«{окими Гуйшуан Киотсзюкю» (ба rавли П.Пелйо, ин ном дар rадим K’iəudz ‘iəu kiəp талаффуз карда мешудааст), ки дар маъхаз[ои Хитой зикр шудааст, [амон Куджула Кадфиз мебошад, ки дар танга[ои Кушониён номаш ба назар мерасад (ду rисми аввали номи хитоb «Кудзула» ва rисми охираш «Кадфиз»-ро ифода мекунад)[377]. Инак, мо медонем, ки вай бо Анси, яъне Порт xангида буд. Сипас, ривоят мешавад, ки ин [оким Гаофу (ё Каофу), яъне Кобулро тасхир кардааст. Вале дар бораи ин мулк мо [аминро медонем, ки он пеш тобеи Анси будааст ва йуxи[о (Кушониён) фаrат аввал Ансиро шикаст додаанду баъд Гаофуро ишuол кардаанд[378] (Дар ин асос ба хулосае омадан мумкин, ки Кушониён дар ин давраи мавxудияти худ бо худи Порт не, балки бо [окимони номустаrили Порти шарrb задухeрд карда, он[оро торумор намудаанд). Баъд ба Пуду зарба зада шуд, ки дар rадим b’uok-d’ât талаффуз карда мешуд ва ба rавли И.Маркварт, э[тимол, этноними пактиё мебошад (Геродот, IV, 44; VII, 67; Гекатей, фиrраи 178).[379]
Масъалаи Гибин хеле мураккаб аст. Дар бобати муrаррар кардани xои он мо [амфикри олими Италия Л.Петеч мебошем, ки вай Гибинро дар rисми шимолу uарбии {индустон – дар но[ия[ои Rанда[ор ва Панxоби uарбb xой додааст[380].
Ба [амин тариr, аллакай дар а[ди Куджула Кадфиз, ки онро uолибан Кадфизи I меноманд, хоки давлати Кушон хеле васеъ шуд. Масо[ати давлат аз [удуди Бохтар берун рафта, бисёр дигар но[ия[о ва халr[оро дар бар гирифт.
Дар бораи а[ди Кадфизи I баъзе маълумот[оро аз танга[о гирифтан мумкин[381]. Як силсила танга[о ба даст омаданд, ки дар рeи он[о расми яке аз охирин [окимони Юнону Бохтар - Гермей ва номи он сабт шудааст. Дар пушти танга [айкали Геракл тасвир шуда, чунин хат [аст: «Куджула Кадфиз, Ябuуи кушон, rавиимон». Ба аrидаи баъзе мухаrrиrон (масалан, Д.Саркор, А.Симонетта, В.М.Массон) танга[ои мазкур инъикоси авзое мебошад, ки дар айни ба кe[истони Афuонистони марказb [аракат кардани Кадфизи I ба вуxуд омада буд ва Кадфизи I дар ин давра маxбур буд, ки муваrrатан сарвар будани подшо[чаи Юнону Бохтар - Гермейро эътироф намояд ва ба [амин сабаб дар танга[ое, ки [ар дуи он[о сикка заданд, дар рeяш расми Гермей [аст.[382] Вале дигар аrида [ам [аст, ки ин сиккаи якxояи Гермей ва Кадфизи I не, балки сиккаи худи Кадфизи I аст, ки таrлидан ба танга[ои rадима баровардаасту фаrат номи худро илова намудааст. Ба фикри В.В.Тарн, сабаб [амин, ки кадоме аз ниёгони Кадфизи I домод ё почои Гермей будааст ва ин танга[ои якxоя варосаттарошии Кадфизи I-ро ифода мекардаанд. Вале ин rаробати Гермей ва Кадфизи I исбот нашудааст. Дигар олимон (Рапсон, Бахофер, Нарайн) низ ба ин тахмин зид не, балки он[о нукта[ои ба [аrиrат наздиктари ин тахминро тарафдорb мекунанд, яъне Кадфизи I ма[з барои [амин дар сиккаи Гермей номи худро илова намуда, онро давом дод, ки ин танга[о дар ма[ал[о аз [ама маъмултар буданд.[383]
Хулоса, барои муайян кардани шароити сиккаи ин танга[о ал[ол имкон нест.
