Азақстанның әлемдік шаруашылықтағы рөлі - раздел Экономика, БӨЛІМ. ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТЕОРИЯ ҒЫЛЫМ РЕТІНДЕ
Дүниежүзілік Шаруашылық Бір-Бірімен Тауарла...
Дүниежүзілік шаруашылық бір-бірімен тауарларлы - ақша қатынастарымен байланысқан егеменді ұлттық мемлекеттердің жиынтығы. Дүниежүзілік шаруашылық нарықтық экономиканың заңдарына негізделген, өзара байланысты және бір біріне тәуелді ұлттық экономикалардың жиынтық әрекеттерін көрсететін экономикалық организм. Яғни бұл ұлттық шаруашылықтар бір бірімен халықаралық еңбек бөлінісі, өндіргіш күштер, өндірістік қатынастар арқылы әр түрлі деңгейде және әр түрлі сипатта көрінетін өндірістік, ғылыми-техникалық, ғылымдық, т.б. байланыстар арқылы біріккен ғаламдық экономика.
Дүниежүзілік шаруашылықтың даму ерекшеліктерінің бірі тұйықталған ұлттық шаруашылықтың жүргізу тәжірибесінің бірте-бірте сыртқы нарыққа бағытталып, ашық экономикаға көшу. Көптеген саяси және әлеуметтік-экономикалық өзгерістер нәтижесінде дүниежүзілік шаруашылықта өзгерістер боды. Соған байланысты бүкіл дүниежүзілік шаруашылық бір тұтас жүйе ретінде қалыптаса бастады. Бірақ елдердің даму деңгейлері бірдей емес.
Дүниежүзілік шаруашылықтың болашағына және оның дамуына әсер ететін себептер:
- ғылыми-техникалық прогрестің жылдамдадауы, жаңа технологияның тарауы;
- қоршаған ортаның проблемаларындағы ғаламдық өзгерістер;
- халықаралық өсу мен қоныстаудың қозғалысы;
- бай және кедей елдердің арасындағы алшақтықтың өсуі.
Интернационалдану дегеніміз халықаралық еңбек бөлінісі негізінде жекелеген елдер арасындағы тұрақты өндірістік экономикалық байланыстардың қалыптастыру. Кез келген елдің әлемдік қауымдастыққа кіруі бірнеше белгілермен ерекшеленуі қажет: дамыған ғылыми-техникалық негізі болуы; шикізатпен энергия қорлармен қамтамасыз етілуі, оның салыстырмалы арзан болуы; білікті маманның болуы. Экономикалық өзара бағыныштылық дүниежүзі елдері арасындағы құқық нормасын, мәдени, байлық, өмір сүру қағидасын ұстау, басқа елдердің топтарының позициясымен сәйкес келуін талап етеді.
Халықаралық қатынастардың басты формаларына жататындар:
- халықаралық еңбек бөлінісі,
- тауарлар мен қызмет көрсетудегі дүниежүзілік сауда,
- халықаралық несие,
- өндірістік факторлардың (еңбек, капитал) халықаралық ауысуы,
- халықаралық валюта-қаржы қатынастары,
- халықаралық ғылыми-техникалық байланыстар,
- экономикалық интеграция.
Халықаралық сауда - әртүрлі мемлекеттердің ұлттық шаруашылықт-арының арасында жүретін тауар мен қызмет айырбасы. Халықаралық сауданың негізі – халықаралық еңбек бөлінісі. Халықаралық еңбек бөлінісі жеке елдердің мамандандырылуын сақтайды. Олардағы өндіріс қызметінің әртүрлі саласын белгілі түрге мамандандырады нәтижесінде өндіріс нәтижесін, ғылыми-техникалық қызметтер тауарлармен айырбастау жағдай туғызып, халықаралық сауда дами түседі.
Халықаралық еңбек бөлінісі жеке елдердің тауар өндіруге қалыптасқан дұрыс жағдайларымен түсіндіріледі. Халықаралық еңбек бөлінісімен тауар айырбасын ынталандыратын төрт негізгі факторларды атап өтуге болады.
1. Әлеуметтік жағрапиялық факторлар – жағрапиялық орналасу, халықтың құрылымы саны, және де олардың шаруашылық тәжірибесі, білімі, әдет-ғұрпы бойынша жеке елдердің арасындағы айырмашылық.
2. Табиғи экономикалық факторлар – табиғи климаттық жағдайлар, жер шаруашылығы құралдары, табиғи кен байлықтары, су және басқа да ресурстармен қамтамасыз етілу жағынан жеке елдердің арасындағы айырмашылық.
3. Техникалық экономикалық факторлар – жеке елдердің экономикалық және ғылыми техникалық даму деңгейі әр түрлі болуымен анықталады.
4. Ғылыми техникалық процесс. Халықаралық еңбек бөлінісі өнімдердің тұрақты түрде жаңаруына, тауарлар ассортиментінің және олардың техникалық күрделілігінің шапшаң өсуіне әкеледі.
