Реферат Курсовая Конспект
Бақылау сұрақтарымен және СӨЖ жұмыс істегенде ұсынылатын әдебиеттерді пайдалану керек - раздел Домостроительство, Кіріспе Қазіргі әдістемелік Нұс...
|
Кіріспе
Қазіргі әдістемелік нұсқаулар барлық оқу түрлері мамандықтарының студенттеріне арналған «Экология және тұрақты даму» пәні бойынша практикалық жұмыстарды орындауға арналған.
Практикалық жұмыстарды орындау теориялық бөлімді зерделеуден, талқылауға қатысудан, бақылау сұрақтарына жауаптар жазудан және СӨЖ бойынша тапсырмаларды орындаудан тұрады.
Бақылау сұрақтарымен және СӨЖ жұмыс істегенде ұсынылатын әдебиеттерді пайдалану керек.
Сондай-ақ СӨЖ орындау үшін төмендегі терминдермен танысу керек.
1. Глоссарий – түсінігі берілген немесе басқа тілге аударылған глостар (түсініксіз сөздер немесе сөйлемшелер) жинағы.
2. Тезаурус – өз араларында қандай да бір параметрлер бойынша байланысқан және онда бағдарлануға мүмкіндік беретін түйінді сөздер (дескрипторлар) түріндегі нақты тақырып деректерінің жүйелі жинағы.
3. Синквейн – бес жолдан тұратын өлең, ол белгілі ережелер бойынша жазылады.
Синквейннің құрастырылуы студенттен оқу материалын, ақпаратты қысқа сөйлемшеде түйіндеуді талап етеді.
Бірінші жол – бір сөз, зат есім (бұл – тақырып);
екінші жол – тақырыпты ашатын екі сын есім;
үшінші жол – тақырыпқа қатысты әрекеттерді сипаттайтын үш етістік;
төртінші жол – бірнеше сөзден тұратын тұтас фраза, сөйлем, оның көмегімен тақырыпқа қатынас айтылады;
соңғы жол – түйін-сөз, ол тақырыптың жаңа түсінігін береді, оған жеке қатынасты білдіруге мүмкіндік береді.
Синквейнді құрастыру бойынша бағалар критерийлері
Ең жоғары баға қойылады:
- тақырыпты терең дәлелді ашатын жұмыс үшін;
- материалды тамаша білу, материалды мақсатқа бағытталған түрде талдай білу, тұжырымдар, қорытындылар жасау туралы куәландыратын жұмыс үшін;
- композициясы бойынша үндесті, ойларды баяндаудағы қисынды және жүйелі жұмыс үшін;
- дұрыс әдеби тілмен жазылған жұмыс үшін;
- орфографиялық, пунктуациялық және грамматикалық қателер жоқ болғанда мазмұнына стилистикалық сәйкес келетін жұмыс үшін.
жоғары баға қойылады:
- тақырыпты айтарлықтай толық және сенімді ашатын жұмыс үшін;
- тақырып бойынша материалды және басқа көздерді жақсы білетін және өз ойларын негіздеу үшін оларды пайдалана білу, сондай-ақ тұжырымдар мен қорытындылар жасау жұмысы үшін;
- мазмұнды қисынды және жүйелі баяндау жұмысы үшін;
- дұрыс әдеби тілмен жазылған жұмыс үшін;
- стилистикалық қисынды жұмыс үшін;
- мазмұнына сәйкес келетін жұмыс үшін.
орташа баға қойылады:
- онда тақырып басты және негізінде ашылатын жұмыс үшін;
- тақырыпқа жалпы алғанда дұрыс, бір жақты немесе айтарлықтай толық емес жауап берілген, одан ауытқуға немесе ойды білдірудегі жүйеліліктің жеке бұзылуына жол берілген жұмыс үшін;
- жазба сөз негіздерінің меңгерілгені байқалатын жұмыс үшін.
төмен баға қойылады:
- онда тақырып үстіртін ашылған жұмыс үшін;
- жалпы алғанда тақырыпқа толық емес жауап берілген, одан ауытқуға немесе ойды білдірудегі жүйелеліктің жеке бұзылуына жол берілген жұмыс үшін.
4. Эссе – бұл тақырып бойынша салыстырмалы түрле еркін пікір айту, көлемі 5…7 бет.
