M Kuramı, farklı tipteki 5 ayrı Sicim Kuramını tek bir зatı altında toplamaktadır.

11- Boyutlu Rİemann Uzayı

Einstein bir dahiydi elbet, ancak зok şanslıydı da. Genel Gцrelilik Kuramı'nı geliştirirken, yalnızca ьз uzaysal boyutu ve bir de zaman boyutu olan bir dьnyada зalışıyordu. Sonuзta kendi denklemlerini ьretmek ve зцzmek iзin aşırı karmaşık bir matematik kullanmak zorunda değildi.

M Kuramı ile uğraşanlar ise "Zar (Brane)" adı verilen tuhaf parзacıklarla dolu 11 boyutlu bir dьnyada зalışmak zorunda. Bu terminolojide Sicim, tek boyutlu "zarlara (Brane)"; Membranlar (Membrane) ise, iki boyutlu zarlara (Brane) karşılık geliyor. Daha fazla boyutlu "zarlar" bulunsa da henьz Witten bile bunlarla nasıl başa зıkacağını bilemiyor. Dolayısıyla bu зeşitli Sicim biзimleri, birden fazla Sicim teorisinin ortaya зıkmasına sebep olmuştur. Gьnьmьz fiziğinin şu anki geldiği noktada beş farklı Sicim teorisi vardır. Bunlar: I. Tip Sicim teorisi adıyla anılan iki uзlu bir tel gibi aзık olan “aзık sicimler” ve iki ucu birbirine bağlanarak bir halka oluşturan “kapalı sicimler”. Geriye kalan dцrt tip sicim teorisini oluşturan II. Tip Sicim teorisi ise, II-A, II-B, Heterotik-A ve Heterotik-B şeklinde yalnızca kapalı sicimlerden oluşmaktadır. Aslında M teorisi, bu birbirinden farklı beş Sicim teorisini 11-Boyutlu Uzay-Zamanda birleştiren ve aynı yapının değişik gцrьntьleri olarak gцsteren bir Pertьrbasyon (Sicim yьzeylerine ait zar yapısının dalgalanmalarına dayalı bir teorem) teorisidir. Bu "zarlar", kaз boyutlu bir yьzeye sahiptir ve ne şekilde bьkьlьp katlanabilmektedir? Veya M teorisi bu alt edilemeyen sorunun зцzьmьnde nasıl yardımcı oluyor?

Bunun yanıtı, şaşırtıcı ve oldukзa iyi bilinen bir fiziksel durum olan ikilikte (dualite) yatıyor. Basitзe anlatılacak olursa, M teorisinin pertьrbasyonlu (Uzay-Zamanın deforme olmasına dayalı bir teorem) ve pertьrbasyonsuz bцlgeleri arasında bu ikiliğe dayanan basit matematiksel bağıntılar bulunuyor. Bu ikiliğin nasıl işlediğini ve Sicim teorisinde ortaya зıkan sonsuzlukların M teorisi tarafından nasıl giderildiğini anlamamız iзin şцyle bir цrnek verebiliriz:

Maxwell’in klasik Elektromanyetizma teorisine bir gцz atalım. Maxwell’in denklemlerindeki Elektrik alanı ile Manyetik alanının ve e elektrik yьkь ile g manyetik yьklerinin yerleri karşılıklı olarak değiştirildiğinde, denklemler aynı kalacaktır. gibi ikili bir aktarım yapıldığında Maxwell denklemlerinde hiзbir değişim meydana gelmez. Ayrıca Maxwell’in teorisinde e’nin g ile зarpımı sabit bir değer verir; dolayısıyla kьзьk miktarlardaki e elektrik yьkь, bьyьk bir g manyetik yьkьne karşılık gelir. Bцylece teorinin kendi iзerisindeki ayar değişmezliği korunmuş olur. Цrneğin elimizde g²’ye bağlı ve kesin olarak зцzemediğimiz bir denklem var. Başvurulan standart matematiksel yol, g²’yi şeklinde sonsuz terime sahip olan bir seri toplamı olarak ele alıp yaklaşık bir sonuз elde edilmesidir. g, 1’den kьзьk olduğu sьrece, seri aзılımındaki her terim bir цncekinden daha kьзьk olacak ve seri toplamı tek bir değere yakınsayacaktır. Fakat g, 1’den bьyьkse, sonuз bьyьdьkзe bьyьyecek ve başvurulan yol başarısız olacaktır.

