны.. 20

2.4 Курстық жұмысты қорғау.. 21

2.5 Құрастыру сызбаларын тетіктеу үшін нұсқалар бойынша тапсырмаларды орындау.. 21

3 Курстық жұмысты орындау үлгісі22

3.1 «Бағыттаушы блок» бұйымының жалпы түрдегі сызбасын оқу.. 22

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі24

Қосымшалар.. 25

А қосымшасы. «Бағыттаушы блок» бұйымының сызбасы.. 26

Б қосымшасы. Бағыттаушы блок бұйымына сипаттізім.. 27

В қосымшасы.«Бағыттаушы блок» бұйымдар тетіктерінің

сызбаларын орындау мысалы ...…………………………………………………….28

Г қосымшасы (анықтамалық) Бірінші бетті ресімдеу.. 29

Д қосымшасы (Анықтамалық) Мемлекеттік стандарттан мәліметтер.. 30

 

Нормативтік сілтемелер [A]

 

Осы әдістемелік нұсқауда келесі құжаттарға сілтемелер пайдаланылған:

1. 2.301-68* МЕСТ Пішімдер.

2. 2.104-68* МЕСТ Негізгі жазбалар.

3. 2.302-68* МЕСТ Масштабтар.

4. 2.303-68* МЕСТ Сызықтар.

5. 2.304-81 МЕСТ Сызу шрифттері.

6. 2.305-68* МЕСТ Кескін. Түрлер, тіліктер, қималар және шығару элементтері.

7.2.306-68* МЕСТ Графикалық материалдарды белгілеу және оларды сызбаларға салу тәртібі.

8. 3.307-68* МЕСТ Өлшемдерді салу және шекті ауытқушылықтар.

9. 2.311-68 МЕСТ Тіліктерді кескіндеу.

10. 2.315-68 МЕСТ Ықшамдалған және шартты бекітілген тетіктер кескіні.

11. 2.109-73 МЕСТ Сызбаларға қойылатын негізгі талаптар.

12. 2.101-68 МЕСТ Бұйымдардың түрлері.

13. 2.102-68 МЕСТ Конструкциялық құжаттардың түрлері.

14. 2.108-68 МЕСТ Сипаттізім.

15. 8724 – 81 МЕСТ Жалпы тағайындалған метрлік цилиндрлік тіліктің диаметрлері және қадамдары.

16. 6357 – 81 МЕСТ Құбырлық цилиндрлік тіліктің негізгі өлшемдері.

17. 11284 – 75 МЕСТ Бекіту тетіктерінің астындағы саңылаулы тесіктер.

18. 12876 – 67 МЕСТ Бұрама басының астындағы тірек беттерінің өлшемдері. 19. 12415 – 80 МЕСТ Орнату бұрамасы астындағы тесіктер.

20.23360–78 МЕСТ Призмалық кілтектер және кілтекті ойықтар өлшемдері.

21. 10549 – 80 МЕСТ Жонулар өлшемдері.

22. 6636 – 69 МЕСТ Қалыпты сызықтық өлшемдер (1…1000 мм шегінде).

23. 1.1.01-2004 СМК ФС Менеджмент жүйесінде сапа құжаттамасын құру, баяндау және ресімдеу бойынша қойылатын жалпы талаптар.

24. 1.1.03-2004 СМК ФС Оқу құжаттамасын ресімдеу тәртібі. Графикалық құжаттарға қойылатын жалпы талаптар.

25. 1.1.04-2004 СМК ФС Оқу құжаттамасын ресімдеу тәртібі. Негізгі жазбалар.

26. 1.1.02-2004 СМК ФС Оқу құжаттамасын ресімдеу тәртібі. Мәтіндік құжаттарға қойылатын жалпы талаптар.

Кіріспе

Жаңа техниканы жасаудың жаңа идеялары мен тұжырымдамаларын әзірлеу инженер мен ғалымның…  

Теориялық бөлімі

Негізгі ережелер

2.101-68 [A12] МЕСТ-қа сәйкес кәсіпорында дайындауға жататын өндірістің кез келген құралы немесе… Әрбір бұйым үшін өзіне графикалық және… Жалпы түрдегі конструкциялық сызба (А қосымшасы) бойынша бұйым-дарға енетін…

Жалпы түрдегі сызбаны және құрастыру сызбасын оқу

ЖТ (ҚҰ) оқу – бұл тұтастай алғанда бұйымдардың және құрамдас… 1) ҚҰ негізгі жазуын оқу керек; құрастыру… 2) кескінделетін бұйым, оның тағайындалуы, жұмыс құрылғылары мен принциптері…

Тетік сызбаларын орындау жүйелілігі

Студент тетіктеу үшін (1-кесте) көрсетілген позиция нөмірі бойынша бұл тетіктерді ЖТ барлық кескіндерден табу керек,… Жұқа сызықта 2.305-68* МЕСТ нұсқауларын… Бұл 2.305-68* МЕСТ ҚҰ-да кейбір ұсақ конструкциялық элементтерді, егер бұл…

Тетіктердің жұмыс сызбасына қойылатын талаптар

2.109-73* [A11] МЕСТ-пен белгіленген тетіктердің жұмыс сызбасына қойылатын негізгі талаптар мыналарға келтіріледі: 1. Әрбір тетіктің сызбасы жеке пішімде орындалады (2.301-68*… 2. 3-бағандағы негізгі жазбаларда аталған материалға деген стандартқа сәйкес тетік…

Сызбалардағы шарттылықтар мен ықшамдылықтар

Егер түр, тілік немесе қима симметриялық фигураны білдіретін болса, онда оны жартылай немесе жартылайдан неғұрлым… 2. Бірнеше бірдей бірқалыпты орналасқан элементтердің –… 3. Беттердің қиылысу сызықтарын, егер оларды: қисық сызба үлгінің орнына –…

Тетіктердің конструкциялық элементтерін кескіндеу

Қиық жиек Қиық жиектер Жонулар …   Жазықтықтардың мұқалған жиектері, біліктердің соңы,…

Сызбаларға өлшемдер салудың кейбір ерекшеліктері. Базалар

Сызбаларға өлшемдерді конструкциялық ерекшеліктердің, бұйымдағы тетіктің жұмыс жағдайы, оны… Өлшеу базасы үшіндайын бұйымдарды өлшеу кезінде…     Конструкторлық база

Курстық жұмыс

Жалпы ережелер

«Жалпы түрдегі сызбаларды оқу және тетіктеу» курстық жұмысының орындалуы студенттің дербес жұмысы…  

Курстық жұмыстарға қойылатын талаптар

 

Курстық жұмыстың мазмұны

 

Курстық жұмыс 3-5 беттік көлемде жазылған түсіндірмелі жазбадан және екі сызбадан тұрады (А4 немесе A3 пішімі).

Түсіндірме жазбада мыналар болуы тиіс:

1) бірінші беті ( Д қосымшасы);

2) нұсқалар бойынша тапсырма;

3) мазмұны;

4) нормативтік сілтемелер;

5) кіріспе;

6) негізгі бөлім (жалпы түрдегі сызбаны оқуды сипаттау);

7) пайдаланылған әдебиеттер тізімі;

8) қосымша.

А3 немесе А4 пішімінде ватманда орындалған сызбалар түсіндірме жазбада пайдаланылған әдебиеттер тізімінен кейін түптеліп тігіледі және қосымшаға енгізіледі.

 

Курстық жұмысты қорғау

Қорғауға тек тапсырмаға сәйкес және талап етілген көлемде орындалуы тиіс жұмыстар ғана жіберіледі. Жұмыстар белгіленген оқу жоспарының мерзіміне сәйкес қорғалуы тиіс. Қорғау белгіленген мерзімнен кейін тек қана институттын рұқсатымен жіберіледі. Студент «Сызба геометрия және инженерлік графика» курсы бойынша курстық жұмысты орындап, оң баға қойылған, тиісті пікірмен емтихан тапсыруға құқығы болады.

Растыру сызбаларын тетіктеу үшін нұсқалар бойынша тапсырмаларды орындау

Курстық жұмысқа арналған тапсырмалар жеке болады. Олар нұсқа бойынша беріледі. Нұсқа студенттік… Әр құрастыру сызбада тетік бұйымдарына енетін сипат…  

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Жаңабаев Ж. Инженерлік және компьютерлік графика. – А.: 2005

2. Есмұханов Ж.М. Сызу. Оқулық. - А.: 2000.

3. Есмұханов Ж.М., Нұрымғалиев М.Х. Конструкторлық құжаттардың бірыңғай жүйесінің мемлекеттік стандарттары. - А.: КазПТИ, 1992.

4. Ыбраев А. Инженерлік графика. - А.: 2005.

5. Мемлекеттік стандарттар. Конструкторлық құжаттардын біріңғай жүйесі. Сызу жұмыстарын орындаудын жалпы ережелері.

 

Курстық жұмысты орындау үлгісі

Бағыттаушы блок» бұйымының жалпы түрдегі сызбасын оқу

Бағыттаушы блоктың құрама сызбасын орындау тізбектілігін қарасты-рамыз (23-сурет). Бұл құрама бірлік… Трос роликтің науашасына кіреді және роликті белгілі… Роликтің (1) осін (5) майлау үшін пресс-май сауыт (9) қызмет атқарады, ол арқылы цилиндр…

Осымшаларда «Бағыттаушы блок» бұйымының сызбасы, сипаттізім және тетіктерінің сызбаларын орындау мысалдары көрсетілді.

 

 

23-сурет

 

 

Осымшалар

 

 

А қосымшасы. «Бағыттаушы блок» бұйымының сызбасы

Б қосымшасы. Бағыттаушы блок бұйымына сипаттізім

В қосымшасы. «Бағыттаушы блок» бұйымдар тетіктерінің сызбаларын орындау мысалы

 

24-сурет

Корпус сызбасының фрагменті

 

25-сурет

Тығын сызбасы

 

 

26-сурет

Тұтқа сызбасы

 

27-сурет

Ернемек сызбасы

Г қосымшасы (анықтамалық) Бірінші бетті ресімдеу

Жетекші   (тегі, аты-жөні)   (қолы) (күні)   Студент (топ)   (тегі, …  

Д қосымшасы (Анықтамалық) Мемлекеттік стандарттан мәліметтер

2-кесте - 8724-81 МЕСТ бойынша метрлік цилиндрлік тіліктің диаметрлері мен қадамдары, мм   Бұранда диаметрі Қадам Бұранда…  

Дістемелік нұсқаулар

Құрастырған: Рахымбаева Г.Ж.

 

Редакторы Жақыпханова Г.Қ.

 

31.03.2004 ж. берілген №50 мемл.баспа лицензиясы

Басуға қол қойылды _______________. Пішімі 60х90/16

Есептік баспа табағы ___.Таралымы ____ дана. Тапсырыс №_____

ҚарМТУ баспасы, 100027. Қарағанды. Бейбітшілік бульвары, 56.