Б) Үдеудің массаға тәуелділігін тексеру. - раздел Механика, Механика б Енді Оң Жақтағы Жүкке Ең Жеңіл Жүкш...
Енді оң жақтағы жүкке ең жеңіл жүкшені салып, жүктердің берілген биіктіктен h(t) түсуін өлшеңіз. Содан соң екі жүктердің төменгі бөлігін бұрап алыңыз да, сол жүктердің сол биіктіктен төмен түсу t2 уақытын өлшеңіз. Жүк массасы өзгермегендіктен, F күші де өзгеріссіз қалады. Екінші жағдайда жүйе массасы бірінші жағдайға қарағанда екі есе аз болады. Сондықтан
F=(2m + m2) а1,
Алғашқы екі теңдікті теңестірсек, онда мынаны аламыз:
немесе болғандықтан
немесе
Осыны тексеру керек.
Бақылау сұрақтары
1. Бірқалыпты қозғалыс деген не? Бірқалыпты үзілісті қозғалыс деген не? Бірқалыпты қозғалыс түрлерін атаңыз.
2. Бірқалыпты қозғалыс үшін теңдеу жазыңыз және оның графигін салыңыз.
3. Атвуд машинасында бір қалыпты қозғалыс қалай анықталады? Атвуд машинасында үдеуді өлшеудің қандай тәсілі бар?
4. Орташа жылдамдық және лездік жылдамдық дегеніміз не? СИ жүйесінде үдеу мен жылдамдықтың өлшем бірліктері қандай?
5. Қозғалыс теңдеуін, бірқалыпты үдемелі және бірқалыпты түзу сызықты қозғалыстың жылдамдығының формуласын жазыңыз.
3. Айналмалы қозғалыс. Қатты дене.
Қатты дененің айналмалы қозғалысы екі негізбен сипатталады:
1. Дененің барлық нүктелері тұйық дөңгелек траекториямен қозғалады.
2. Бұл кезде дененің әр түрлі нүктелерінің жылдамдықтары әр түрлі болады, сондықтан түзу сызықты (ілгерілемелі) қозғалыс үшін жазылған әдістемелер айналмалы қозғалыс үшін дұрыс болмайды. Түзу сызықты қозғалыс үшін жазылған формулаларға ұқсас, жаңа физикалық шамаларды - масса, жылдамдық, күш және т.б. енгізе отырып, айналмалы қозғалыстың формуласын жазуға болады.
Дененің орнының өзгеруін ілгерілемелі қозғалыс кезінде дененің барлық нүктелері бірдей болатын қандай да бір ось бойымен айналғандағы осы остен бұрылған бұрышпен сипаттайды.
Бұрылу бұрышынан уақыт бойынша бірінші және екінші алынған туындылары дененің барлық нүктелері үшін бірдей болады және оларды бұрыштық жылдамдық пен бұрыштық үдеу деп атайды. Нүктенің жылдамдығы мен сызықтық үдеуін радиус векторге бұрыштық жылдамдық пен үдеуге көбейту арқылы алуға болады.
Бұрылу бұрышы вектор болып саналады да, оның бағыты кәдімгі аксиалды векторларды анықтайтын ереже бойынша бұрыштық вектор, бұрыштық жылдамдық, бұрыштық үдеу, сонымен бірге орын ауыстыру векторы, сызықтық жылдамдық пен сызықтық үдеу нүктелері радиус-вектор анықталады.
Әр нүкте үшін бұрыштық үдеуді радиус-векторға көбейтуді қолдансақ, онда Ньютонның екінші заңын мына түрде жазуға болады:
Оны төмендегідей жазу өте ыңғайлы:
Сонда қозғалыс теңдеуін түзу сызықты қозғалыс үшін келтіруге болады:
мұндағы J- нүктенің инерция моменті, - күш моменті, - бұрыштық үдеу.
Қатты денені қарастырғанда денеге, яғни оның әрбір нүктесіне күш әсер етсе, онда теңдеу былай жазылады:
Импульсті импульс моментімен өзгертіледі:
Ал кинетикалық энергия мына түрде жазылады:
Түзу сызықты қозғалыс теңдеуінен айналмалы қозғалыс теңдеуін жазудың айырмашылығы, дененің пішініне тәуелді инерция моментін табуға байланысты болады.