İşte burada ikilik (dualite) işin iзine girer. Eğer g, 1’den bьyьkse, o zaman e, 1’den kьзьk olacaktır. Bцylece e ьzerinde yapacağımız pertьrbasyon teorisinin зцzьmlemesinde serisi kullanılarak bir зцzьm bulunabilecektir. Bu durum, e değerleri iзin M teorisinin pertьrbasyon зцzьmlerini kullanarak, g’nin pertьrbasyonsuz bцlgesindeki зцzьmьnь elde etme olanağı sağlayacaktır. Dolayısıyla gьnьmьz matematiğinde tanımlanması ve зцzьmlenmesi neredeyse imkansız olan Sicim problemleri, M teorisinin pertьrbasyon зцzьmlerinin kullanılmasıyla, daha kolay ifade edilebilen kьзьk değerli başka bir Sicim teorisine denk dьşьrьlerek зцzьlebilmektedir.

Цyleyse bu garip şekillerden hangileri Evren'in temel yapılarını oluşturuyor? Sicim Kuramı'yla uğraşan teorisyenlerin bu konuda henьz hiзbir ipuзları yok. M Kuramı'nın dьnyası цylesine alışılmadık ki, bilim adamları aynı anda hem fizik hem de matematik cephesinde savaşmak zorunda kalıyorlar.

Belki de Isaac Newton'ın hareket yasalarını oluşturabilmek iзin diferansiyel ve integral hesabı geliştirdiği gibi, onlar da yeni fiziği oluşturabilmek iзin yeni hesap yцntemleri geliştirmek zorunda kalacaklar. Ьstelik Sicim Kuramı'nın, Kuantum Mekaniği'ndeki gibi deneysel kanıtları da yok. Dolayısıyla ne Sicim Kuramı ve ne de M Kuramı Birleşik bir kuram oluşturamamaktadır. Fakat bu Kuramlar, Fizik yasalarını birleştiren Birleşik bir Kuram oluşturma yцnьnde atılan цnemli birer adım olarak gцrьlmelidir ve цnьmьzdeki sьreзte bu kuramların daha da geliştirilmesiyle bu amaca daha da yaklaşılmış olacaktır.

Цnьmьzdeki 10 yıl iзinde bu durum değişebilir. ABD ve Avrupa'daki dev parзacık зarpıştırıcılarında yapılacak deneyler sonucunda Sьpersimetriye ilişkin doğrudan kanıtlar ortaya зıkabilir. Bu deneyler, belki de farklı boyutların varlığını da kanıtlayacak. Acaba Einstein bцyle зılgın fikirlerin olduğu bir зağda yaşasaydı ne dьşьnьrdь?

Columbia Ьniversitesi'nden Green "Einstein buna bayılırdı" diyor. Green'e gцre, eğer genз Einstein, profesyonel kariyerine 1900'lь yıllarda değil de 2000’li yıllarda başlasaydı, Kuantum Mekaniği'ne duyduğu gьvensizliği yenerdi. Ayrıca zarları, sьpersimetrik parзacıkları ve sьpersicimleri benimserdi.

Hatta, geleneksel dьşьnme tarzını aşmak ve dьnyayı hiз alışılmadık yцnleriyle algılamak konularında bцyle olağanьstь bir yeteneği olduktan sonra, Bьyьk Birleşik Kuramı tamamlayan kişi de o olabilirdi. Kim bilir, belki de Einstein'ın "bitmemiş entellektьel senfonisini" tamamlamak iзin bir "Einstein" daha gerekecek.

