Конституциялық құқықтар мен бостандықтардың түрлері. Конституциялық құқықтар
жеке құқықтар мен бостандықтар - әркімнің құқығы болып табылады және тікелей мемлекеттің азаматтығына тәндігімен байланысты емес, одан туындамайды; адамға тумысынан тән болады және одан бөлінбейді; адамның жеке өміріне, бас бостандығына, ар-ожданына байланысты өзге де табиғи құқықтарын қорғау үшін қажетті құқықтар мен бостандықтарды қамтиды.
байланысты және белгілі бір жасқа (18) толғанда туындайды, азаматтардың ммелекеттің саяси өміріне қатысуын байқатады;
әлеуметтік-экономикалық құқықтар мен бостандықтар – адамның әлеуметтік, экономикалық, мәдени қажеттіктерін қанағаттандыруға байланысты құқықтар мен бостандықтар.
ҚР-ның конституциясындағы азаматтарға берілген саяси құқықтар мен бостандықтар:
Республика азаматтарының Республикаға кедергісіз қайтып оралу құқығы
Азаматтардың бірлесі бостандығына құқығы
Азаматтардың мүлкін жеке меншігінде ұстау құқығы
ҚР- азаматы бейбіт әрі қарусыз жиналуға, жиналыстар мен митингілер мен демонстрациялар, шерулер өткізуге және тосқауылдарға тұру құқығы
ҚР азаматтарының мемлекет ісін басқаруға қатысуға, мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарына жүгінуге, жеке және ұжымдық өтініштерді жолдау құқығы
Республикалық референдумға қатысу құқығы
Мемлекеттік органдар мен өзін-өзі басқару органдарын сайлау және сайлану құқығы
Азаматтардың ммлекеттік қызметке кіру тең құқығы
Азаматтардың әскери қызмет атқару құқығы
ҚР –ның Конституциясында берілген әлеуметтік-экономикалық құқықтармен бостандықтар:
Әркімнің билікті заң көмегімен тегін алу құқығы
Әркімнің ана тілі мен төл мәдениетін пайдалануға қарым – қатынас, тәрбие, оқу, және шығармашылық тілін еркін таңдап алу құқығы
Әркімнің еңбек ету бостандығына, қызмет пен кәсіп түрін еркін таңдау құқығы
Әркімнің тұрғын үйіне қолсұғылмаушылық құқығы
Әркімнің қауіпсіздік пен тазалық талаптарына сай еңбек ету жағдайына еңбегі үшін теңдей бір кемсітусіз сыйақы алуына, жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғалу құқығы
Әркімнің кәсіпкерлік қызмет еркіндігіне, өз мүлкін кез –келген заңды кәсіпкерлік қызмет үшін еркін пайдалану құқығы
ҚР азаматы жасына келген, науқастанған, мүгедек болған, асыраушысынан айырылған жағдайда заңды негіздерде ең төменгі жалақы мен зейнетақының мөлшерінде әлеуметтік қамсыздандыру құқығы
ҚР азаматының денсаулығын сақтау құқығы
Азаматтардың мед-налық көмек алу құқығы
Тегін орта білім алу құқығы