Айналмалы қозғалыстың негіздемелері:
1. Айналмалы қозғалыс кезінде нүктенің жылдамдығы бағыт бойынша өзгереді. Сондықтан тұрақты бұрыштық жылдамдық кезінде сызықтық жылдамдық шамасын өзгертпейтін центрге тартқыш үдеуіне қатысады.
2. Егер бірқалыпты қозғалыс кезінде дене радиус бойынша қозғалса, онда дененің сызықтық жылдамдығы былай өзгереді:
Бұл тағы бір үдеудің – Кориолис үдеуінің пайда болуына әкеледі.
3. Егер айналу осін айналдыратын оске күш әсер етсе, айналу осіне перпендикуляр бағытта қозғалыс туындайды және жұп күш моментіне – прецессия туындайды, оның жылдамдығы мынаған тең:
№ 7. Зертханалық жұмыс
Динамиканың негізгі заңдары.
Обербек маятнигінің көмегімен қатты дененің айналмалы қозғалыс динамикасының негізгі заңын тексеру
Жұмыстың мақсаты: Обербек маятнигі көмегімен қатты дененің айналмалы қозғалысының заңдылықтарымен тәжірибе арқылы танысу.
Керекті құрал – жабдықтар: Обербек қондырғысы, штангенциркуль, миллиметрлік сызғыш, электрлік секундомер, жүктер жиыны, ELWRO қондырғысы.
Обербек маятнигі қос шкивке бекітілген крестовинадан (бір-біріне 900 бекітілген екі стержень) тұрады. Оның айналыс осі горизонталь орналастырылады да, подшипниктерге бекітіледі (15-сурет). Аспаптың айналысы шкивке оралған жіп көмегімен жүзеге асырылады. Керілу күшінің
Сурет 15
өзгерісі жіптің бос ұшына бекітілген әр түрлі массалы жүктер көмегімен жасалады. Құралдың инерция моментін бір пішіндегі бірдей массалы төрт жүкті стержендер бойымен қозғалту арқылы өзгертуге болады. Аспаптың айналмалы қозғалысының теңдеуін үш шама байланыстырады: жіптің керілуінің күш моменті, бұрыштық үдеу және аспаптың инерция моменті. Жіптің керілуінің күш моментін және бұрыштық үдеуді ілінген жүктің ілгерілемелі қозғалысының үдеуін біле отырып есептеуге болады. Үдеу жүктің жүріп өткен арақашықтығы мен оған сәйкес уақыт аралығымен анықталады. Сонымен қондырғының инерция моментін тәжірибеде өлшенген шамалар көмегімен есептеуге болады. Құлап келе жатқан жүк үшін:
.
Маятниктің айналатын бөлігі үшін айналмалы қозғалыс динамикасының негізгі теңдеуі:
, ,
Массасы М жүктің ілгерілемелі қозғалып келе жатқан жүк үшін Ньютонның екінші заңы (қозғалыс бағытындағы проекциясы):
Осыдан
ал инерция моменті Іzүшін мынадай теңдеу алынады:
мұндағы, М – жіпке байланған жүк массасы;
r – шкив радиусы;
h – жүк жүріп өтетін қашықтық;
t – h биіктікті жүктің жүріп өтетін арақашықтығы;
g – еркін түсу үдеуі.
Жаттығу №1
Обербек маятнигіндегі инерция моментін және үйкеліс күші моментін анықтау, теңдігін тексеру.
1. Маятник стержендерінің ұштарына жүктерді бекітіңіз. Маятникті теңестіріңіз. Ол үшін алдымен бір диаметр бойында орналасатын екі жүкті бекітіп, маятникті қозғалысқа келтіріңіз. Оның қалай айналып тоқтайтынын қадағалаңыз. Маятникті дұрыс теңгерген кезде оның айналысының тежелуі бірқалыпты болуы керек, ал соңғы орналасу күйінің орны бізге бәрібір. Осыдан кейін қалған екі жүкті стержень ұштарына бекітіп, маятникті теңгеруді тағы қайталау керек. Қажет болса, жүктерді жылжытуға болады.
2. Жіптегі жүк шамасын арттыра отырып, стержендердегі жүктердің белгіленген күйі үшін бұрыштық үдеуді 7- 8 рет өлшейміз. e= f ( Мr) тәуелділігінің графигін салыңыз. Графиктен инерция моменті мен үйкеліс күші моментін анықтаңыз. Инерция моменті графиктегі қисықтың көлбеулік бұрышының ctg-не тең, ал үйкеліс күшінің моменті – салған қисығымыздың Mr осімен қиылысу нүктесіне тең.