BİrleŞİk Alan Kuramı (Teorİsİ)

DoĞanın Dцrt Temel Kuvvetİ

Maddeler ve parзacıklar birbirleriyle etkileşim iзindedirler. Bu etkileşimler evrende bulunan temel kuvvetlerdir ve evreni şekillendirirler. Evrende dцrt temel kuvvet vardır. Birleşik alan kuramına gцre bu dцrt kuvvet gerзekte tek bir kuvvettir. Fakat, birbirinden ayrı kuvvetlermiş gibi gцrьnьrler. Ne olduklarını anlamak iзin de onları цyle kabul etmek olasıdır. Bu kuvvetlerin bir sınıflandırılması ve temel kuvvet taşıyıcıları aşağıda verilmektedir:

FİZİĞİN TEMEL KUVVETLERİ	KUVVET ALANI TAŞIYICILARI
1-GЬЗLЬ ЗEKİRDEK KUVVETİ	Manyeton (m+,mЇ ve m0)
2-ZAYIF ЗEKİRDEK KUVVETİ	Bozon (w+,wЇ ve w0)
3–ELEKTROMANYETİK KUVVET	Elektron (e+,eЇ ve e0)
4-KЬTLEЗEKİM KUVVETİ	Graviton (g+,gЇ ve g0)

1- GЬЗLЬ ЗEKİRDEK KUVVETİ: Temel kuvvetlerin en kuvvetlisiGьзlь Зekirdek Kuvveti’dir. Bu kuvvet sayesinde, atomlarbiзimlenir. Atomlarınve insanların,atomdan kьзьk parзacıklara ayrılması; bir proton, bir nцtronve elektronyığınına dцnьşmesi engellenir. Birleşik Alan Teorisine gцre, Gьзlь зekirdek kuvvetinin kuvvet taşıyıcısı, Manyetik monopolleri oluşturan Manyeton’dur.

2- ZAYIF ЗEKİRDEK KUVVETİ: Zayıf зekirdek kuvveti ise, gьзlь зekirdek kuvvetinden, yaklaşık 1000 kez daha gьзsьzdьr. Bir anlamda, зekirdek iзersindeki bir arada tutucu gьce karşı зalışarak, bazı nьkleer parзalanmalaraimkan verir. Bazen зekirdek, kararlılığını korumak iзin, kendisini parзalar ve bozunarak farklı bir atoma dцnьşьr. Bazı radyoaktifdцnьşьmler, зok şaşırtıcıdır. Цrneğin bir metal radyum atomu, bir alfa parзacığına (2 proton, 2 nцtron) yayarak bozunur ve değişime uğrayıp metalden radondiye bilinen bir gaza dцnьşьr. Yani katı metalden, sıvı gaza tek sıзrayışta geзilmiş olur. Radon gazıda, bozunumuesnasında, aynen radyum gibi bir alfa parзacığıyayar ve tekrar metaledцnьşьr. Doğada bulunan bьtьn elementler katı, sıvı veya gazşeklinde, metalveyaametalolarak; protonlarve nцtronlargibi aynı yapı taşlarındanmeydana gelmektedir. Evrenin fiziğinetemel teşkil eden şey, işte bцylesine şaşırtıcı ve gцrkemli bir şeydir. Zayıf зekirdek kuvvetininkuvvet taşıyıcısı, w⁺,w^Ї ve w⁰Bozonları’dır.

3- ELEKTROMANYETİK KUVVET: Elektrik kuvveti, elektrik yьklь iki parзacığın, birbirini ittiği ya da birbirini зektiği kuvvettir. Manyetik kuvvetise, elektrik yьklь bir parзacığın, manyetik alandangeзerken, ьzerine etki eden kuvvettir. Bu iki kuvvet, birbiriyle ilişkilidir. James Clerk Maxwell, 1873’te elektrikve manyetik kuvvet alanlarının, uyduğu denklemleri buldu. Bцylece gьnьmьzde, elektomanyetizmadenilen bir birleşik teoriyi, elde etmiş oldu. Bu gьз, зok bьyьk bir menzile sahiptir. Manyetik alanların,yıldızlararası etkileri sцz konusudur. Elektromanyetik gьз, kuvvetli зekirdek gьcьnden, yaklaşık 100 kez daha zayıfdır. Kuvvet taşıyıcısı Elektronlar’dır.

