Бахри Арал, Кули Сарез ва проблемахои оби ширин - раздел Экология, Таърихи тараыыиёти экология. Наыша: Педмет ва вазифаьои фанни экология. Методьои тадыиыотии экология
То Солхои Охир Арал Аз Бахри Азол Ду Баробар Калон Буд, Дар Х...
То солхои охир Арал аз бахри Азол ду баробар калон буд, дар худуди он белгия ва Холанд чо мегирифтан. Арал миёни бузургтарин кулхои чахон пас аз Хазар, кули болои (дар Африкаи Шимоли) ва Виктория (дар Африко) чои чорумро ишгол мекард.
Дар давоми солхои 30-60-уми асри ХХ дар худуди Осиёи Маркази якчанд канали хурду бузург Раи хам ба истифода даромада обхои дарёхоро бе баркаш дастхои ташналаб мебурданд. Он вакт ба кор андохтани хар канали нав, аз худ кардани хар гектар замини но корам фатху зафари навбвти хисоб мешуд. Натича – хазорхо гектар замини пахта, махаллахои нави ахолинишин ва охиста-охиста хушкшавии бахри Арал.
Иттифоки байналмиллаи Хифзи Табиат чор нишондихандаи истеъмоли захирахои табии сайёраро зикр кард. Оби нушоки, Мохи, чангал, ва кабати озони. Агар аз руи нишондихандии комплексии харобсозии иктидори табиат ба хар сари ахолии Норвегия «Чои аз хама манфи»-ро сохиб шуда бошад, дар истифодаи захирахои об кишвархои Осиёи маркази хамин гунна «маком»-ро сохиб гаштаанд.
Сабаби асосии бухрони Арал сиёсати кур- куронаи истифодаи марватхои табии, пеш аз хама об намунаи баръалои бологузории манфиатхои инсон аз болои табиат буд.
Тадкикотхо нишон додаанд, ки ахолии назди Арал ба дарачахои авали вайроншавии масолехи ирси (мутатсияхо гирифтор аст ва ин сабаби бад шудани саломати, пас равии давомнокии умр, носолимии чинси ва окибат камшавии генофонд мегардад микдори намак бо камшавии оби бахр хеле зиёд шуда, консентратсия он имруз аз 35% боло рафтааст ки дар киёс бо огози солхои 60 се баробар зиёд аст!
Масохати сатхи болоии бахр, ки авали солхои 60 аз 60 000 аз км зиёд буд холо ба 28 000 км квадрат расидааст ва ин раванд идома дорад. Бар ивази он биёбони пурнамак сол то сол васеъ шуда истодааст.
Хушк шудани хавои минтака ва пахншавии чанку губори намаколуда, захрдор ба атроф ва таъсири он ба оби нушоки сабагори пайдоиши касалихои роххои нафаси одамону хайвонот гардидааст. Сатхи зиндагии сокинони атрофии Арал тадричан ва чиддан пас рафта дарачаи фавти тифлон ва кудакон нисбат ба дигар минтакахои Осиёи Маркази хеле зиёд аст.
Мувофики бахои мутахасисон бар асари бухрони Арал доираи то 10 км атрофии бахр ба хар гектар 2-3 тона намак ва дар доираи 100-300 км ба хар гектар беш аз як тона намак мерезад. Чунин пахншавии намак дар минтака таъсири манфии худро расонида ба харобшаии олами набототу хайвонот оварда истодааст.
Бо он суръате ки сатхи об мутасил пас мешавад яъне 0,5 метр дар як сол имкон дорадки чазирахои дигар низ охиста –щхиста аз «огуши» бахр мебароянд дар оянда Арал чун бахр аз байн рафта хавзахо намаку захрогини зиёдеро ба вучуд оварда метавонанд. Ин бе фикри бе бунёд нест: мувофики тахлили мутахассион байнал халки дар сохаи экология пешбини гардидааст, ки то соли 2015 аз бахри Арал чуз биёбони сернамак дигар чизе боки нахохад монд.
Ба кадри зарури сарф кардани об ва боин рох Арал ва дигар сарватхои табиатро барои наслхои оянда махфуз гузоштан аз хар сокини минтака вобаста аст. Ичрои ин максад таввасути самаранок ба рох мондани корхои маърифати ва пахн кардани иттилои лозима ба вучуд овардани фахмиши дуруст ва дигар кардани писихология ва муносибати истифодабарони об ва дигар неъматхои табии ба даст менамояд.
