ВАЗЪИЯТИ АМОРАТИ БУХОРО ДАР АРАФАИ РЕВОЛЮТСИЯИ СОЛ{ОИ 1905-1907

Аморати Бухоро дар давраи аз соли 1868 то охири асри ХIХ истиrлолияти худро торафт бештар аз даст меди[ад. Дар соли 1886 дар Бухоро «Агентии сиёсии императории Россия» таъсис меёбад, ки он ба вазири кор[ои хориxb ва генерал-губернатори Туркистон тобеъ буд. Агентb дар аморати Бухоро сиёсати мустамликадории [окимияти подшо[иро ба амал мебаровард. Дар ибтидои асри ХХ дар rаламрави аморат reшуни [ашт[азорнафарии подшо[ мавxуд буд, ки он хатти сар[ад ва пункт[ои му[имтарини стратегии аморатро ишuол мекард. Дар соли 1895 rаламрави аморат ба сар[ади боxхонагии империяи Россия [амро[ карда мешавад. Амир аз [уrуrи сикка задани пул бе иxозати генерал-губернатори Туркистон ма[рум мегардад. Дар пойтахти аморат шeъбаи банки давлатии Россия кушода мешавад. Шeъба[ои банк[ои хусусb пайдо мешаванд. Банк[о иrтисодиёти мамлакат[оро тадриxан ба даст гирифта, ба со[аи савдо, ба пахтакорb, гeсфанд[ои rарокeлпарварb ва [оказо сар медароварданд.

Иrтисодиёти аморати Бухоро, алалхусус, но[ия[ои шарrии он мисли пештара хусусияти ни[оят rафомондаи зироатпарварb дошт. Дар но[ия[ои тоxикнишин саноат rариб умуман набуд. Дар тамоми Бухорои шарrb фаrат дар Xилликeл як заводи хурди пахта кор мекард. Ягона со[аи саноат, ки гeё андаке xон гирифтанb мешуд, саноати истихроxи маъдан буд. Агар миrёси сарвати зери замини Тоxикистонро ба назар гирем, андозаи он [ам ночиз буд. Вале [аминро [ам гуфтан даркор, ки ба шарофати за[мати олимону сайё[они маш[ури чоряки охири асри ХIХ Россия кон[ои калони ангишт, тилло, о[ан, reрuошим, мис, селитра, намак ва uайра кашф шуданд. Вале ба истифодаи босамари ин кон[о rафомонии умумии иrтисодии Бухоро монеъ мешуд. Uайр аз ин бой[ои ма[аллb метарсиданд, ки ба ин «савдо»-и ношиносу номаълум маблаuе гузоранд. Ба ин сабаб ва боз бо баъзе дигар сабаб[о ташкили истифодаи кон[о дар ихтиёри со[ибкорони империяи Россия монд. Яке аз кормандони боuайрати ин арса инженери кe[корb П.Н.Жоравко – Похорский буд. Бо дастгирии «Агентии сиёсии императории Россия» дар Бухоро ба вай муяссар шуд, ки бо амир шартномае бандад (июни соли 1895) ва [уrуr пайдо кунад, ки кон[ои тиллои бекии Балxувон ва Дарвозро истифода барад. Жоравко– Покорский дар со[или дарёи Яхсу дар Балxувон кони тиллоро ба кор андохт, ки аз он соли 1900 5 rадоrу 18 нахeд ва соли 1909 16 rадоrу 23 нахeд тилло гирифта шуд.

Дигар намуд[ои маъданро асосан худи а[олии ма[аллb истихроx мекард ва ба хexаин[ои худ [аrrи калони иxора медоданд (ма[з ба [амин сабаб, масалан, беки Балxувон ва атрофиёнаш [арxониба пеши ро[и со[ибкорони Россияро мегирифтанд ва намемонданд, ки он[о ба кон[ои тилло кордор шаванд). {аrrи иxозати истихроxи тилло баъзан чоряки тамоми он тиллое буд, ки заршeй[о бо машаrrат ба даст меоварданд. Агар инро [ам ба назар гирем, ки баъди адои [аrrи иxозат боз закот додан даркор буд, амир ва як олам калоншаванда[ою мулло[оро rаноатманд кунонидан зарур буд, худ аз худ равшан мешавад, ки саноати истихроxи маъдан фоидаи казоb надошт, ба [ар [ол, ба со[ибкорони ма[аллb даромади кироb намедод.