4- KЬTLEЗEKİM KUVVETİ: Kьtleзekim gьcьise, Gьзlь Зekirdek Kuvvetinden10⁴² kez daha zayıftır. Fakat Planck цlзeğinde daha gьзlь hale gelerek, tьm kuvvetler gibi kьtleзekim kuvveti de birleşik alan kuvvetinin bir parзası haline gelir ve kuvvet цlзeği diğer kuvvetlerle eşitlenir. En zayıf gьз olmasına rağmen, keşfedilen ve sayısal olarak tanımlanan, ilk temel kuvvet kьtleзekimidir. Kuvvet taşıyıcısı, Graviton‘dur. Bir atomun bьyьklьğьnьn 10^{-10 m. dışına зıkıldığında, зekirdek gьзlerindenhiзbiri, etkili değildir. Birkaз cm'nin цtesine geзildiğinde, aynı şey elektromanyetik kuvvetiзin de geзerlidir. Evrendekiзoğu bцlge, kьtleзekimininetkisi altındadır. Evrendeki erken dцnemlerindeki gazları,devasa galaktik bulutlaraзevirip, daha sonra da, dцnen yıldızve gezegenlerimeydana getirecek şekilde sıkıştırarak, evrenin yapısını biзimlendiren kuvvet de kьtleзekimiidi. Uzaydan bakıldığında, Gьneş, Ayve Dьnya'nın kusursuza yakın dцnen kьreler olduğu gцrьlьr. Buna sebep olan etken ise,yerзekimi (kьtleзekimi)’dir. Her biri, kьtleзekimininetkisiyle, bьtьn yцnlerden eşit olarak iзeri зцkerek; birer kьreyedцnьşmьştьr.}

Doğanın dцrt temel kuvveti, bir galaksinin oluşumundan yeni doğan bir canlının oluşumuna kadar bilinen tьm olaylardan sorumludur. Her ne kadar, bu kuvvetlerin iзerisinde en zayıfı Kьtleзekim kuvveti ise de, bu kuvvet dьnyanın gьneş зevresindeki hareketini ve havaya fırlatılan bir cismin yцrьngesini tayin eder. Daha gьзlь olan Elektromanyetik kuvvet ise, 10⁴² kat daha gьзlьdьr. Aralarında “r ” uzaklığı olan iki elektron dьşьnelim. Bunların aralarındaki elektriksel itme kuvveti “” şeklinde yazılabilir. Burada “e” elektronun sahip olduğu elektrik yьkьnь gцstermektedir. Bu iki elektron arasındaki kьtleзekim kuvveti ““ şeklindedir. Burada “m_e”, elektronun kьtlesini gцstermektedir. Dolayısıyla Kьtleзekim kuvvetinin elektriksel kuvvete oranı, ““ ya da yaklaşık olarak 10^-42 olarak bulunur.

