Прыняцце хрысцянства. Хрысцянства асвета

Прыняцце хрысцянства. Хрысцянства асвета. Цiкава, што, сешы Кеве, Уладзмр выбра з мноства паганскх баго шэсць галоных. Але вось стод Пе-руна, як звычайнае бервяно, паплы да дняпроскх парога, а рак Уладзмр Краснае Сонейка зраб велзарнаю купеллю. Сагнаным на бераг кянам князь кну пагрозл-вае Хто не са мною, той супраць мяне. Баючыся суровай кары за непаслушэнства, паганцы заходзл па шыю ваду вяртался жо хрысцянам. Нагародца, як сведчаць летапсы, кескя ваяводы Дабрыня Пуцята хрысцл агнм мячом.

Прыход новае веры беларуск Тура таксама стася надзеяю драматычнай нездарма там дагэтуль жыве паданне пра каменныя крыжы, шго прыплыл з Кева афарбавал Прыпяць крывю. А як прыняла Хрыстовую веру Полацкая зямля Афцыйныя гсторык нкол нчога пэнага не казал маля, гэта частка Кескай Рус, таму с было тут, як у сталцы ц, у горшым разе, як у Ногарадзе. Аднак звестак пра тое, як хрысцлася наша княства, мы не знойдзем н адным з вядомых сння летапса. Няхай Полацк летапс не захавася, але, кал б кескя дружыннк чынл на берагах Дзвны крывавы гвалт, гэта абавязкова адзначыл б ншыя летапсцы.

Ва Уладзмра Святаславча жо не было дастатковай слы, каб хрысцць палачана прымусова. Княства няхльна адраджала сваю самастойнасць. Яго валадары - нашчадк Рагнеды не мел патрэбы сцвярджаць сваю ладу пераводам у хрысцянства адразу сх жыхаро, як зраб у Ногарадзе князь Уладзмр. Паганства несла сабе шмат светлага, такога, ад чаго чалавеку нялгка адмовцца. Полацкя княз, разумеючы гэта, тым не менш не хацел бачыць сваю зямлю паганскаю выспаю сярод хрысцянскай Еропы. Яны цвяроза ацэньвал пераваг, якя давала дзяржаве яе народу новая вера. Таму Полацк прыня яе сгрыя мрнаму пашырэнню Хрыстовага вучэння на см крывцкм абшары.

Ужо 992 годзе была творана Полацкая епархя. Сй-той з нашых продка мог надзець крыж яшчэ у час пахода на хрысцянскую Взантыю. Некаторыя гсторык мяркуюць, што хрысцяннам бы князь Рагвалод. Магчыма, у Полацку знк першы ва сходнх славяна манастыр.

Дапусцць гэта дазваляе скандынаская Сага пра хрышчэнне, дзе апавядаецца пра падзе Х стагоддзя. Герой саг, прылчаны пасля смерц да святых Торвальд Вандронк, хрысц сландыю, адкуль выправся Ерусалм. Заслужышы вялкую пашану канстанцнопальскага патрыярха, паломнк вяртася на радзму праз усходнеславянскя земл. У Рус н заснава манастыр аана Хрысццеля, у дарозе скана бы пахаваны высокай гары каля царквы святога аана, непадалку Полацка. Высокую гару знайсц По-лацку няцяжка. Бы тут згаданы гстарычных дакументах старажытны манастыр у гонар аана Хрысццеля.

Няма някх доказа, што Полацкая зямля прымала хрост ад Кева. Затое сць багата ншых сведчання. Атар Аповесц мнулых часо пша, што 1007 годзе Полацку перанесены святыя святую Багародзцу. Першыя кескя святыя Барыс Глеб зявяцца адно праз кольк гадо, а пера-нясуць х у царкву, як сведчыць той самы летапсец Нестар, у 1072 годзе. Хто ж тады тыя таямнчыя полацкя святыя Самае верагоднае, што пакутнца Рагнеда-Анастася ды яе сын зясла. Як бы н хацелася камусьц абявць хрысццелем крывцкае зямл кескага князя Уладзмра, новая вера прыйшла княства непасрэдна з Взанты.