Эссе құрылымы:
- кіріспе (тақырыпты тұжырымдау, тақырыптың маңыздылығы, тақырыпқа қатысты пікірлердегі қайшылық, тақырыпты қарастыру құрылымы, негізгі талқылауға ауысу);
- автор алға шығаратын негізгі бөлім (пікірлер (дәлелдер) (2…3); пікірлерді алға шығару кезінде пайдаланылатын негізгі ұғымдарды анықтау, дәлелдер және қолдау – талқылауды қолдайтын фактілер немесе мысалдар; контрдәлелдерді немесе қарама-қарсы пікірлерді қарастыру (олардың неліктен әлсіз екендігін, ал автордың пайымдауының күшінде қалатынын көрсету қажет);
- қорытынды (негізгі пікірді қайталау, негізгі пікірдің қорғауға дәлеледрді түйіндейтін бір немесе екі сөйлем; алға шығарылатын пікірдің қабылданбау салдарлары туралы ескерту және берілген тұжырымның пайдалылығы туралы жалпы қорытынды).
Эссені бағалау критерийлері:
- онда зерделенген материалдың көрсетілу дәрежесі;
- проблемаға арналған амалдың өзінділігі;
- дәлелдеме;
- өз көзқарасын негізделген түрде қорғау қабілеті.
5. Рефераттау – көпшілік алдында баяндаманың мазмұнын қысқаша баяндау, ғылыми еңбектің немесе баяндаманың тақырып бойынша мазмұны.
6. Пікір талас тудыру – міндетті түрде меншікті тұжырымдарын құрастыру арқылы берілген проблема бойынша әр түрлі авторлардың көзқарасын талдау үшін әдебиеттермен жұмыс істеу.
7. Рецензиялау – қойылған проблеманы сындарлы талдау және бағалау.
8. Шолу – жалпы тақырыппен не біріктірілгені туралы қысқаша ақпарат.
9. Кейс – проблеманы қою: нақты фактілер мен оқиғаларды сипаттау, бірақ сонымен бірге автор тарапынан баға берілмейді, жалғыз дұрыс шешімі жоқ.
Кейстер келесі түрлі болады:
- дәстүрлі «гарвардтық» - нақты кәсіпорын фактілерінде жазылған, сөзсіз дұрыс ақпарат, яғни проблемаларды сипаттау емес, талдау, бақылау;
- өзгертілген – қандай да бір нақты компания туралы мәліметтер пайдаланылып жазылған;
- компаниямен белсенді ынтымақтастырылмай жазылған жағдайлар – газеттердің, журналдардың, телеарнаның, достардың деректері, жеке тәжірибе;
- ойдан шығарылған жағдайлар – жоқ зат туралы «ертегі айту», мини- алапат тудырылады, ол өмірде шығанйы болуы мүмкін және бірдеңеге үйретуі тиіс. Қайда, кіммен болатынына сілтеме жасалмайды, бірақ ағымдағы сәттің цифрлары (мысалы, құны) болуы мүмкін;
- тактикалық – жеке қызмет сферасының белгілі проблемасына қатысты;
- стратегиялық – қызметтің әр түрлі сфераларына қатысты (бірнеше тақырыпты байланыстырады).
Кейстер жазуға қойылатын жалпы талаптар:
- көрнекілік (өміршеңдік);
- ақпараттың маңыздылығы;
- мазмұндылығы;
- ақпарат әрекетке әкелуі тиіс (егер цифр маңызды болса, онда қателер жасау, мысалы, ШМК (күлдің) = 0,05 мг/м3, ал ШМК (күлдің) = 1 мг/м3 деп жазу қажет).
- әрекеттердің динамикалылығы – санада әрекет ету бейнесін тудыратын етістіктерді пайдалану (мысалы, кетті, көрді, жүгіріп келді).
№ 1 ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС
ТАҚЫРЫБЫ: Экология табиғатты қорғаудың және табиғатты ұтымды пайдаланудың теориялық базасы ретінде
МАҚСАТЫ: Экологияның қолданбалы міндеттерін зерделеу
Экологиялық заңдылықтарды тану және шебер қолдану экологияның қазіргі заманғы қолданбалы проблемаларының негізін білдіреді.
Сынылатын әдебиеттер
1. Шилов И.А. Экология. – Москва: Высшая школа, 2006. – 512с.
2. Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек. – Москва: ФАИР-ПРЕСС, 2003. – 560с.