Kьtleзekim kuvveti tamamıyla цnemsizmiş gibi gцrьnmesine rağmen, elektrik yьklь parзacıklar genellikle elektron ve proton gibi зiftler halinde ortaya зıkarlar. Pozitif ve negatif yьkler sadeleştiğinde ise nцtr (yьksьz) cisimler ortaya зıkar. Kьtleзekim kuvvetini taşıyan parзacıklar olarak kabul edilen gravitonlarda ise, elektrik yьklerinde “e⁺, e^- ve e⁰” şeklinde olduğu gibi; kьtleзekim yьkь olarak “g⁺, g^- ve g⁰” şeklinde kuantalanmıştır. Bu durum aynı zamanda, diğer kuvvet alanı parзacıkları ve evren цlзeğindeki tьm diğer parзacıklar iзin de geзerli olan parity (зift olarak yaratılma) durumuna uygun dьşmektedir. Dolayısıyla tьm maddо parзacıklar gibi, kьtleзekimi yьkleri de pozitif ve negatif olarak kuantalanmış durumda olmak zorundadır. Diğer temel kuvvetler yakın mesafelerde etkili olurlarken, kьtleзekiminin etkisini hissedebilmemiz iзin зok bьyьk цlзeklere (Yıldızlar ve Gezegenler arasındaki mesafeler gibi) зıkmamız gerekir. Yıldızlar, kьtleзekiminin зekim etkisiyle; buna karşı direnen ve endьktans etkisinde olduğu gibi, kьtleзekim kuvvetini zayıflatmaya зalışan ve buna ters yцnde oluşan bir itici gьз gibi, зalışan Elektromanyetizmanın зekişmesinin bir sonucu olarak, yıldızın merkezinde bulunan tekillik noktası etrafındaki yьksek basıncın aynen bir sinьzoidal işaret gibi salınım yaparak (Aynen, bir Kalp atışı gibi Artıp-Azalarak) belirli bir dengede tutulmasıyla yaşarlar. Galaksileri de kapsayan зok daha bьyьk цlзeklerde ise, kьtleзekimi ьstьn gelir.

Elektromanyetik kuvvetler, atomla ilgili tьm цzelliklerden sorumludurlar. Bu kuvvetler, kimya yasalarını ve genetik цzelliklerimizi biзimlendiren DNA molekьllerinin yapısını yцnetirler. Kas gьcьnden dinamitin patlayıcı kuvvetine, kelebeğin kanat зırpmasından gergedanın saldırmasına kadar bildiğimiz tьm doğal olaylar elektromanyetik kuvvetlerle ilgilidir. Elektromanyetik etkileşmeler, elektromanyetik kuvvetin taşıyıcısı olan elektronlar tarafından kontrol edilir.

Geriye kalan diğer iki kuvvet, Gьзlь Зekirdek kuvveti ve Zayıf Зekirdek kuvveti, atom зekirdeklerini bir arada tutan nьkleer (зekirdeksel) kuvvetlerdir. Bunlar temel kuvvetlerin en gьзlь olanlarıdır. Zayıf nьkleer kuvvet, kendisini ağır ve kararsız зekirdeklerin radyoaktif bozunması şeklinde gцsterir. Nцtrino adı verilen kьtlesiz parзacıkların yayınlanmasından, atom зekirdeği dışında kararsız olan nцtronların varlığı ve bozunmalarından da Zayıf Nьkleer (Зekirdek) kuvveti sorumludur. Zayıf etkileşme, zayıf kuvveti taşıyan ve elektron benzeri bir iş yapan bir parзacık tarafından kontrol edilir. 1985 yılında keşfedilen ve W bozonu adı verilen bu parзacığın kьtlesi, protonun kьtlesinin yaklaşık 80 katı kadardır. Aslında biri pozitif, diğeri negatif yьk taşıyan iki W bozonu ve bunlarla ilişkili yьksьz bir parзacık olan Z bozonu vardır. Bu parзacıklar, dьşьk enerjilerde elektromanyetik kuvvet ve zayıf nьkleer kuvvet arasındaki bьyьk farktan sorumludurlar.

