Савецкае грамадства ў канцы 20–х – 30-я гг. Усталяванне рэжыму “дзяржаўнага сацыялізму” у БССР.

 

 

Галовы урада Беларускай Народнай Рэспублiкi:Я. Варонка, Р. А. Скiрмунт, I. Серада, А. I. Луцкевiч , В. У. Ластоўскi.

Кіраўнікі савецкай дзяржавы, першыя сакратары ЦК КП(б)Б:

Мяснікоў (Мяснікян) А. (1918-1919), Міцкявічус-Капсукас В. (1919-1920), Кнорын В. (1920-1922, 1927-1928), Багуцкі В. (1922-1924), Асаткін –Уладзімірскі А. (1924), Крыніцкі А. (1924-1927), Гамарнік Я. (1928-1929), Гей К. (1930-1932), Гікала М. (1932-1937), Шаранговіч В. (1937), Волкаў А. (1937-1938), Панамарэнка П. (1938-1947).

 

Палiтычныя тэрмiны:

ваенны камунiзм, Саюз Савецких Сацыялiстычных Рэспублiк, iндустрыялiзацыя, калектывiзацыя, Канстытуция БССР, аднапартыйнасць, беларусiзацыя, нэп, «дзяржауны сацыялiзм», палiтычныя рэпрэсii, Заходняя Беларусь

Культурныя тэрмiны:

Инстытут беларускай культуры, Дзяржауны музей, Цэнтральны архiў, выдавецтва «Советская Белоруссия», Рэспублiканская бiблiятэка, беларусiзацыя, контрбеларусiзацыя, Рэспублiканская надзвычайная камiciя па лiквiдацыi непiсьменнасцi, Беларускi Дзяржауны унiверсiтэт, Беларуская сельскагаспадарчая акадэмiя, Беларускi палiтэхнiчны iнстыттут, Магiлеускi настаунiцкi iнстытут, Вiцебскi настаунiцкi iнстытут, Гомельскi настаунiцкi iнстытут, Беларуская акадэмiя навук, Цэнтральны батанiчны сад, беларускi раман, канструктывiзм и функцыяналiзм, БГТ-1, БГТ-2, Тэатр юнага гледача, Дзяржауны тэатр лялек, «Кiноресбел»

 

Дзеячы культуры:

Б.А Тарашкевiч, Е.Ф. Карскi, Е.Ю. Лёсiк, У.М. Iгнатоускi, А.Р. Жэбрак, У.В. Ластоускi, У.Н. Перцау, М.В. Доунар-Запольскi, Я. Купала, Я. Колас, Ц. Гартны, М. Лынькоу, М. Танк, З. Бядуля, У. Кароль, М. Шагал, К. Малевiч, Я. Драздовiч, В. Волкау, Е. Мiровiч, В. Галубок, С. Станюта, М. Чуркiн, М. Аладау, А. Багатыроу, Ю. Тарынiч.

 

Асноўныя падзеі:

18 сакавіка 1921 г. - падпісанне ў Рызе мірнага дагавору паміж Савецкай Расіяй і Польшчай (аб падзеле тэрыторыі суверэнай БССР без удзелу прадстаўнікоў апошней).

21 сакавіка 1921 г. - Дэкрэт аб змене харчовай разверсткі натуральнымі падаткамі. Пачатак новай эканамічнай палітыцы.

30 кастрычніка 1921 г. - утварэнне Беларускага дзяржаўнага універсітэту ў Мінску.

14-18 снежня 1922 г. - IV Усебеларускі з'езд Саветаў. Рашэнне аб добраахвотным уваходжанні БССР у склад Саюзу ССР.

30 снежня 1922 г. - I Усесаюзны з'езд Саветаў. Прыняцце Дэкларацыі і Дагавору аб утварэнні Саюзу ССР.

кастрычнік 1923 г. - I канферэнцыя камуністычных арганізацый Заходняй Беларусі. Утварэнне КПЗБ.

7 сакавіка 1924 г. - першае ўзбуйненне БССР.

15 ліпеня 1924 г. - Пастанова II сесіі ЦВК БССР аб правядзенні палітыкі беларусізацыі (развіццё беларускай самасвядомасці).

ліпень 1925 г. - сакавік 1927 г. - Дзейнасць у Заходняй Беларусі Беларускай Сялянска-працоўнай грамады (БСПГ).

8 снежня 1926 г. - другое ўзбуйненне БССР.

5-12 красавіка 1927 г. - VIII з'езд Саветаў БССР. Прыняцце новай Канстытуцыі БССР.

1 студзеня 1929 г. - утварэнне Акадэміі навук Беларускай ССР.

2 жніўня 1932 г. - Пастанова СНК БССР «Аб увядзенні на Беларусі ўсеагульнай абавязковай адукацыі для малапісьменных».

1936-1938 гг. - Новая хваля масавых арэштаў і рэпрэсій. Пачатак другой хвалі русіфікацыі.

19 лютага 1937 г. - прыняцце трэцяй Канстытуцыі БССР.

17 верасня 1939 г. - пераход Чырвонай Арміяй савецка-польскай мяжы. Далучэнне Заходней Беларусі да БССР.

кастрычнік 1939 г. - Адлучэнне ад тэрыторыі Беларусі старажытнай сталіцы дзяржавы - горада Вільна з прылеглымі землямі (населенымі больш за 50 працэнтаў беларусамі) на карысць Літве.

28-30 кастрычніка 1939 г. - Народны (Нацыянальны) сход Заходней Беларусі ў Беластоку, на якім прынята дэкларацыя аб абвяшчэнні савецкай улады.

2 лістапада 1939 г. - Прыняцце пазачарговай V сесіяй Вярхоўнага Савету СССР Закону аб уключэнні Заходней Беларусі ў склад СССР і аб аб'яднанні яе з Беларускай ССР.