Нягледзячы на тое, што царква абвяшчала вялкм грэхам не тольк размову пра паганства, але думк пра яго, хрысцянства на нашай зямл яшчэ велым дога мрна суснавала са старым светаспрыманнем. Паганцам душы заставался простыя людз, некаторыя з вялкх полацкх княз. Нават у XVII стагоддз правасланыя багасловы з абурэннем псал Шануюць старых бажко Леля Палеля агдныя Богу хня мны крычаць на грышчах.

Славяць на вяселлях матку х Ладу, гэтага хрысцянам сцерагчыся трэба, каб ункнуць кары Божай. I нячысцка Купалу сла-вяць, асаблва перад нараджэннем аана Хрысццеля. Хлоп-цы дзячаты звваюць сабе вянк з некаторых тра скла-даюць х на галовы па вадзе пускаюць, забышыся пра мя Госпада нашага. 1 агонь раскладаюць на тым дяблавым грышчы, скачуць праз яго, карагоды вакол яго водзяць, шмат чаго ншага на тых грышчах учыняюць, пра што псаць непрыстойна. 1 на свята Нараджэння Хрыстовага славяць нячысцка Каляду, с гэта спакусы дяблавы.

Есць такя, што твары свае сю ожасць чалавечую, на пада-бенства Божае створаную, хаваюць пад маскам, на дябла узор зробленым, тым як быццам Бога нашага дакараюць, пагарджаючы стварэннем рук ягоных. Гэтыя словы маюць непасрэднае дачыненне да Полаччыны, дзе каран паганскае веры был асаблва глыбокя. Уладзмр Краснае Сонейка пасля хрышчэння пражы яшчэ амаль трыццаць гадо. Полацкая зямля прыняла хрысцянства да яго афцыйнага падзелу на заходнюю сходнюю плын 1054 годзе.

Хрысцшыся паводле грэцкага абраду, нашы продк не адчувал варожасц да вернка-лацнца. У часы Ефраснн Полацкм княстве пашырался жыц рымскх святых. Асаб-лвую папулярнасць ме жыццяпс Аляксея чалавека Божа-га. Родам рымлянн бы адзн з першых беларускх святых Меркуры Смаленск. Высакародны дух паваг да людзей ншае веры палачане захаваюць на працягу стагоддзя. Паспрабуйма пакласц перад сабою ташчэзныя тамы Всемирной истории ды экцыклапедый знайсц Еропе XII стагоддзя жанчыну, якую па адукаванасц па зробленым дзеля асветы свайго народа можна паставць побач з Ефраснняй.

Усяславава нучка той эпосе не мела роных сабе славянскм свеце, на см ерапейскм кантыненце. Яна не сканчвала унверстэта. Па-першае, жанчын сярэднявечныя унверстэты не прымал. Па-другое, кал Прадслава нарадзлася, у Еропе, здаецца, была сяго адна альмаматэр у Балонь. У Парыжы Оксфардзе яны адчыняцца пазней. Ефрасннный унверстэтам была тагачасная лтаратура. Сярод кнг, якя перакладал перапсвал, прыехашы на сход славянства, взантыйскя святары ды х мясцовыя па-слядонк, большасць складал, вядома, царконыя творы.

Але княжыя палацы манастыры траплял таксама хрон-к, гстарычныя аповесц, прыродазначыя трактаты. Маладая манашка змагла цалкам аддацца кнгам. Апрача Ббл, яна чытала творы рымскх взантыйскх багаслова, -якх называюць айцам царквы. У полацкх кнгазборах был творы выдатнага хрысцянскага прапаведнка аана Задата-вуснага, што вобразна выкрыва чалавечыя заганы наву-ча чытачо дабрачыннасц.

Той самай мэце служыл пацерык зборнк кароткх апавядання пра людзей, сланых свай вераю. 3 х старонак пастава фантастычны, поны дзвоса свет, дзе за людскя душы зацята змагался слы дабра зла. Пра будучыню гэтага свету чалавечы лс пасля смерц апавядала апакрыфчная кнга Блуканне Багародзцы па пакутах. Яшчэ за князем зяславам у Полацк магл трапць кнг славянскх асветнка Крылы Мяфодзя, вядомыя па апсанн бблятэк Сафйскага сабора XVI стагоддз. Камусьц здаецца, што с рона гэта был задворк Еуропы.