Жүктерді стерженнен алып, крестовинаның инерция моментін I0жүксіз анықтаңыз. Алынған нәтижені төмендегі өрнекпен салыстырыңыз:
мұндағы R – крестовинадағы жүктердің массалар ортасынан айналыс осіне дейінгі қашықтық, l- крестовинадағы жүктер биіктігі, p – оның радиусы.
3. Нәтижелерді 1 – кестеге толтырыңыз.
1- кесте
№
Уақыт t(c)
Үдеу a(м/c2)
E (1/c2)
Mr (мм)
I
=
Жүксіз
l2=
Жаттығу №2
(2) қатынасының дұрыстығын тексеру:
1. Жіпке ілінген жүк массасының тұрақты күйінде крестовинадағы жүктердің екі әртүрлі жағдайы үшін инерция моменті мен бұрыштық үдеуін өлшеңіз. қатынасының дұрыстығын тексеріңіз. Нәтижелерін 2 – кестеге толтырыңыз.
Қозғалыс теңдеуін тәжірибемен тексеруді екі түрлі жолмен жүргізуге болады:
1. Аспаптың инерция моменті өзгермеген жағдайда мына қатынас сақталуы керек:
2. Жіпке ілінген жүк массасының тұрақты болған (күш моменті тұрақты болғанда) кезінде мына қатынас орындалуы керек:
мұндағы, m – крестовинадағы жүктер массасы, және - жүктердің айналу осінен ауырлық центріне дейінгі арақашықтық.
Бақылау сұрақтары
1. Нүктемен және қозғалмайтын осьпен салыстырғандағы күш моменті деп нені атайды?
2. Дененің инерция моменті неге тәуелді, ол айналмалы қозғалыс кезінде қандай роль атқарады?
3. Құралдың жіптеріне ілінген жүктердің ілгерілемелі қозғалысында үдеу осы жұмыста қалай анықталады?
4. Тәжірибелік және теориялық жолмен алынған инерция моменті мәндерінің айырмасы қандай?
5. Бұл жұмыс қандай заңға негізделген? Осы заңды формула түрінде беріңіз.
6. Сызықты және бұрыштық үдеулер арасында қандай байланыс бар? Қандай шартта ол пайда болады?
7. Обербек маятнигін қандай күш моменті айналмалы қозғалысқа келтіреді? Осы берілген жұмыста күш моментін қалай өзгертуге болады?
8. Цилиндрдің инерция моментін есептеу үшін қандай теорема қолданылады? Стержендер арасындағы арақашықтық цилиндрдің инерция моментіне қалай әсер етеді?
9. Инерция моменті өзгермеген жағдайда, инерция моментінің артуы бұрыштық үдеуге қалай әсер етеді? Күш моменті өзгеріссіз болғанда, оның артуы бұрыштық үдеуге қалай әсер етеді?
№ 8. Зертханалық жұмыс
Маховиктік дөңгелек
Жұмыстың мақсаты: Маховиктік дөңгелектің инерция моментін және үйкеліс күші моментін анықтау.
Керекті құрал – жабдықтар: Маховиктік дөңгелек, секундомер, штангенциркуль, сызғыш.
Маховиктік дөңгелек подшипниктер арқылы горизонталь ось айналасында айналатын ауыр денені береді. Радиусы r дөңгелек валының бір ұшына массасы m жүк ілінген жіп оралады. (16- сурет).
Берілген бір биіктіктен түсе отырып, жүк дөңгелекті айналдырады да, төменгі нүктеге жетіп дөңгелектің жинақтаған кинетикалық энергиясы есебінен жоғары көтеріле бастайды. Кедергі күш жоқ болғанда жүктің көтерілу биіктігі h2 механикалық энергияның сақталу заңына сәйкес h2–ге тең болу керек. Шынында, подшипниктердегі үйкеліс күшінің әсер етуінен, ауа кедергісінің болуынан және жіп бойында жылудың бөліну есебінен жүк біршама аз биіктікке көтеріледі. Біздің жағдайымызда энергия шығынының басты себебі үйкеліс күшінің әсері.