3. Акимова Т.А., Хаскин В.В. Экология. Человек-экономика-биота-среда. – Москва: ЮНИТИ, 2007. – 495с.
Адамның биосфераға әсер етуінің технологиялық түрлері
Адам қызметінің табиғи қауымдастықтарға әсер етуі биосфераның барлық деңгейлерінде алуан түрлі байқалады. Оның дағдарысты күйі бірінші кезекте бірқатар тірі организмдерді тікелей қырып-жою, сондай-ақ биосфераны өнеркәсіптік және тұрмыстық пестицидтермен және т.б. ластау сияқты антропогенді әсердегі түрлермен байланысты.
Сынылатын әдебиеттер
1. Шилов И.А. Экология. – Москва: Высшая школа, 2006. – 512с.
2. Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек. – Москва: ФАИР-ПРЕСС, 2003. – 560с.
3. Акимова Т.А., Хаскин В.В. Экология. Человек-экономика-биота-среда. – Москва: ЮНИТИ, 2007. – 495с.
4. Оралова А.Т., Цой Н.К. Промышленная экология. – Караганда: КарГТУ, 2003. – 140с.
Сынылатын әдебиеттер
1. Акимова Т.А., Хаскин В.В. Экология. Человек-экономика-биота-среда. – Москва: ЮНИТИ, 2007. – 495с.
2. Гирусов Э.В. и др. Экология и экономика природопользования. – Москва: Закон и право, ЮНИТИ, 1998. – 455с.
Бақылау сұрақтары
1. Рим клубы баяндамаларының негізгі идеялары мен тұжырымдары қандай?
2. Қоғамда экология проблемаларын шешуге қандай көзқарастар орын алды?
3. Экология проблемаларын шешу жолдарына өз көзқарасыңызды баяндаңыз.
Сынылатын әдебиеттер
1. Маркович Д.Ж. Социальная экология. – Москва: Просвещение, 1991. – 176с.
2. Гирусов Э.В. и др. Экология и экономика природопользования. – Москва: Закон и право, ЮНИТИ, 1998. – 455с.
Бақылау сұрақтары
1. Табиғи ресурстар деп нені атайды және олар қалай жіктеледі?
2. Сіз экологиялық ресурсологияның сегіз принципінің қайсысын аса маңызды деп санайсыз?
3. Атмосфера газдарын, Жердің су ресурстарын жаңартылмайтын деп атауға болады ма және неліктен?
Сынылатын әдебиеттер
1. Гирусов Э.В. и др. Экология и экономика природопользования. – Москва: Закон и право, ЮНИТИ, 1998. – 455с.
2. Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек. – Москва: ФАИР-ПРЕСС, 2003. – 560с.
3. Акимова Т.А., Хаскин В.В. Экология. Человек-экономика-биота-среда. – Москва: ЮНИТИ, 2007. – 495с.
4. Оралова А.Т., Цой Н.К. Промышленная экология. – Караганда: КарГТУ, 2003. – 140с.
Көп жақты универсалды халықаралық шарттар
Азақстан Республикасының Қоршаған ортаны қорғау министрлігімен іске асырылатын көп жақты универсалды халықаралық шарттардың тізбесі 1-кестеде келтірілген.
Қазіргі уақытта Қазақстанда қоршаған орта, соның ішінде климатты өзгерту, биологиялық алуан түрлілік және шөлденумен күрес жүргізу бойынша БҰҰ 3 негізгі халықаралық конвенциясы аса сәтті іске асырылуда.
БҰҰ климатты өзгерту бойынша Рама конвенциясы шеңберінде ұлттық та, жаһандық та деңгейде еліміздің энергетикалық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, климаттың өзгеруіне және Қазақстанның тұрақты дамуы үшін олардың салдарының жұмсаруына бейімделуге бағытталған жұмыс жүргізіледі. Қазақстанда шөлденумен күрес жүргізу туралы БҰҰ Конвенциясын іске асыру шеңберінде шөлдену және құрғақшылықтың жағымсыз әсер ету масштабтарын болдырмау және қысқарту, нашарлаған жерлерді және топырақтың құнарлылығын қалпына келтіру, жерді тұрақты пайдаланудың экономикалық механизмдерін әзірлеу және ендіру бойынша орасан жұмыс жүргізіледі. Биоалуан түрлілік туралы БҰҰ Конвенциясының ережелерін іске асыру бойынша табысты жұмыс жүргізілуде.