Ру оварданир мо ба фалокати Арал ва талоши аксари созмонхои байналмилаливу минтакавие, ки дар ин кори хайр сахм гузоштаанд. Мехоханд, ки пеш аз хама сокинони минтака бояд муносибати худро бо мухити зист, истифодаи захирахои табии, замину об дигар кунанд, маданиятеро дар худ ташакул диханд, ки ба кадри хар катра об хар вачаб замин, хар нихоли сарсабзу хар нафаси хавои тоза чун сарвати бебахо бирасанд онхоро барои худ ва ояндагон эхтиёт кунанд.
Табиат аз инсон карздор нест баръакс инсон тамоми нозу неъмати табиатро ба максади зиндагии худ сеъру пури худ истифода мебарад. Ва хурдагирихои аз хад зиёди у ба он фалокате овард ки мо имруз наздаш худро рохгумзада дидаем. Мо хам дар катори тамоми мавчудоти зинда узви хамин табиатем ва бо неруи аклонию шуури худ бояд барои ободии он хизмат бикунем, на кутохназарию дида тавонистани факат манфиати худ.
Солхои охир гуфтугу дар юораи вази кули Сарез дар доираихои гуногуни хукумати илми, воситахои ахбори омма намояндагихои диплома-тии ва гайра хеле васеъ гардид. Имруз Сарезро, ки чун муъчизаи нодиру зебои табиат эътироф шудаас бо истилои «аждахои Помир» ё «бомбаи Мургоб» низ ном мебаранд. Албатта, «аждахор» ё «бомба» номбурдани чунин м=ъчиза на танхо аз он аст ки дар харита суръати аждахорро мемонад. Сабаб пеш аз хама вазъи кунунии (ё худ «тахдиди») ин офаридаи зебои табиат аст, ки чанд сол боз мавриди мухокимаву омузиш карор дорад ва ба ин васила диккати чахониёнро ба худ чалб кардааст.
Соати 23-ву 15 дакикаи вакти махаллаи шаби 5 ба 6 феврали соли 1911 дар натичаи заминларзаи 9-10 бала, як пораи чанубии кули музкул фуру халтит. Дехаи Усой бо тамоми ахолии, хонаву дар ва чорво ба пураги абадан зери кухпора монд. Хачми бузурги хоку санг дар дараи танг пеши дарёи Мургобро баст. Об чам шудан гирифта камба кадам боло мерафту васеъ мегардид. Дехаи Сарез ки дар лаби дарёи Мургоб ва Усой тахминан 20 км болотар буд, мохи октиябри хамон сол зеои об монд кул номи Срезро гирифт.
Сарбанде, ки натичаи фуру галтидани пораи кухи музкул ба вучуд омад, (бо номи Усой машхур аст), аз сангу хок ва дигар чинсхои кухи иборат буда, 2 милиаррду 220 миллион метри мукааб хачм ё 6 милиаррд тона вазн, кариб 700 метр баланди карид 5 км пахни 1 км дарози ва 1 км квадрат масохат дорад.
Муаммое ки то имруз вучуд дорад, ба пайдоиши кул ва то кадом дарача устувор бехатар будани сарбанди он вобаста аст. Кул дар натичаи заминларза тасодуфан ба вучуд омад ва хамеша саволе чавоб мехост ки оё метавонем бо ин тасодуф дилпур бошем
Кули Сарез дар баландии 3262 метр (аз сатхи бахр) вокеъ буда, нуктаи аз хама чукураш 500 метер дарозиаш 55,8 км пахни аз хама зиёдаш 3,3 км масохати сатхи болои кул 79,64 км, хачми максималии оби кул 17 км куби аст.
Бале, хамон сарбанди иборат аз сангу хок равона воситает, ки то имруз ба ин андоза обро дар дараи танг нигох дошта амнияти табиату сокинони пойони кулро то бахри Арал таъмин мекунад. Вале кафолати устувории онро ки дода метавонад? Дар давоми мавчудияти сарез олимону мутахасисон ва мухандисон тибки таткткоти худ хостанд ояндаи кулро муаян кунанд. Вале андешахо хамеша гуногун буданд. ба хар холл аксари мутахассион, ба хусус солхои охир, хеле дар маколаи халки омадааст. «Аз девори кач хазар» бар он акидаам, ки пеши рохи хатарро гирифтан лозим аст.