Егер тұйық жүйеге консервативті емес күштер (мысалы, үйкеліс күші) әсер етсе, онда осы күштердің жұмысы жүйенің толық механикалық энергиясының өзгеруіне тең екені белгілі:
Если Вам нужно дополнительный материал на эту тему, или Вы не нашли то, что искали, рекомендуем воспользоваться поиском по нашей базе работ:
Б) Үдеудің массаға тәуелділігін тексеру.
Что будем делать с полученным материалом:
Если этот материал оказался полезным ля Вас, Вы можете сохранить его на свою страничку в социальных сетях:
Графиктерді салу және өңдеу ережесі
Графиктер өлшемі дәптер парағынан кем емес миллиметрлік параққа құрылады. Параққа қарындашпен координаттық осьтер сызылады, тә
Лшеу қателіктерін есептеп үйрену
Жұмыстың мақсаты: Нақты және жанама өлшеулер кезіндегі жіберілген салыстырмалы және абсолют қателіктерді анықт
Жұмыстың орындалу реті
1. Қондырғыны электр желісiне қосу керек және оны 10 минут қыздыру керек.
2. Ұзындығы 40-50 см.-ге тең өткізгіш алайық. 10 mА-ге
Бақылау сұрақтары.
1.Қандай өлшеулер тура және жанама деп аталады?
2. Кездейсоқ және жүйелі қателіктер дегеніміз не? Олардың қандай айырмашылықтары
Юнг модулін созу әдісімен анықтау.
1. Сым бойының әр түрлі жерлерінің диаметрін d микрометрмен бірнеше рет өлшеңіз де, нәтижелерін 1 кестеге жазыңыз. /1 кестені қараңыз/.
Лшеу нәтижелерін өңдеу
3. 1-кестені тура өлшеуде алынған нәтижелерді өңдеу ережесіне сәйкес толтырыңыз. Сенімді ықтималдылықты Р = 0,67 деп алыңыз, б
Иу әдісімен серпімділік модулін анықтау
Ұзындық бойынша бірдей еркін түрде алынған көлденең қималы біртекті білеудің майысуын қарастырайық. Білеуді деформацияға дейін тік
Атты денелердің серпімді қасиеттері
Кестедегі 1. Серпімділік модулі Е (Н/м2)
2. Ығысу модулі N (Н/м2)
3. Пуассон коэффициенті
4. Серпімділік шегі Rc (Н/м2)
Түзу сызықты қозғалыс
Жалпы жағдайда кез келген дене қозғалысы үш өлшемді кеңістікте жүреді, сондықтан қозғалыс траекториясы және барлы&#
Ньютонның ІІ заңын тексеру
а) Үдеудің күшке тәуелділігін тексеру. Егер m1 және m2 жүкшелерін бір жағынан е
Жұмыстың орындалу тәртібі
1. Дөңгелек валының және жіптің диаметрін өлшеңіз. Олардың қосындысын d табыңыз.
2. Жүкті бірдей h1 биік
Гироскоп прецессиясы
Жұмыстың мақсаты:сыртқы күштер әсеріненболатынгироскоп қозғалысының ерекшеліктерін оқып білу.
Керекті &
Жұмыстың орындалу тәртібі
1. Қондырғыны желіге қосып, 10-15 минөт қыздырыңыз.
2. Гироскоптың горизонталь және тік осьтер айналасында айнала алуын тексеріңіз. Ол
Тербелмелі қозғалыс
Дене тербелмелі қозғалыс кезінде периодты түрде қарама-қарсы бағыттарда қозғала отырып, бір нүкте арқылы өтеді.
Маятниктер тербелісі
Жұмыстың мақсаты:Математикалық және физикалық, аудармалы маятниктердің тербілістерін зерттеу. Математикалық, физикалық жә
Лшеулер жүргізу реті
1. Қондырғыны қосып, 5-10 минутқа қыздырыңыз. Жұмысты орындау алдында тербелістің изохрондығының диапазонын анықтау керек. Маятникт
Лшеулер жүргізу реті
Өлшеулер ұзындығы l=552.2м, биіктігі 18,1 мм тіреу призмасымен жабдықталған болат стерженмен жүргізіледі. Призманы стержень бойымен жылжытқанда масс
Лшеулер жүргізу реті
Өлшеу жеке маятникте немесе автоматтандырылған ELWRO қондырғысында жүргізіледі.