Сондай-ақ Қазақстан трансшекаралық контекстіде қоршаған ортаға әсер етуді бағалау туралы, ауаның үлкен ара қашықтықтарға трансшекаралық ластануы туралы, өнеркәсіптік апаттардың трансшекаралық әсер етуі туралы, трансшекаралық су ағындары мен халықаралық көлдерді қорғау және пайдалану бойынша БҰҰ Еуропалық экономикалық ұйымының конвенция-ларын орындайды. Берілген конвенцияларды орындау шеңберінде өндірістің қауіпті қалдықтарын басқару және тұтыну мәселелері, су ресурстарын ұтымды пайдалану және қорғау проблемаларын шешу, өнеркәсіптік апаттарды болдыр-мау бойынша екі жақты және көп жақты шаралар жасау, оларға дайындықты қамтамасыз ету және олардың әсерін жою, өнеркәсіптік апаттарды жою кезінде өзара көмек көрсету, ауаның ластануымен және ауа ластаушыларды үлкен ара қашықтықтарға тасымалдаумен күрес жүргізу, трансшекаралық проблемалар-дың зиянды әсеріне ұшыраған мемлекеттермен халықаралық ынтымақтастықты жөнге келтіру бойынша Қазақстан тиімді ынтымақтастық жүргізеді. 2005 жылғы желтоқсанда № 97-III ҚР Заңымен Каспий теңізінің теңіз ортасын қорғау бойынша Рама конвенциясы ратификацияланған, ол Каспий теңізінің теңдессіз биоалуан түрлілігін сақтаудың нақты құралы, сондай-ақ Аралмен болған оқиғаның Каспий теңізімен қайталанбауының кепілі болады. Қазақстанның Тегеран конвенциясын ратификациялауы біздің еліміздің қоршаған орта мүдделерін есепке алып, экономикалық даму мақсаттарына қол жеткізуге ұмтылысын бүкіл әлемдік қауымдастыққа тағы да көрсетті.
Сондай-ақ 2005 жылғы желтоқсанда № 94-III ҚР Заңымен басты түрде суда жүзетін құстардың мекендейтін жерлері ретінде халықаралық мағынасы болатын, су-батпақ жерлер туралы Конвенция ратификацияланған. Қазіргі уақытта Қазақстанда ұя салу, түлеу, маусымдық көшіп-қону және қыстау кезеңінде құстардың 130-дан астам түрі тіркелген. Құстардың ұя салатын түрлерінің жыл сайынғы саны 10 млн. жетеді, 2-3 млн. құс мұнда түлеу үшін ұшып келеді, ал 50 млн. жуық жыл құстары көктемгі және күзгі көшіп-қону кезеңінде біздің су қоймаларына тоқтайды. Берілген Конвенция жаһандық маңызды су-батпақ жерлердің үш басым аумағында биологиялық алуан түрлілікті сақтауға және тұрақты пайдалануға және негізгі қауіптерді азайтуға/жоюға амалдың негізін құрайды, Рамсар конвенциясында баяндалған, халықаралық келісілген стандарттарды қабылдау бойынша жаңа ақпаратқа және кеңес беруге қатынасты қамтамасыз етеді және су-батпақ жерлер бойынша жобаларды қолдау үшін Рамсар қорынан қаржыландыру мүмкіндігін қамтамасыз етеді.
Сонымен қоса, тұрақты органикалық ластаушылар туралы Стокгольм конвенциясын, халықаралық саудадағы жеке қауіпті химиялық заттар мен пестицидтерге қатысты алдын ала негізделген келісім процедурасын қолдану бойынша Роттердам конвенциясын, климатты өзгерту бойынша БҰҰ Рама конвенциясына арналған Киото хаттамасын ратификациялау жоспарлануда.
Киото хаттамасы механизмдерін іске асыру энергетика сферасына инвестицияларды және жаңа, заманауи технологияларды жұмылдыруға, энергияның балама көздерін дамытуға және жаңа экологиялық таза және энергия жинайтын технологияларға салынатын «жасыл инвестициялар» мен халықаралық жобалардың қосымша құралдарын жұмылдыруға мүмкіндік береді. Стокгольм конвенциясын ратификациялау кезінде Қазақстан тұрақты органикалық ластаушылар бойынша мәселелерді шешу үшін халықаралық қаржылық, ақпараттық және технологиялық ресурстарға қатынасты алады.
