Маятниктер тербелісі

Жұмыстың мақсаты:Математикалық және физикалық, аудармалы маятниктердің тербілістерін зерттеу. Математикалық, физикалық және аудармалы маятниктер тербелістерінің периодынан еркін түсу үдеуін анықтау.

Керекті құрал-жабдықтар:Аудармалы маятник, секундомер, сызғыш, ELWRO қондырғысы.

Жаттығу №1. Математикалық маятник

Физикада маятник деп ауырлық күші әсерінен горизонталь оське қатысты тербеліс жасаушы қатты денені айтады. Қарапайым маятник - математикалық маятник болып табылады. Математикалық маятник дегеніміз салмақсыз, созылмайтын жіңішке жіпке ілінген, жіптің ұзындығымен салыстырғанда өлшемін ескермеуге болатын материалдық дене.

Маятник қозғалысын тік бағыттан ауытқу бұрышымен сипаттауға болады. Онда айналмалы қозғалыстағы сияқты

 

мұндағы, J - инерция моменті, М - айналдырушы момент - ауырлық күш моменті. Жіп массасын ескермегенде, жіпке ілінген шариктің О нүктесіне қатысты инерция моменті

J =

Егер жіп ұзындығымен а салыстырғанда радиусы аз болса, онда

J = ma

деп есептеуге болады. Күш моменті мынаған тең:

M= mg a sin = mg a

Бұл маятник тербелісінің теңдеуін

және маятниктің тербеліс периодын береді:

T = 2

мұндағы a - маятниктің ауытқу бұрышы.