1. Қондырғыны желіге қосыңыз және оны 10-15 мину
Бақылау сұрақтары
1. Математикалық маятник деген не? Физикалық маятник деген не?
2. Физикалық маятниктің келтірілген ұзындығы дегеніміз не?
3. Тербелмелі жә
Еріксіз тербелістер. Резонанс
Егер денеге сыртқы периодты күш әсер етсе, онда дене осы күш жиілігімен тербелетін болады. Бұндайда тербеліс амплитудасы уақытқа, дене тербелісінің м
А) Цилиндрдің инерция моментін табу
1. Көлденең тербелістер пайда болмайтындай етіп трифилярлық аспаның төменгі дискісін бұрыңыз. Сосын дискінің айналмалы тербелістерінің перио
Бақылау сұрақтары.
1. Инерция моменті дегеніміз не? Денелер қозғалысын сипаттауда ол қандай рөл атқарады?
2. Бұралма тербелістердің физикалық м
Лшеулер жүргізу реті
Физикалық маятниктің тербеліс амплитудасының уақытқа тәуелділігін анықтау үшін шкаланың маятниктің бастапқы ауытқуын 14 шкала
Бақылау сұрақтары
1. Өшетін тербелістердің дифференциялды теңдеуін жазыңыз.
2. Физикалық маятниктің еркін өшетін тербелістерінің амплитудасының уақ
Погрешности измерений
Всякое измерение, как бы тщательно оно ни проводилось, дает лишь приближенный результат и не может не содержать ошибок (погрешностей измерения).
Пусть произведено n
Правила построения и обработки графиков
Графики строятся на листе миллиметровой бумаги размером не меньше страницы тетради. На лист карандашом наносятся координатные оси, причем для независимой величины выбирается ось абс
Правила взвешивания на весах
Для определениямасс существуетбольшое количество весов различной точности и пределов взвешивания. Обычно различают технические весы, точность которых составляет несколько миллиграмм
Штангенциркуль, микрометр.
В простейшем случае измерение длины осуществляется простым сравнением эталона (масштабной лин ейки) с измеряемой длиной. Повышение точности измерения сводится с устранению возможных источников ошиб
Измерения
Работа заключается в измерении удельного сопротивления материала проволоки и оценке возникающих при этом погрешностей. Как известно, из школьного курса физики, сопротивление проводника определяется
Лабораторная работа №2
Определение плотности вещества (измерение длины, массы)
Цель работы: ознакомиться с основными приемами, используемыми при измерении
Измерение плотности тела правильной формы
1. Ознакомиться с устройством и правилами пользования микрометром и штангенциркулем.
2. Измерить 10 раз в различных местах толщину пластинки xi микрометром, ширину y
Определение плотности жидкости
Выньте шарик из стакана с водой, тщательно протрите его фильтровальной бумагой. Снова опустите подвешенный на нити шарик уже в стакан с исследуемой жидкостью так, чтобы он был полностью погружен в
Лабораторная работа № 3
Определение модуля упругости
Цель работы: Получить зависимость между деформацией и напряжением при деформациях рас
Упругие свойства твердых тел
В таблице 1. Модуль упругости Е (Н/м2)
2. Модуль сдвига N (Н/м2)
3. коэффициент Пуассона
4. предел упругости Rc (Н/м2)
Прямолинейное движение
В общем случае движение всякого тела происходит в трехмерном пространстве, поэтому траектория движения и все остальные параметры движения имеют трехмерный характер, однако, использование систем коо
Определение скорости полета пули
(равномерное движение)
Цель работы:ознакомление с различными методами измерения скоростей.
Приборы и материалы: пн
Измерения
1. Измерьте диаметр бумажного диска миллиметровой линейкой.
2. Закрепите на оси электромотора диски и измерьте расстояние между ними.
3. Зарядите ружье и установите его в стойке д
Законы свободного падения
Цель работы: определить ускорение свободного падения, проверить правильность зависимости пути от времени при равноускоренном движении.
Поступательного движения на машине Атвуда
Цель работы: Экспериментальное изучение прямолинейного движения, определение мгновенной скорости и ускорения движущегося тела, проверка II закона Ньютона.