Халықаралық еңбек бөлінісі мен өнеркәсібі дамыған елдерді нығайту өнеркәсіп өнімдерін айырбастаудың өсуіне алып келеді. Халықаралық саудада шикізат тауарларының үлес салмағының кемуі қазіргі өндірісте шикізат ролі кемуінің тенденциясын байқатады. ҒТР-ның дамуы жаңа технологияны қолдануға әкеліп шикізатқа шығындарды және дайын өнімнің мөлшеріне энергияны қысқарта ҒТР сауданың қалыптасқан түрлерінен басқа түрлерін де тудырады. Оларға: техникалық білім техникалық іс-тәжірибе, техникалық процесс пен лицензия патенттер жатады.
Сыртқы сауда - тауарды әкелуден (импорт) және шығарудан (экспорт) құралады. Әрбір елдің сыртқы сауда нәтижесі сауда балансынан көрінеді.Егер шығарылған тауар құны әкелінген тауар құнынан артық болса – онда оны сауда балансы деп атайды. Керісінше болған жағдайда пассивті сауда балансын құрайды.
Халықаралық сауданың тиімділігін бағалау мынадай теориялар арқылы жүргізіледі:
1. Абсолюттік артықшылық теориясы – басқа мемлекетпен салыстырғанда климаттық, жағрапиялық, техникалық жоғары деңгейде болуымен өндіріс шығындары кем болады.
2. Салыстыру артықшылық теориясы (Д.Рикардо ХІХ ғ.)- мамандандырылған өндіріс пен сауданы басқа мемлекетпен салыстырғанда альтернативтік шығындар аз болуы қажет сонда жалпы өнім көлеміде жоғары деңгейде болады.
Б ЛІМ ЭКОНОМИКАЛЫ ТЕОРИЯ ЫЛЫМ РЕТІНДЕ... Та ырып ЭКОНОМИКАЛЫ ТЕОРИЯ П НІ МЕН... Экономикалы теория...
Если Вам нужно дополнительный материал на эту тему, или Вы не нашли то, что искали, рекомендуем воспользоваться поиском по нашей базе работ:
Азақстанның әлемдік шаруашылықтағы рөлі
Что будем делать с полученным материалом:
Если этот материал оказался полезным ля Вас, Вы можете сохранить его на свою страничку в социальных сетях:
Экономикалық теорияның функциялары.
Экономикалық теория - бұл адамдардың шексіз қажеттілігін қанағаттандыру үшін қоғамдағы шектеулі немесе сирек кездесетін
Негізгі түсініктер мен терминдер
Институционализм
Кейнсиандық мектеп
Классикалық саяси экономия
Маржинализм
Меркантилизм
Неолассикалық теория
Физиократизм
Ндіріс және ұдайы өндіріс.
Адамзаттың және қоғамның үстемелі дамуының материалдық негізі – ол өндіріс. Қоғамдық өнімнің
Жай өндіріс ұлғаймалы өндіріс.
Жай ұдайы өндірісте өндіріс процесінің көлемі мен ауқымы үзіліссіз өзгермеген күйде қалады. Өндіріс процесін
Бақылау сұрақтары
1. Қоғамдық өндірістің сатылары.
2. Экономикалық ресурстар және олардың түрлері.
3. Өндіргіш күштерге сипаттама.
Аралас экономикалық жүйе.
Меншік қатынастарымен ұйымдастырылу түрлеріне сәйкес болатын барлық экономикалық іс-әрекеттердін жиынтығы сол қоғамны
Аралас экономикалық бірнеше үлгілері бар.
1. Американдық үлгі – нарықтық капиталистік үлгі. Мұнда жеке меншік басым, нарықтық бәсеке механизімі толық жұмыс істейді. І
Экономиканы реформалауда меншіктің орны
Реформалау дегеніміз экономикалық жүйе үлгісінің бір түрінен басқасына өту болып табылады. Бұл процесс үстемдік ететін меншік формасының
Бақылау сұрақтары
1. Экономикалық жүйе және оның түрлері.
2. Экономикалық жүйедегі аралас жүйенің негізгі үлгілері.
3. Экономикалық
Икемділік коэффициенті.
Өндірісті ұйымдастыру кезеңінде туатын негізгі мәселелер:
- Нені өндіру қажет?
- Қалай өндіру қажет?
- Кім үші
Бақылау сұрақтары
1. Сұраныс: түсінігі, заңы және кисық сызығы.
2. Сұранысқа әсерін тигізетін бағасыз факторлар.
3. x
Азақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің дамуы.
Кәсіпкерлік дегеніміз – белгілі бір істі істей білу. Іс істеу – адамның белсенділігі және іскерлігі. Белсенділік, және іскерлік адамдардың еркін ө
Кәсіпкерліктің түрлері
1. Атқаратын міндетіне қарай кәсіпкерліктің мынадай түрлері болады: өндірістік, коммерциалық, финанс және консультациялық.
2. Меншік т
Мұнда А – амортизациялық жарнаның сомасы.
ТҰӨ-нің бік компоненті бизнеске салынатын жанама салықтар экономикалық ресурстардың ағымдағы үлесін көрсетпейді, сондықтан жанама с
Новости и инфо для студентов