Роттердам конвенциясы дамитын елдердің оларда химиялық заттар мен пестицидті теріс пайдалану адамдардың сырқаттануына және өліміне жиі әкелген және қоршаған ортаға зиян келтірген, өнеркәсібі дамыған елдерде жасалған көптеген қателерді болдырмауға мүмкіндік береді. Сонымен, барлық елдер тұрақты дамуға және экологиялық жағдайға зиян келтірмей, химиялық заттар мен пестицидтердің артықшылықтарын пайдалана алады. Роттердам конвенциясы Қазақстандағы химиялық заттарды бақылау және басқару жүйесін жақсартуға мүмкіндік береді.
Жалпы алғанда, Қазақстанның жоғарыда аталған халықаралық конвенцияларға қатысуын талдап, оларға қатысу өзінің оң нәтижелерін береді және қоршаған ортаны қорғауға қосымша қаржылар мен жаңа технологияларды жұмылдыруға мүмкіндік туғызады деп белгілеуге болады.
1-кесте - Көп жақты универсалды халықаралық шарттардың тізбесі
Р/к № | Конвенцияның, келісімнің атауы | Қосу (ратификациялау) туралы РК құжаты | Қазақстан Республикасы үшін пайдасы |
Бүкіләлемдік метеорологиялық ұйым конвенциясы, 1947 ж. 11 қазан | Қосу туралы 18.12.1992ж. №1791-XII РК ВС қаулысы | -метеорологиялық, гидрологиялық және геофизикалық бақылау жүргізудегі бүкіләлемдік ынтымақтастық; -метеорологиялық ақпаратпен жедел алмасу; -авиацияда, кеме қатынасында, су проблемаларын шешуде, ауыл шаруашылығында метеорологияны қолдану | |
2 | Биологиялық алуан түрлілік туралы конвенция. Рио-де-Жанейро, 1992 ж. маусым | Мақұлдау туралы 19.08.1994ж. №918 РК КМ қаулысы | - биоалуан түрлілікті сақтау бойынша ұлттық стратегияны және әрекеттер жоспарын әзірлеу; - биологиялық алуан түрлілікті сақтау және теңгеріп пайдалану; - өсімдіктер мен жануарлардың сирек және жоғалып бара жатқан түрлерін, теңдессіз эталон учаскелерін, табиғи және тарихи-мәдени кешендерді сақтаудың аса тиімді шарасы ретінде ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды құру; - сирек және жоғалып бара жатқан түрлерді қорғауды заңды бекіту; -биоалуан түрлілік мониторингін жүргізу, ақпарат банктерін құру. |
Табиғи ортаға әсер ету құралдарын әскери немесе кез келген басқа қастықпен пайдалануға тыйым салу туралы конвенция | Қосу туралы 20.02.1995ж. № 301-XIII ВС қаулысы | ||
Климаттың өзгеруі туралы БҰҰ Рама конвенциясы (UNFCC). Рио-де-Жанейро, 1992 ж. 11 маусым | Ратификациялау туралы ҚР Президентінің 04.05.1995ж. № 2260 Жарлығы | - өнеркәсіптің энергетикалық және басқа салаларына инвестициялар салу; - өндірістерді жаңарту, технологиялық дамыту және өндірістің энергия тиімділігін арттыру; - энергия ресурстарын үнемдеу жолымен экономикалық өсуді үдету; - қоршаған ортаға жүктемені азайту; -көшетхана газдарының лақтырыстарын қысқарту және әлемдік қауымдастыққа толық қатысушы ретінде елдің беделін арттыру. | |
5 | Озон қабатын бұзатын заттар бойынша Монреаль хаттамасы. Монреаль, 1987 ж. 16 қыркүйек | Қосу туралы 30.10.1997ж. №176 ҚР Заңы | - Жердің озон қабатының қысқаруы; - озонды ғылыми зерттеу және мониторингі саласындағы ынтымақтастық; - адам қызметінің озон қабатына әсер етуі; - адамның денсаулығы және қоршаған орта үшін озон қабатының күйін өзгерту салдары; - озонды бұзатын заттарды өндіру мен тұтынуды реттеу шаралары; -озонды бұзатын заттарды өндіру мен тұтынуды кезеңмен тоқтату. |