Взантыйск мператар Аляксей Комнн дума начай. Таму, маючы вялк выбар, зя шлюб з Усяслававай дачкою. Сваяцтва полацкай дынасты Рагвалодавча з домам Комнна мела, як мы бачым, далкя палтычныя культурныя вынк. Знайшл Полацку нават ракавнку малюска кары, радзма якога ндыйск акян. Чулася на торжышчы нямецкая гаворка. 3 Заходпяй Еропы рамеснк атрымлвал свнец, медзь волава. Першае месца полацкм мпарце кольк стагоддзя займала соль, у экспарце воск футра. Разлчвался срэбным злткам грыням.

Грыня дзяллася на 20 нагата або 50 куна. Конь, напрыклад, каштава дзве-тры грын. лацл таксама вязкам футравны. Гаворачы пра гандаль, трэба спомнць пра шлях, па якх ездзл купцы ды ншыя падарожнк. Галоным дарогам был водныя. Паблзу горада па Дзвне снавал невялкя выдлубаныя чаны-аднадрэк. Са стабура вячыстае лпы тым самым спосабам можна было зрабць лодку, куды змяшчалася некальк коней з людзьм. шл па рацэ важка наладаваныя таварам пласкадонныя струг. Пасотн ваяро з рыштункам падымала ладдзя яны хадзл над ветразем на вслах. Вялкя ладдз з палубай носам, аздобленым выразанай з дрэва звярынай ц птушынай галавой, звался насадам.

У сярэднявеччы на беларускх рэках сустракался праты, якх называл расколам. Ц не адтуль пайшло жаргоннае слацо раскалоць Праз валок, дзе гандлвыя караваны пераходзл з адной рачной сстэмы другую, судны перапралялся на катках колах, а невялкя перавозл на запрэжаных некалькм коньм калсах або валакушах. Ездзл па рэках на санях, але тыя лгка бегл адно на пачатку змы, пакуль заврух не перагароджвал ледзяной дарог сумтам.

На высокх берагах прыбярэжных узлобках усцяж Дзвны будавал глядзен, адкуль вартавы дзень начы сачы, цi не наблжаецца вораг. У выпадку небяспек загарася сгнальны агонь, як бачыл з суседняга дазору. Лан-цужок агн хутка дабяа да горада, жыхары брал рук зброю. Адзн з такх глядзеня стая на згорку каля вск адкасцельцы, што вайла цяпер межы Наваполацка. Ездзл не тольк рэкам. Сухаземныя шлях вял з Полацка Пско, Ногарад, Менск Першым дарожным знакам был засечк на дрэвах, а змку высокя тычкi.

Малюючы тагачаснае жыцц, можна сказацi пра вечавыя сходы, што вравал побач з Сафйскм саборам. По-лацкае веча было горадзе другой ладай. Князь узначальва войска, крава дзяржавай, раздава васалам земл з гарадам. Веча вырашала пытанн вайны мру, слала пасольствы, вяршыла найвышэйшы суд, ацэньвала дзей-насць князя. Некал Брачысла зяславч прыня на службу варажскую дружыну Эймунда тольк са згоды вечавога сходу, як пастанав даць князю грошы на разлк з наймтам.

Веча мела права запатрабаваць ад уладара адказу за прай граную бтву нават за перамогу, кал тая каштавала занадта дорага. Паступова полацкае веча набярэ такую слу, што пачне само запрашаць княз на пасад прада, абавязкова з роду Рагвалодавча пазбаляць х улады, выганяючы з горада. Пасля Усяслава дваяладдзе прывяло да таго, што вялкя княз полацкя жыл жо не каля муро Саф, а за Дзвною, у Бельчыцах. Галонай асобаю дзядзнцы ста епскап. Ад яго мя, гэтаксама, як ад мя князя, веча заключала дамовы, хнм пячаткам змацовался дзяржаныядакументы.

Лета нсы паведамляюць, ыто лада Полацку XII стагоддз належала трыццац мужам, або старцам. Па сутнасц, Полацкая зямля была феадальнай рэспублкай з выбарным манархам.