Кeчманчиён ва Порт

Соли 138/7 ба тахти Порт Фар[оди II нишаст. Худи Фар[од [анeз хурд буд ва давлатро модараш идора мекард. Амнияти мамлакат талаб мекард, ки подшо[ дар шарr бошад. Вале кор якбора ранги дигар гирифт – ба порт[о Селевкиён боз [уxум карданд. Кори лашкари Селевкиён омад карду rисм[ои асосии но[ия[ои uарбии Порт, аз xумла, Бобулистонро тасхир намуданд, вале тантанаи Селевкиён тeл накашид. А[олии ша[р[о аз uорату истисмори бера[монаи душман ба дод омада, шeриш бардоштанду ба гарнизони Селевкиён дарафтоданд. Фар[од душманро торумор кард, подшо[и Селевкиён [алок шуд (ё худашро кушт), духтари eро Фар[од ба [арами худ овард. Ин охирин кeшиши Селевкиён буд барои баргардонидани но[ия[ои шарrb, ки замоне ба он[о тааллуr доштанд. Лашкари порт[о боз ба Бобулистон дохил шуда, барои юриш ба Сурия тайёриро сар карданд[307].

Аз паси ин комёби[ои гуворо ба сари подшо[они Порт рeз[ои сахт омаданд. Дар ин бора Юстин батафсил ривоят мекунад (ХLII, 1, 1-3): «...Дар [амин ваrт исёни скиф[о (rабила[ои кeчманчии Осиёи Миёна – сакои[оро Юстин чунин меномад) eро (яъне Фар[оди II-ро.– Б.U.) маxбур кард, ки барои [имояи давлати худ аз ро[аш баргардад. Гап дар ин ки скиф[о дар ивази музди муайян бояд ба порт[о ёрb расонда, зидди подшо[и Сурия - Антиох меxангиданд, вале фаrат баъди тамом шудани xанг расида омаданд. Он[оро сахт таъна заданд, ки ваrти даркорb ёрb нарасонданд ва муздеро, ки бояд он[о мегирифтанд, надоданд. Скиф[о ни[оят дар uазаб шуданд, ки ин rадар ро[ро бе[уда тай намуданд ва талаб карданд, ки ё музди он[оро ди[анд ё бар зидди ягон душмани дигар фиристанд. Вале Фар[оди II талаби он[оро [авобаландона рад кард ва скиф[о xавоби радро барои худ та[rир дониста, ба uорати мулки Порт сар карданд. Бинобар [амин Фар[од ба xанги зидди он[о баромад...».

Амалиёт[ои xангb (дар соли 130 пеш аз милод) чунин сурат гирифт (Юстин, ХLII, 1, 4-5): «...Фар[од ба xанг [амон лашкари юнониёнро бурд, ки дар му[орибаи зидди Антиох асир гирифта буд ва то ба [ол нисбат ба он[о [авобаландона ва бера[мона муомила мекард... Бинобар ин ваrте юнониён диданд, ки сафи порт[о андак суст шуд, зуд ба тарафи душман гузаштанд ва кине, ки барои асирии худ кай[о дар дил мепарвариданд, ба амал бароварданду [ам лашкари порт[о ва [ам худи Фар[одро аз дами теu гузаронда, uарrи хун сохтанд».

Ба тахт амаки подшо[и пештара - Ардавони II нишаст. «Скиф[о» бошанд, Портро батамом uорат карда, ба дашт[ои худ баргаштанд (Юстин, ХLII, 2, 1). Порти замоне uаюру сарбаланд маxбур шуд, ки ба он[о боx ди[ад (Иоанни Антиохb, порчаи 66). Вале Ардавон як бор кeшид, ки аз ин тобеият ра[о ёбад. Вай зидди яке аз rабила[о, ки Юстин он[оро тахорb меномад, ба xанг баромад, вале аз дасташ тир хeрду дере нагузашта мурд.

Ин воrеа таrрибан соли 123 пеш аз милод ба вуreъ омад. Ба тахти Порт писари Ардавон - Ме[рдоди II нишаста, унвони Кабирро гирифт. Фаrат дар а[ди вай ба порт[о муяссар шуд, ки пеши ро[и rабила[ои сакоиро гиранд ва [атто ([амааш набошад [ам) но[ия[ои скиф[о ишuолкардаро баргардонанд. Юстин мегeяд (ХLII, 1,5): «Вай чанд бор зидди скиф[о бомуваффаrият му[ориба кард ва rасоси он озореро гирифт, ки ба аxдоди вай расонда буданд». Дар а[ди Ме[рдоди II (123-87 пеш аз милод) Порт чунон тавоно шуд, ки пеш аз ин [еx ваrт ба чунин дараxаи иrтидор нарасида буд.