Озон қабатын қорғау туралы Вена конвенциясы. Вена, 1985 ж. 22 наурыз | Қосу туралы 30.10.1997ж. №177-I ҚР Заңы | - Жердің озон қабатының қысқаруы; - озонды ғылыми зерттеу және мониторингі саласындағы ынтымақтастық; - адам қызметінің озон қабатына әсер етуі; - адамның денсаулығы және қоршаған орта үшін озон қабатының күйін өзгерту салдары; - озонды бұзатын заттарды өндіру мен тұтынуды реттеу шаралары; -озонды бұзатын заттарды өндіру мен тұтынуды кезеңмен тоқтату. | |
7 | Трансшекаралық контекстіде қоршаған ортаға әсерді бағалау туралы конвенция. Эспо (Финляндия), 1991 ж. 25 ақпан | Қосу туралы 21.10.2000ж. № 86-II ҚР Заңы | - трансшекаралық проблемалармен зиянды әсерге ұшыраған мемлекеттермен халықаралық ынтымақтастықты жөнге келтіру; - экология проблемаларын шекара жанындағы мемлекеттермен бірлесіп шешу мүмкіндігі; - бірлескен сақтандыру шараларын жасау мүмкіндігі; -қоршаған ортаға зиянды әсерді дер кезінде болдырмау мүмкіндігі, тұрақты дамуға мүмкіндік туғызады, қоршаған ортаға әсер етудің маңызды зиянды түрлерін болдырмауға, азайтуға және мониторингке бағытталған саясатты жасауға мүмкіндік туғызады. |
8 | Ауаның үлкен ара қашықтықтарға трансшекаралық ластануы туралы конвенция. Женева, 1979 ж. 10 қараша | Қосу туралы 23.10.2000ж. № 89-II ҚР Заңы | - БҰҰЕуропалық экономикалық комиссиясымен байланысты нығайту; - ауа ластануымен және ауаны үлкен ара қашықтықтарға ластағыштарды тасымалдаумен күрес жүргізу мәселелері бойынша ынтымақтастықты жөнге келтіру; - Еуропадағы ынтымақтастық қауіпсіздігі бойынша Кеңестің Қорытынды актісін іске асыруға мүмкіндік туғызады; - адамды қоршаған орта проблемасы бойынша БҰҰ Конференциясы - Декларациясының 21-принципін іске асыруға мүмкіндік туғызады; - ауа ластануының теріс салдарын болдырмау мүмкіндігі; - трансшекаралық сипаты бар ауа ластаушылар лақтырыстарының деңгейі туралы ақпарат алмасу мүмкіндігі; - таза өндірістер мен тазарту ғимараттарын әзірлеу бойынша ғылыми ынтымақтастықты жөнге келтіру мүмкіндігі; -ауаны ластаушылардың үлкен ара қашықтықтарға тасымалын болдырмау бойынша шешімдерді бірлесіп жасауға мүмкіндік туғызады. |
9 | Өнеркәсіптік апаттардың трансшекаралық әсер етуі туралы конвенция | Қосу туралы 23.10.2000ж. № 91-II ҚР Заңы | - адамдар мен қоршаған ортаны өнеркәсіптік апаттардың әсерінен қорғауды қамтамасыз ету бойынша қызметті үйлестіру; - апаттарды болдырмау бойынша ұтымды, экономикалық мақсатқа сәйкес және тиімді пайдалануды ынталандыру; - өнеркәсіптік апаттардың әсерін болдырмау бойынша халықаралық ынтымақтастықты жөнге келтіру; - өнеркәсіптік апаттарды болдырмау, оларға әзірлікті қамтамасыз ету және олардың әсерін жою бойынша екі жақты және көп жақты шаралар жасау; -өнеркәсіптік апаттарды жою кезінде өзара көмек көрсету. |
10 | Ақпаратқа қатынас, жұртшылықтың шешімдер қабылдауға қатысуы және қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша әділдікке қатынас туралы конвенция | Ратификациялау туралы 23.10.2000ж. № 92-II ҚР Заңы | - экологиялық ақпаратқа қатынасты қамтамасыз ету; - экология проблемалары туралы жұртшылықтың хабардарлығы деңгейін жоғарылату; - экологиялық нормалар сақталғанда экология заңдарын нығайту. |
Озон қабатын бұзатын заттар бойынша Монреаль хаттамасына түзету, Лондон, 1990ж. 27-29 маусым | Қосу туралы 07.05.2001ж. №191-II ҚР Заңы | ||