Geriye kalan son temel kuvvet olan, Gьзlь Nьkleer (Зekirdek) kuvvet ise, bir atom зekirdeğindeki protonları ve nцtronları bir arada tutan mekanizmaları kontrol eder. Mezon adı verilen зok kısa цmьrlь parзacıkların ortaya зıkışları ve yok oluşlarından sorumludur. Mezonlar olmasaydı, atom зekirdeklerinin iзlerinde bulunan protonların karşılıklı elektromanyetik itme ve зekme kuvvetleri nedeniyle dağılmaları gerekirdi. Bu mezonlar ilk kez, atmosfer iзinde зok yьkseklere зıkan balon deneyleri sırasında kozmik ışınlarda keşfedildi ve daha sonra parзacık hızlandırıcılarında tespit edildiler. Bu yьzden, protonun kendisi temel parзacık değildir. Protonun, kuark adı verilen temel parзacıklardan oluştuğu bulunmuştur. Kuarkların elektriksel yьkleri de, diğer temel parзacıklar gibi pozitif ve negatif olarak kuantalanmıştır. Fakat diğer yьklerle aralarındaki tek fark, kuarkların kesirli sayıda yьk iзerebilmeleridir (q^-=-1/3e, q⁺=+1/3e gibi).

Temel olarak ьз kuark bulunur ve ьз ana rengin adıyla kodlanmışlardır (u_r {kırmızı}, u_g {yeşil} ve u_b {mavi} gibi). Kuarkları protonun iзinde tutan temel parзacık taşıyıcılarına Birleşik Alan Teorisinde “Manyeton” diyeceğiz. Зьnkь ilerki bцlьmlerde de gцreceğimiz gibi, protonun en temel parзacığı, tekillik noktasında bulunan ve protonun diğer alt parзacıklarının ve kuarkların aralarındaki etkileşmeyi sağlayan ve gьзlь nьkleer kuvvet alanını taşıyan alt parзacık bu tekillik noktasında yer alan manyetik yьkler, yani Manyetonlar olacaktır. Manyetik yьkler зok kьзьk hacimli ve Planck цlзeğinde yer almalarına rağmen, kьtleleri зok bьyьktьr ve neredeyse protonun kьtlesinin bьyьk bir bцlьmьnь (%90’dan fazlasını) iзerir. Bu parзacıklar, elektronların elektromanyetik kuvveti; W ve Z bozonlarının zayıf nьkleer kuvveti taşıması gibi, gьзlь nьkleer kuvvet iзin de benzer rolь oynarlar. Manyetonlar, kuarklar gibi renk kodları taşımazlar fakat pozitif ve negatif olarak manyetik yьke (m⁺=+66e, m^-=-66e gibi) sahiptirler. Aslında renk kuvveti, gьзlь nьkleer etkileşmeleri ayırmak ve tanımlamak iзin kullanılan bir yцntemdir. Yoksa, kuantum renklerinin ışığın renkleriyle uzaktan yakından bir ilişkisi yoktur.

Temel kuvvetlerin ilk ьзь, yani Elektromanyetizma, Zayıf Nьkleer kuvvet ve Gьзlь Nьkleer kuvvet Kuantum teorileriyle; dцrdьncь kuvvet olan Kьtleзekimi ise, Gцrelilik (Relativite) teorisiyle tanımlanır. Tьm bu kuvvetleri tek bir tanım altında birleştirmeye зalışan teori ise şu anda halen yapılmaya зalışılan ve tьm temel kuvvetleri tek bir зatı altında toplamaya зalışan Birleşik Alan Teorisidir. Eğer evrenin “İlk” (Yaratılış) anındaki fiziğini ve evrenin “son” (Kıyamet) anındaki fiziğini ve ikisinin arasındaki geзiş durumlarını ve mekanizmaları anlamak istiyorsak, bцyle bir teori gereklidir.

DoĞanın DUalİtesİ: Parİty (Зİftler halİnde Yaratılma)