Мафьум дар бораи муьити зист ва шароти маьал... Муьити асосии ьа т... Мафьум дар бораи муьити зист ва шароити...
Если Вам нужно дополнительный материал на эту тему, или Вы не нашли то, что искали, рекомендуем воспользоваться поиском по нашей базе работ:
Бахри Арал, Кули Сарез ва проблемахои оби ширин
Что будем делать с полученным материалом:
Если этот материал оказался полезным ля Вас, Вы можете сохранить его на свою страничку в социальных сетях:
Мафьум дар бораи биотсеноз
Ьар як организм дар иьотаи дигар организмьо зиндагц мекунад, бо оньо ба муносибатьои гуногуншакли мусбц ва манфц дорад, ва бе он организми зинда зиста наметавонад. Ин ьамзисти замон ягона ё биотсен
Сохтори биотсеноз
Сохтори ьар мажм=ъьо – ин ыонунияти муносибатьо ва ыисмьои алоыаи оньо аст. Дар зери сохтори намуди биогтсеноз дарси 3 гуногнуншаклии намудьоро ва таносуби шумора ёмассаи он мефаьманд.
Дар
Муносибатьои организмьо дар жамоа
Асоси ба вужудоии ва мавжудияти биотсенозьо муносибати организмьо алоыаи оньо ки дар ва ба ьамдигар меоянд, дар ьамон як биотоп жой мегиранд.
Мувофиыи таснифоти В.Н.Бакмалиев муносибатьои
Консепсияи ноосфера.
Характери глобалии муносибати ьамдигарии инсон бо муьити зист оньо ба пайдо шудани мафьуми ноосфера (аз юн. noos- хирад ва sphere - ыабат) дар он «ыабати таъсири ьамдигарии табита ва жамъият, дар о
Савольои тестц
1. Биосфераро В.И.Вернадский номида буд…
А) Ьамон минтаыаи ночизи сайёра, ки дар он кам кадоме ваыте ьаёт мавжуд буд
Б) Ьамон минтаыаи ночизи сайёра, ки дар он ьа
Мафьум дар бораи экосистема.
Мажмўи ьар кадом организмьои зинда ва компонентьои щайризинда, ки дар он гардиши модда ба амал бароварда мешавад, экосистема номида мешавад.
Мафьум аз тарафи олими англис А
Динамикаи экосистема.
Хусусияти бунёди экосистема - ин динамикаии (тащйирёбии) он мебошад, он вобастагии аз мажмўи омильо инъикос мекунад, бо худ реаксияи адаптивии ьамаи системаьо ба он таъсир кунандаро дарбар мегирад.
Ами мешавад
А) Энергия ба вужуд меояд,лекин гум на мешавад , аз як шакл ба шакли дигар мегузарад.
Б) Энергия ба вужуд намеояд, лекин гум мешавад , аз як шакл ба шакли дигар мегузарад.
В) Энер
Маьсули дуюмини жамоа гуфта чиро мефаьмед
А) Афзудани массаи консументьо ва редусентьо дар воьиди ваыт
Б) Афзудани массаи продусентьо ва консументьо дар воьиди ваыт
В) Афзудани массаи продусентьо ва редусентьо дар воьиди
Танзими тавлид.
Чор омили асоси нуфуси аьолиро ва суръати тащйирёби онро муайян мекунад: фарыитяти байни коэффитсенти тавлид ва фавтро, кўчиш (мигратсия), фертилц будан ва миыдори аьоли дар ьар гурўььои синсуолц.
Идоракунии оыилонаи сарватьои табиц.
Маьдудияти сарватьио Замин дар остонаи асри XXI яке аз пролемаьои актуалли инсоният маьсуб мегардад. Бо алоыаманди аз ин яке аз шартьои муьиматрини ьозира ьалли масъалаьо идораи оыилонаи сарвтаьои
Стратегияи инкишофи хожагии кишоварзц.
Дар охирьои асри XX ьажми истеьсоли жаьонии хожагии кишоварзц нисбат ба аьолц хеле бо суръат афзуд.
Ин афзудан бо бурридани бешаьо барои васеъ намудани майдони кишт, шўршавц ва эрозияи хок
Новости и инфо для студентов