Қауіпті қалдықтардың трансшекаралық тасымалдануын және олардың жойылуын бақылау туралы Базель конвенциясы. Базель, 1989 ж. 20-22 наурыз | Қосу туралы 10.02.2003ж. №389-II ҚР Заңы | Іске асыру барлық елдердің өңірдегі жағдайды объективті бағалауына және біздің елімізді теңіз ортасының елеулі ластануында және экожүйе тепе-теңдігінің бұзылуында мүмкін болатын негізделмеген айыптаудан қорғауға мүмкіндік береді. Ол Каспий теңізінің теңдессіз биоалуан түрлілігін сақтаудың нақты құралы, сондай-ақ Аралмен болған оқиғаның Каспий теңізімен қайталанбауының кепілі болады. Қазақстанның Тегеран конвенциясын ратификациялауы біздің еліміздің қоршаған орта мүдделерін есепке алып, экономикалық даму мақсаттарына қол жеткізуге ұмтылысын бүкіл әлемдік қауымдастыққа тағы да көрсетті. | |
13 | Шөлденумен күрес жүргізу бойынша БҰҰ конвенциясы. | Ратификациялау туралы 07.07.1997ж. № 149-1 ҚР Заңы | - жерлердің шөлденуімен және нашарлауымен күрес жүргізу бойынша қызметті жоспарлау және жүзеге асыру; - табиғи экожүйелердің нашарлауын болдырмау; - шөлденген аумақтардың табиғи потенциалын кезеңмен қалпына келтіру; -шөлденумен күрес жүргізу стратегиясы және басымдылықтары және тұрақты даму бойынша саясат шеңберінде құрғақшылық салдарын жұмсарту. |
Басты түрде суда жүзетін құстардың мекендейтін жерлері ретінде халықаралық мағынасы болатын, су-батпақ жерлер туралы Конвенция (1982 жылғы 3 желтоқсанда Париж хаттамасы-мен енгізілген түзетулерімен және 1987 жылғы 28 мамырда Режинде енгізілген түзетулерімен) | Қосу туралы 13.12.2005ж. № 94-III ҚР Заңы | - жаһандық маңызды су-батпақ жерлердің үш басым аумағында биологиялық алуан түрлілікті сақтауға және тұрақты пайдалануға және негізгі қауіптерді азайтуға/жоюға амалдың негізін құру; - Рамсар конвенциясында баяндалған, су-батпақ жерлер типтерін жіктеу, халықаралық маңызды су-батпақ жерлерді анықтау критерийлері, су-батпақ жерлерде ақылмен пайдалану, басқару және жоспарлау тұжырымдамасын қолдануға қатысты басқару принциптері сияқты, халықаралық келісілген стандарттарды қабылдау бойынша жаңа ақпаратқа және кеңес беруге қатынасты қамтамасыз ету; -су-батпақ жерлер бойынша жобаларды қолдау үшін Рамсар қорынан қаржыландыру мүмкіндігін қамтамасыз ету. | |
15 | Каспий теңізінің теңіз ортасын қорғау бойынша Рама конвенциясы (Тегеран, 2003 жылғы 4 қараша) | Ратификациялау туралы 2005 жылғы 13 желтоқсандағы № 97-Ш ҚР Заңы | |
Тұрақты органикалық ластаушылар туралы Стокгольм конвенциясы. Стокгольм, 2001 жылғы 22 мамыр | 2001 жылғы 2 мамырда қол қойылған. 2007 жылғы ҚРЗ ратификацияланған | - тұрақты органикалық ластаушылар туралы конвенцияның қаржылық механизмі Жаһандық экология қоры болады. Қаржы механизмі шеңберінде қаржыландыруға құқықты алу үшін ел дамыған болуы немесе экономикасы өтпелі ел болуы және осы Конвенцияны ратификациялауы тиіс; -халықаралық қаржылық, ақпараттық және технологиялық ресурстарға қатынас, себебі Конвенцияның 12 және 13-баптарына сәйкес, дамыған болып табылатын конвенция тараптары жаңа және қосымша қаржылық ресурстарды ұсынады. | |