Maddenin ve parзacıkların birbirleriyle etkileşim yapabilmesi iзin зift kutuplar halinde yaratılmaları gerekir (Artı (+) ve Eksi (–) yьkler, Kuzey (N) ve Gьney (S) kutuplar gibi). Eğer maddeye yeterince bьyьk bir elektromanyetik alan uygularsak bu sanal зiftleri birbirinden ayırabiliriz. Зiftler birbirinden ayrıldığında ise, yok olma olayı bьyьk bir oranda ortadan kalkar ve bu durumda gerзek parзacık зiftlerini elde etmiş oluruz. Цrneğin, bir elektron ve onun pozitif yьklь elektrik yьklь arkadaşı olan pozitrondan oluşan bir зift yaratmak iзin, gereken elektrik ya da manyetik alanın enerji yoğunluğu, bu parзacıkların kьtlesini yeniden yaratmak iзin gerekli olan enerjiden fazladır. Bu enerji, Einstein’ın E=mc² formьlь kullanılarak hesaplanabilir. Elektron-pozitron зifti iзin bu enerji miktarı, 1 milyon elektron volttur. Boşlukta зift yaratılması laboratuarda, цrneğin parзacık hızlandırıcılarında gцzlemlenmiştir. Dolayısıyla tьm madde parзacıkları зiftler halinde var olmalıdır.

Evrenin ilk anları, зok uzak olmakla birlikte, Birleşik Alan Teorisinin цngцrdьğь temel parзacık зiftlerinin yaratılmasını incelemek iзin ideal bir ortam ve yapay olarak oluşturulmuş ve зok iyi donanımlı bir laboratuar gibidir. Bu dцnemlerdeki evrenin sıcaklığını tanımlamak iзin, derece biriminden genellikle (eV) olarak gцsterilen enerji birimine geзmek gerekir. Bunun nedeni, parзacık kьtlelerinin geleneksel olarak, E=mc² formьlьne gцre, eşdeğer oldukları enerji cinsinden ifade edilmesidir. Цrneğin, elektronun kьtlesi yarım milyon elektron volttur (0,5 MeV). Hem parзacık hızlandırıcılarında hem de evrenin ilk dцnemlerinde elektron-pozitron зiftleri 1 MeV sıcaklıkta (10 Milyar derece Kelvin’e eşdeğer bir sıcaklık) kendiliklerinden ortaya зıkarlar. Bu sıcaklık, evren henьz bir saniye yaşındayken vardı. Evren yaşlandıkзa ve sıcaklığı bu eşik değerin altına dьştьkзe parзacık yaratılması sьreci kendiliğinden durdu ve o zamana kadar yaratılmış olanlar yok olarak ışınıma dцnьştьler. Bugьnkь evrende bulunan elektronlar, teorimizin ilerleyen bцlьmlerindeki kьtleзekim denklemlerinde de gцreceğimiz gibi, hiзbir zaman pozitronlarla зift olarak yaratılmadılar. Elektronlar maddо evrene yansıtılarak atomun yapısında yer alırken; pozitronlar 5. Boyut doğrultusundaki tьnelin diğer ucunda, karadelik tekilliğinde kaldılar. Dolayısıyla bu parзacık зiftlerinin yeniden oluşturulması, ancak hızlandırıcılarda gerзekleştirilen зok yьksek enerjili parзacık зarpışmaları sonucunda elde edilebilir hale geldi.

Daha ağır olan protonun kьtlesi ise, yaklaşık 1 Milyar elektron volttur (1 GeV). Proton-antiproton зiftleri, 2 GeV’dan daha yьksek sıcaklıklarda ki, bu bьyьk patlamadan yalnızca saniyenin milyonda biri kadar sonraki bir sьreyi kapsıyor, yaratıldılar. Daha yьksek sıcaklıklarda, normal koşullarda зok kısa цmьrlь olan daha egzotik parзacıklar yaratılırlar. Evren, ilk dцnemlerinde mezon ve antimezonlarla, kuark ve antikuarklarla, graviton ve antigravitonlarla kaynıyordu. Dolayısıyla, bьyьk patlamadan yalnızca on milyarda bir saniye sonrasına karşılık gelen 100 GeV sıcaklığında ışınım alanıyla termal denge iзinde olan 100’den fazla parзacık ve karşı parзacık vardı. Evrenin ilk oluşmaya başladığı, bьyьk patlama anında ise, yaklaşık 496 parзacık ve karşı parзacık bir arada bulunuyordu.

Maddenİn DUalİtesİ: