Жұмыс 2 сағатқа есептелген.

Сабақтың мақсаты: құрылыс керамикасы бұйымдарын қалыптайтын механикалық қондырғыларды дұрыс таңдауды үйрену және олардың жұмыс істеу принциптерін оқып-үйрену.

Құрылыстық керамикалық бұйымдарды қалыптау үш әдіспен дайындалады: ылғалдылығы 15-22% массаны пластикалық әдіспен қалыптау, ылғалдылығы 6-11 % ұнтақ тәрізді массаларды жартылай құрғақ әдіспен және ылғалдылығы 32-38% сұйық керамикалық массаларды (шликерді) құю әдісімен қалыптау. Экструзды (сығып шығару) әдісі кезінде пластикалық массалардан дайындалған бұйымдарды қалыптау үшін таспалы (ленталы) винтті (шнекті) пресстер – вакуумды және вакуумсыз немесе піспекті, штамптау әдісімен қалыптағанда- фрикционды, тізелі –рычагты немесе гидравликалық пресстер қолданылады. Ұнтақ тәрізді массалардан бұйымдарды қалыптау үшін штампты фрикционды, тізелі-рычагты немесе гидравликалық пресстерді қолданады. Сұйық керамикалық массалардан бұйымды дайындау үшін оларды стендіде немесе арнайы құйғыш конвейерлерде гипсті қалыптарға құю әдісімен орындайды.

Қалыптау әдістерінің қайсысын болса да қолдану үшін бастапқы шикізаттың пайдаланылу ерекшеліктеріне көңіл бөліп, дайындалатын бұйымның өлшемдері мен формаларына қарай және содан кейінгі жүретін бұйымды өңдеу технологиялық процесстердің барлығын есептеп ескереді. Кәдімгі сазды кірпішті, беттік кірпіш (ғимараттың сыртқы бетін әрлеу үшін), қышқылға төзімді және отқа төзімді бұйымдар, канализациялық және дренажды құбырлар, арнайы тұрмыстық және өндірістік тағайындалған бұйымдары пішіндері қарапайым болғандықтан, оларды өндіру кезінде көбінесе пластикалық әдісті қолданады. Қабырғаларды ішкі әрлеуге арналған керамикалық плиткалар, еденге арналған плиткалар мен ғимараттың қасбетін (фасадты) әрлеуге арналған плиткаларды көбінесе жартылай құрғақ керамикалық массадан пресстейді. Санитарлық керамикалық бұйымдар (қол жуғыштар, унитаз, керамикалық ванналар), тұрмыстық керамикалық бұйымдар, яғни күрделі формадағы бұйымдарды, сұйық керамикалық массадан құю әдісі арқылы қалыптайды.

Қалыптауды жүзеге асыру үшін, жоғарыда айтылған әр әдістің, тағайындалуы бойынша, сонымен қатар конструктивті және жұмыс істеу принципі бойынша ерекшеленетін әрқайсысының өзіндік машиналары бар.

Тапсырма:

1. Берілген 8-26 суреттерден керамикалық бұйымдарды пластикалық қалыптайтын құрылыс машиналары мен қондырғыларды таңдаңыз. Жұмыс істеу принципін түсіндіріңіз.

2. Берілген 8-26 суреттен керамикалық бұйымдарды жартылай құрғақ қалыптауға арналған құрылыс машиналары мен қондырғыны таңдаңыз. Жұмыс істеу принципін түсіндіріңіз.

3. Берілген суреттен керамикалық құбырларды қалыптайтын құрылыс машиналары мен қондырғыларды таңдаңыз. Жұмыс істеу принципін түсіндіріңіз.

4. Берілген 8-26 суреттен керамикалық қуысты кірпіш пен тастарды қалыптайтын құрылыс машиналары мен қондырғыны таңдаңыз. Қалыптау процессін түсіндіріңіз.

5. Еденге арналған плиткаларды өндіретін қалыптау қондырғысын таңдаңыз. Қалыптау процессін түсіндіріңіз.

6. Кілемді керамиканы өндіруге арналған қалыптау қондырғысын таңдаңыз. Қалыптау процесін түсіндіріңіз.

8-сурет. Ірі ұсақтауға арналған жақты ұсақтағыш

9-сурет. Конусты ұсақтағыш ККД

10-сурет. Майда ұнтақтауға арналған білік СМК-83 (СМ-1096)

11-сурет. Роторлы ұсақтағыштың конструкциясы СМД-87

12-сурет. Бір роторлы балғалы ұсақтағыш М-4-6

13-сурет. СМ-365 ылғалды майдалағыш жүгіргіштері

14-сурет.Екікорзиналы дезинтегратор

15- сурет. Аэромобильді диірмен.

16-сурет. Шахталы диірмен

17-сурет. Ылғал ұнтақтағы кезекті әрекеттегі шарлы диірмен.

18-сурет. Сазды босатуға арналған машина ФММ-9

19-сурет. Барабанды елек (елек-бурат)

20-сурет. Қалақты араластырғыш

Сурет- 21. Еківалды қалақты араластырғыш

22-сурет. Z-түріндегі қалақты араластырғыш

23- сурет. Пресс СМ-443А

24-сурет. Құбырлы пресс

25-сурет. Кескіш автомат СМ-678

26-сурет. Пресс К/РУ-160

Бақылау сұрақтары:

1. Пластикалық әдіспен қалыптауда қолданылатын керамикалық массаның түрі. Оның ылғалдылығы мен қасиеттері.

2. Кірпішті пластикалық әдіспен қалыптау үшін қандай қондырғыларды қолданамыз? Жұмыс істеу принципі.

3. Пластикалық массаның технологиялық қасиеттерін жақсарту әдістері.

4. Пластикалық қалыптау кезіндегі шикі өнімнің сапасын арттыру әдсітері

5. Керамикалық материалдар технологиясындағы «Мундштук» деген не ?

6. Керамикалық материалдарды пластикалық қалыптау кезіндегі вакуум ролі

7. Жартылай құрғақ қалыптау әдісіне пайдаланатын керамикалық массаның түрі. Оның құрамындағы ылғалдылығы.

8. Шликерлі қалыптауға қолданылатын керамикалық массаның түрі. Құрамының ылғалдылығы

9. Кірпішті жартылай құрғақ қалыптау үшін қандай қондырғыны пайдаланамыз? Жұмыс істеу принципі

10. Кірпішті шликерлі әдіспен қалыптау үшін қандай қондырғы пайдаланамыз? Жұмыс істеу принципі

11. Жартылай құрғақ қалыптау әдісімен дайындалу кезінде шикі өнімнің сапасын арттыру әдістері.

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. Қаныбеков Ж.К. Керамикалық құрылыс материалдар технологиясы. Оқу

құралы, Шымкент, 2004.-75б

2. Строительные материалы: Справочник/ А.С. Болдырев, П.П.Золотов,

А.Н.Люсев и др. Под ред. А.С. Болдырева, П.П. Золотова- М: Стройиздат,

1989-567с.

3. Бауман В.А., Клушанцев Б.В.: Мартынов В.Д. Механическое

оборудование предприятий строительных материалов, изделий и

конструкций. М.:Машиностроение, 1981.-324с.

4. Сапожников М.Я. Механическое оборудование предприятий

строительных материалов, изделий и конструкций. М.: Высшая школа,

1971-556с.

5. Г.С.Бурлаков «Основы технологии керамики искусственных пористых

заполнителей» Изд. «Высшая школа», Москва, 1972г,424с.

6. Волкова Ф.Н. Общая технология керамических изделий. - М.:Стройиздат,

7. Золотарский А.З., Шейнман А.Ш. Производство керамического кирпича.

М. Высшая школа, 1989.

8. Наназашвили И.Х. Строительные материалы, изделия и конструкции.

Справочник. - М: Высш.шк., 2004

9. Сайбулатов С.Ж. Производство керамического кирпича. М.Стройиздат,

10. Сайбулатов С.С. Полусухое прессование керамического кирпича на

основе суглинка. Алматы, КазГАСА, 2000.

11.Кошляк Л.Л., Калиновский В.В. Производство изделий строительной
керамики. -М.: Высшая школа, 1985