Халықаралық саудадағы жеке қауіпті химиялық заттар мен пестицидтерге қатысты алдын ала негізделген келісім процедурасын қолдану бойынша Роттердам конвенциясы | 2007 жылғы ҚРЗ ратификацияланған | - қабылдау процесіне заттардың АНКПҚ тізіміне қандай заттар енгізу қажет екендігі туралы шешімді қосу. Сонымен, Қазақстан берілген мәселелерді шешу кезінде дауыс беру құқығын және өзінің экологиялық та, экономикалық та мүдделерін қорғау мүмкіндігін алады; - химиялық заттарды пайдалануды басқару бөлігінде басқа қатысушы елдермен ақпарат алмасу; - химиялық заттарды бақылау мен басқару жүйесін жақсарту үшін Роттердам конвенциясы шеңберінде техникалық көмекке қатынас. Роттердам конвенциясы аса қауіпті химиялық заттар мен пестицидтерді пайдалану кезінде мониторинг және қауіптерді бақылау бойынша қуатты құрал болып табылады. Қазақстан осындай заттар, олардың адам денсаулығына және қоршаған ортаға әсері туралы ақпаратқа қатынасты алады. Осы деректерді пайдаланып, ел пайдалану, тыйым салу немесе оны пайдалануды шектеу бойынша меншікті саясатын жасай алады |
Бақылау сұрақтары
1. Ауа ортасын қорғау мәселелеріне қатысты конвенцияларды атаңыз.
2. Су ортасын қорғау мәселелеріне қатысты конвенцияларды атаңыз.
3. Биоалуан түрлілік мәселелеріне қатысты конвенцияларды атаңыз.
4. Жер ресурстарын ортасын қорғау мәселелеріне қатысты конвенцияларды атаңыз.
Сынылатын әдебиеттер
1. http://www.nature.kz
2. Шилов И.А. Экология. – Москва: Высшая школа, 2006. – 512с.
3. Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек. – Москва: ФАИР-ПРЕСС, 2003. – 560с.
4. Акимова Т.А., Хаскин В.В. Экология. Человек-экономика-биота-среда. – Москва: ЮНИТИ, 2007. – 495с.
Мемлекеттік ұлттық табиғи бақтар
Қазақстанның мемлекеттік ұлттық табиғи бақтарының (МҰТБ) сипаттамасы 1-кестеде келтірілген.
Мемлекеттік табиғи қорықтар
Қазақстанның мемлекеттік табиғи қорықтарының (МТҚ) сипаттамасы 2-кестеде келтірілген.
Мемлекеттік табиғи резерваттар
Қазақстанның мемлекеттік табиғи резерваттарының (МТР) сипаттамасы 3-кестеде келтірілген.
Сынылатын әдебиеттер
1. http://www.oopt.kz
2. Акимова Т.А., Хаскин В.В. Экология. Человек-экономика-биота-среда. – Москва: ЮНИТИ, 2007. – 495с
3. Гирусов Э.В. и др. Экология и экономика природопользования. – Москва: Закон и право, ЮНИТИ, 1998. – 455с
4. Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек. – Москва: ФАИР-ПРЕСС, 2003. – 560с
Бақылау сұрақтары
1. Сіздің көзқарасыңыз бойынша, Қарағанды қаласында ауруларға әкелетін қандай табиғи және техногенді факторлар бар? Сіз неге олай ойлайсыз?
2. Сіз қайда өмір сүргіңіз келеді – қалада ма немесе қаланың сыртында ма және неліктен?
Сынылатын әдебиеттер
1. Акимова Т.А., Хаскин В.В. Экология. Человек-экономика-биота-среда. – Москва: ЮНИТИ, 2007. – 495с.
2. Гирусов Э.В. и др. Экология и экономика природопользования. – Москва: Закон и право, ЮНИТИ, 1998. – 455с.
3. Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек. – Москва: ФАИР-ПРЕСС, 2003. – 560с.
– Конец работы –
Используемые теги: ылау, тарымен, мыс, істегенде, сынылатын, дебиеттерді, пайдалану, керек0.114
Если Вам нужно дополнительный материал на эту тему, или Вы не нашли то, что искали, рекомендуем воспользоваться поиском по нашей базе работ: Бақылау сұрақтарымен және СӨЖ жұмыс істегенде ұсынылатын әдебиеттерді пайдалану керек
Если этот материал оказался полезным для Вас, Вы можете сохранить его на свою страничку в социальных сетях:
Твитнуть |
Новости и инфо для студентов