ХАТА ВУСНАЙ НАРОДНАЙ ТВОРЧАЦ. Жылл с, што акружала беларускага селянна яго хаце, паслужыла аб ектам вуснай народнай творчасц гэта прыказк, прымак загадк.
Прыказк, што датычаць хатняга быту, пры многх супольных рысах з творчасцю ншых народа адзначаны рысам нацыянальнай своеасаблвасц культуры.
Тады, кал прыказка разважае пра хату яе нутраны выгляд, пра печ, пра качаргу ц гаршок, адчуваецца, што гаворка вядзецца пра тыя рэчы, да якх прызвычаены менна беларуск селянн. Прыказк бытавога характару яскрава раскрываюць патрэбы вечныя клопаты селянна. У прыказках таксама выразна прасочваецца момант, што неабходна мець свой Родны кут, сваю хату. гэта з ялялася найвялкшым шчасцем. У прыказках хату парановаюць нават з мац Свая хатка як родная матка20209. Што, безумона, паказвае пэнае сталенне да свайго кута. У шмат прыказках можна заважыць што акцэнт зроблены менавта на слове сва свая хатка, свой кут, свой вугал, сва гняздо, свая лава, свая салома нават, свой сметнк.
Гэта паказвае, што кожная сям я мкнулася мець сваю незалежную гаспадарку. пытанне свабоды, вол зажды было актуальным пытаннем у гстарычным развцц беларуса. Свая ласная хата гэта як свая Радзма не проста радзма, а менавта свая, дзе се члены сям поналадарныя гаспадары Чужая хата гаршэй ката. Нават лчылася горам, няшчасцем не мець свай прытулны Бяда не мець свайго гла. У кожнага чалавека сць рысы ладара, але ва сх яны выяляюцца па рознаму.
Хтосьц можа выявць сабе вышэйшых структурах, падпарадкаваць вялкую групу людзей. А звычайны селянн дае выхад свам здольнасцям, нейкм майстэрскм навыкам у свам куце Кожны пан у свай хаце Ц яшчэ На свам сметнку певень гаспадар. Гэта здана вядома, што асоба зусм у ншым свеце раскрываецца свай гаспадарцы. Тут ус вядома, усе дзеянн выпрацаваны пэненны гэта с сва курыца на свам сметнку раскошна20210-211. вельм не складана больш даведацца аб гаспадарах хаты, бачышы саму хату. Унутранны знешн выгляд дома гэта друг твар гаспадара Якая Агатка, такая хатка.
Не здарма хату парановаюць з мац. Мац клапоццца, забяспечвае тульнасць, абараняе ад бяспек, але сваю чаргу яе дзетк павнны неяк адказваць на яе цяплыню даваць й той клопат, на як яна сама не здольна Хата рагата, на каждым рагу найдзеш работу. Канешне, мужчынская рука гэта аснова звычайнай будынны, яе знешн выгляд.
Але нутраны камфорт, ару цяплын спакою стварае жанчына. Менавта жанчына надае дому жыцц, таксама як жанчына надае жыцц дзцяц Гумно плача без гаспадара, а хата без гаспадын20213. Загадк, якя датычацца хаты яе абсталявання асноным закранаюць тыя рэчы хатняга быту, якя лчылся найбольш каштоным Вось напрыклад Стаць рубшча, у рубшчы варацшча, у варацшчы гогаль, а гогаля шчогаль. Дом, дзверы, печ, гаршчок Увогулле вельм цкава асыятыная пабудова гэтай загадк, вядома, што не кожны сучаснк зможа адгадаць яе. Дом, дзверы, печ, гаршчок гэта фундамент кожнай хаты. Гэта тыя рэчы, без якх хата жо не хата. Ц яшчэ загадк такога кшталту Стаць турыца, у турыцы лсца, у лсцы лаханька, у лаханьке чорны жук плыве10247. Альбо Стаць разрубха, у разрубх развалха, у развалх гогаль, у гогаля тыкаль10247. Хата, дзверы, печ, качарга.
На прыкладзе гэтых загадак можна бачыць, што хата-дом у народзе выклкае падабенства да нейкага рубшча, разрубх турыцы. Сам словы гавораць аб нечым агромстым значным.
А таксама паслядонасць хатнх рэча, якя дуць па чарзе, залежна ад свай каштонасц. Засды лчылася, што печ у хаце гэта другая мац. Яна кормць, грэе, стварае цяплыню, дае прытулак сон. загадках печ з яляецца першым арыентырам хаты. Таму, натуральна, шмат загадак вуснай народнай творчасц прысвечана печы. У загадках печ часта называюць як мац тастуха, мац галадуха. разам з печчу загадках у адзн рад ставяць агонь дым, дзе агню надаюць ролю дачк краснух ц дачк залатух а дым сын разбой, сын перапл Мац тасцюха, дачка залатуха, а сын перабор выскачы ва двор10254. Вельм дакладныя парананн.
Загадку такой пабудовы цкава як загадваць, так адгадваць. Элементам хатняга быту нададзены тыя рол, якя так ц накш датычаць кожнага. Хата гэта збудаванне, дзе па сх правлах павнна жыць сям я. сама канструкцыя, структура хаты атаясамлваецца з так званай сям й. Кал браць за прыклад тую ж самую загадку, то й нчога не гаворыцца пра бацьку-гаспадара ладара. вдавочна, што дом, хата сць той самы бацька галава сям гэта само сабой зразумела. Дом-бацька галоны с астатняе печ, агонь, дым дзе ад яго належыць яму. Кал пайсц глыбей, то нават магчыма правесц паралель ад гэтага тыпу загадак да патрыярхальнага кладу жыцця беларуса.
У хатнх загадках не мала месца адводзцца дзверам вокнам гэта як ротавая адтулна вочы хаты Хто н йдзе, дык вядзе, а на кут ц разачку не завядзе10264. А наступнай загадцы нават сама пабудова прымушае задумацца ц не пра вочы тут кажацца Побач стаяць, на вулцу глядзяць, а сябе нкол не бачаць10271. Усе асноныя рэчы хатняга нтэр еру васоблся вуснай народнай творчасц.
Тут прысутнчае гумар, без чаго немагчыма быце. Прыказк, прымак, загадк прымушаюць па-ншаму глядзець на тыя рэчы, што навокал нас, палягчаюць пасядзннасць ВОБРАЗ ДОМУ БЕЛАРУСКАЙ КРЭАТЫНАЙ КУЛЬТУРЫ 3.1.