Проверка второго закона Ньютона
а) проверка зависимости ускорения от силы. Если перекладывать перегрузки m1 и m2 с одной стороны на другую, то масса всей системы не изменится, но результирующая
Вращательное движение твёрдого тела
Вращательное движение твёрдого тела характеризуется двумя особенностями:
1. Всe точки тела движутся по замкнутым круговым траекториям.
2. Скорости различных точек
Лабораторная работа № 7
Проверка основного закона динамики вращательного движения твёрдого тела с помощью маятника Обербека
Цель работы: экспериментальное изучение законов динамики вращате
Проверить правильность соотношения .
3. При постоянной массе груза, подвешенного на нити измерить угловое ускорение и момент инерции для двух различных положений грузов на крестовине. Проверить выполнение соотношения
Прецессия гироскопа
Цель работы: изучение особенностей движение гироскопа под действием внешних сил.
Приборы и материалы: Установка ELWRO
Измерения
1. Включить прибор в сеть и прогреть в течение 10-15 минут.
2. Убедиться, что гироскоп может вращаться вокруг горизонтальной и вертикальной осей, гироскоп должен вращаться
Физический маятник
В математическом маятнике предполагается, что точечная масса, образующая маятник, совершает только поступательное движение. Это предположение удобно тем, что позволяет перенести полученное решение
Определение ускорение свободного падения
с помощью оборотного маятника (метод Бесселя)
В общем случае тела произвольной формы, период колебаний зависит от момента инерции тела относительной точки подвеса однако и
Измерения
Измерения проводятся на автоматизированной установке ELWRO или на отдельном маятнике.
1.Включить установку в сеть и прогреть ее в течение 10-15 минут.
Лабораторная работа № 11
Связанные маятники. Резонанс
Цель работы: наблюдение колебаний связанных маятников и передачи энергии между ними. Наблюдение резона
Период колебаний маятника с пружиной
1.Включить установку, прогреть ее в течение 5-10 минут.
2.Отсоединить все пружины, связывающие маятники и двигатель. Отклонив маятник, проходящий через обойму с фотодатчиком на 3-40
Вынужденные колебания. Резонанс
Если на тело действует внешняя периодическая сила, то тело начинает колебаться с частотой этой силы. При этом амплитуда колебаний зависит от времени, собственной частоты колебаний тела, коэффициент
Связанные маятники
Если имеется система из двух маятников, связанных между собой пружиной, то для описания колебаний маятников необходимо вводить систему уравнений для углов отклонения каждого из маятников. Решение п
Методом крутильных колебании
Цель работы:Определение моментов инерции различных тел с помощью крутильного маятника (трифилярного подвеса), проверка теоремы Штейнера-Гюйгенса.
Измерения
1. Измерение момента инерции цилиндра
1. Осторожно повернуть нижний диск трифилярного подвеса, так чтобы не возникало поперечных колебаний, измерить
Тензор инерции
Момент инерции при одной и той же массе оказывается различным в зависимости от геометрии тела и положения оси вращения. Пусть ось вращения образует с осями координат углы a, b, g. Тогда момент ине
Логарифм этического декремента затухания.
Цель работы: Экспериментальное определение логарифмического декремента затухания и добротности колебательной системы.
Приборы и принадлеж
Измерения
1. Для определения зависимости амплитуды колебаний физического маятника от времени рекомендуется выбрать начальное отклонение маятника около 14 делений шкалы. Включить секундомер необходимо при зна
немесе 
болғандықтан
немесе 
- күш моменті, 
- бұрыштық үдеу.
.
, 
, 
теңдігін тексеру.
=
(2) қатынасының дұрыстығын тексеру:
және 
- жүктердің айналу осінен ауырлық центріне дейінгі арақашықтық.
биіктіктен түсе отырып, жүк дөңгелекті айналдырады да, төменгі нүктеге жетіп дөңгелектің жинақтаған кинетикалық энергиясы есебінен жоғары көтеріле бастайды. Кедергі күш жоқ болғанда жүктің көтерілу биіктігі h2 механикалық энергияның сақталу заңына сәйкес h2–ге тең болу керек. Шынында, подшипниктердегі үйкеліс күшінің әсер етуінен, ауа кедергісінің болуынан және жіп бойында жылудың бөліну есебінен жүк біршама аз биіктікке көтеріледі. Біздің жағдайымызда энергия шығынының басты себебі үйкеліс күшінің әсері.
Новости и инфо для студентов