Тадrиrи дигар танга[о, ки он[оро худи Кадфизи I баровардааст, нишон меди[ад, ки унвони вай аз ябuу («сарвар») сар карда, то «подшо[и аъзам» ва [атто то «ша[аншо[» тадриxан дигар шудааст.[384]
Аз афти кор, васеъ шудани масо[ати давлат ва пурзeр шудани [окимият боиси зeр шудани uурури Кадфизи I гардиданд. Дар [аrиrат [ам, дар муддати ни[ояти тeлонии [укмронии худ вай аз як [окимчаи вилояти хурдакак ба ша[аншо[е мубаддал шуд, ки ба вай мамлакат[ову халr[ои бисёр итоат мекарданд.
Uайр аз маъхаз[ои хаттb бисёр танга[ое, ки дар шимолу uарби {индустон ёфт шуданд, ша[одат меди[анд, ки як rисми ин но[ияро Кадфизи I ба мулки худ [амро[ карда буд. Фаrат дар димнаи Таксила (Сиркап) 2500 танга ёфт шуд. Дар Осиёи Миёна бошад, ин гуна танга[о кам вомехeранд. Дар Тоxикистон ин хел танга[о дар Ша[ринав, Душанбе, Rабодиён[385], Хоруu ва дар дигар xой[о ёфт шудаанд.
Танга[ои Кадфизи I фаrат аз мис будаанд. Ба фикри Е.В.Зеймал, rадимтарини ин танга[о [амон танга[ое мебошанд, ки таrлидан ба танга[ои Гермей бароварда шудаанд. Дар байни танга[ои Кадфизи I танга[ое [астанд, ки ба танга[ои rадими императории Рим шабо[ат доранд.[386]
Боз як гурe[и танга[о [астанд, ки дар он[о номи подшо[ несту фаrат унвони вай – «ша[аншо[, наxотбахши аъзам» («сотер мегас») сабт гардидааст. Ин танга[о [ам дар Осиёи Миёна хеле кам ёфт шудаанд; он[о дар гeша[ои гуногуни Тоxикистон ба назар мерасанд. Дар асоси якчанд маълумот[о баъзе олимон (М.Е.Массон, Г.А.Пугаченкова, А.К.Нарайн) тахмин мекунанд, ки ин танга[ои беномро Кадфизи I баровардааст.[387] Ин фарзия хеле xолиби диrrат бошад [ам, бисёр муаммо[ои печдарпечи нумизматb дорад. А.Симонетта тахмин мекунад, ки подшо[и ин танга[оро сикказада баробари Кадфизи II [укм меронду баъд Кадфизи II он подшо[ро дур кард.[388] Бор[о чунин аrида [ам из[ор гардид, ки танга[ои ин подшо[и беномро якчанд подшо[ баровардаанд, ки таrрибан дар як ваrт [укмронb мекардаанд. Ба фикри Е.В.Зеймал, rадимтарини ин силсила танга[о ба давраи Кадфизи I мансуб буда, танга[ои давра[ои сонитар андаке пеш аз танга[ои Кадфизи II ё баробари он[о бароварда шудаанд.[389] Ни[оят, чунин аrида [ам [аст, ки «сотер мегас» ба доираи [окимони олии давлати Кушон тааллуr надошт, балки аз он[о мартабааш пасттар буд [390].
Солномаи Хитой пас аз Киотсзюкю (яъне Кадфизи I) писари вай Янгаочженро (талаффузи rадимаи вай Iäm-kâu-t ien) [391] зикр кардааст. Аз рeи мадракаи танга[о ин одам Вима Кадфиз аст, ки унвони болохонадоре дошт – «ша[аншо[, подшо[и олам, наxотбахш». Аз рeи хатту мадракаи танга[о ва маълумоти солнома бисёр но[ия[ои шимоли {индустонро забт кардани ин подшо[ ба [аrиrат хилоф нест. Дар Матхура [айкали сангине ёфт шуд ва одатан, тахмин мекунанд, ки катибаи ин [айкал номи Вима Кадфизро ифода мекунад[392]. Дар Ладак бошад, дар ма[алли Калатсе (Кhalatse) – катибае бо зикри номи вай ва санаи соли 187-ум (эрааш номаълум) ёфт шудааст. Ба фикри баъзе олимон, Кадфизи II тамоми шимоли {индустон, аз xумла Кашмирро [ам забт карда будааст (дар омади гап, Кашмирро забт кардани Кадфизи II боиси шуб[а мебошад)[393].