Заключэнне. Навукоцы-этнографы, мовазнацы, гсторык-ужо другой палове XIX cт . выявл самабытнасць беларускага народа. Афцыйная дактрына рускасц Беларускага краю не пацвярджалася.
У пачатку XX ст. навуковая дзейнасць у Беларус губляла палтычную афарбоку набывала больш прыкладны характар. мклва пашыралася сетка навуковых устано. Вывучэннем краю займался Вцебская вучоная архная камся 1909, Смаленская вучоная архная камся, Мнск царконы гсторыка-археалагчны камтэт 1907, Таварыства вывучэння Беларускага краю Маглве. У вывучэнне Беларус ключалася нацыянальная нтэлегенцыя. Ужо канцы 80-х пачатку 90-х гг. XIX ст. вакол рэдакцы газеты Мнскй лсток гуртавалася група аматара беларускай культуры гсторы.
Свае допсы яны змяшчал штогоднм дадатку да газеты Северо-Западном календаре, як выходз у 1888-1893 гг.5 На старонках газеты Наша нва распрацовалася тэорыя беларускай культуры. Адзн з заснавальнка Нашай нвы. Луцкевч. этнограф археолаг па прафес, збра пры рэдакцы калекцы для будучага беларускага нацыянальнага музея. У тыя часы Рас не снавала амаль нводнага унверстэцкага горада, дзе б пад уплывамНашай нвы беларускя студэнцкя гуртк, што нтэнсна знкал з канца XIX ст не вылучал мнулае свай Бацькашчыны.
Вылучася Пяцярбург. Там выходз лтаратурна- мастацк альманах Маладая Беларусь 1912-1913, як па сутнасц бы першым выданнем беларускай навуковай публцыстык, працава Беларуск навукова-лтаратурны гурток студэнта 1912-1917. У 1910 г. у Вльн бы надрукаваны пешы дапаможнк па гсторы Беларус Кароткая гсторыя Беларус. Яе напса на беларускай мове В.Ластоск. як з 1909 г. працава сакратаром рэдакцы Наша нва. З ялення дапаможнка стала важнейшай падзеяй у летапсе беларускага нацыянальнага руху. У лтаратурным рублцыстычным руху не было нчога штучнага, н яскрава адпавяда настрою народных мас. Па сутнасц н сустрака шмат цяжкасцей перашкод.
Няма чаго гаварыць пра тое, што беларуск нацыянальны рух гарманва з настроем адмнстрацы, якая лепшым выпадку глядзела на Беларусь вачам Паночна-Заходняга краю н сустрака працнка польскм асяроддз, вельм плывовым. Навогул н не адпавяда настрою кольк-небудзь заможных класа рэзкм свам дэмакратызмам выкладзеным прынцыпам сацыялзму. Беларуская мова не магла пранкнуць у школу. тым не менш буквары разыходзлся, кнжк чытался.
Пранкал у вску, нават больш таго, ахоплвал абруселыя апалячаныя гарадскя колы. Беларускя вечарынк розных гарадах, нават у Вльн, збрал мнагалюдныя таварыствы. Пастанока драматычных п ес, харавыя спевы, выкананне танца- Лявонх, Мяцелцы нш аб ядновал таварыства. Народны тэатр, народныя хоры, драматычныя гуртк был раскданы Вльн,Гродне,Слуцку,Капыс,Полацку,Дзсне,Д авыдГарадку,Полацку,Пецярбургу,Варшаве нш. гарадах.5 Папярэдн агляд сведчыць пра нарастаючую слу беларускага нацыянальнага руху, Напачатку н мае давол сцплы характар, выходзць з народных сла. Паоводле свайго паходжання крунку н дэмакратычны той жа час н носць у сабе дэю да радзмы да роднага народа- дэю, спрадвеку ласцвую нашай сялянскай радзме.
Сцплая з вонкавага боку выдавецкая дзейнасць згуртавала вакол сябе народныя масы выставла вялкую слу- цудоную паводле формы багатую паводле зместу лтаратуру, асаблва паэзю Лтаратура 1Абецэдарская А.Л. Брыгадзн П Жылуновч нш. Гсторыя Беларус Пад рэд. А.Г. Каханоскага нш. Мн. Экаперпектыва, 1996 496 с. 2.Вонсович Л.В. Белорусоведениеучеб.пособие Мн. ТетраСистемс, 2005. 224 с. 3.Донар-Запольск М.В. Гсторыя Беларус Беларус. Энцыкл Нац. арх. Рэсп. Беларусь Пер. з рус. Т.М. Бутэвч, Т.М.Кароткая, Е.П.Фешчанка.
Мн. БелЭн, 1994 510 с.1л. 4. httpbelarusianhistory.narod.ru 5. httpscience.library.by.