Осори палеолити боло

Тахминан 40–35 [азор сол пеш ташаккули навъи имрeзаи башар Homo sapiens сурат мегирад.

Дар ин давра асбобу олоти сангb босуръат такмил меёбад. Ба ивази се-чор намуди асосии олат[ои замони мустйе асбобу абзор[ои гуногуни сангb ба вуxуд меоянд. Бо такмили асбобу олот [аxми он[о хурдтар ва васила[ои шикор низ бе[тар мегардад.

Дар давраи палеолити боло ташаккули rабила[о шурeъ мешавад: rавми модарb, ки аз гурe[и экзогамии одамони бо ришта[ои хешb ва умумияти насаби модарb ба[ампайваста фаро[ам омада буданд, дар [амин давра ба дараxаи рушду такомули худ мерасад.

Палеолити болои Осиёи Миёна кам тадrиr шудааст. Зо[иран, баръакси давраи мустйе, шароити табиb на дар [амаи но[ия[ои Осиёи Миёна барои зиндагонии одамони он давр мусоид буд.

Му[имтарин ёдгории палеолити боло rарорго[и Самарrанд мебошад, ки дар даруни худи ша[р воrеъ гардидааст. Дар байни [азорон маснуоти аз се табаrаи маскунb бадастомада абзор[ои мухталиф, аз rабили белча, корд, асбоб[ои тарошанда, буранда ва uайра мавxуданд. Соли 1964 аз ин xо xоuи одами палеолити боло ёфт шуд. Сардори [африёт Д.Н. Лев чунин тахмин дорад, ки одамони ин rарорго[ дар манзил[ои аз гил ва rамиш сохташуда мезистаанд. Uанимати шикори он[о асосан асп, хар, гови ва[шb, шутур, о[уи даштb, гeсфанди ва[шb ва гавазн будааст[87].

Дигар ёдгории палеолити боло ма[аллест, ки бо номи «Хоxаuор» маш[ур буда, дар водии хурди силсилакe[и Туркистон, дар наздикии де[аи Чоркe[ воrеъ аст[88]. Ин ёдгорb ба охири палеолити боло тааллуr дорад; э[тимол меравад, ки одамон дар ин xо 15–12 [азор сол пеш аз ин, яъне дар а[ди кунунии геологb зиндагонb кардаанд. Табаrаи маскуни ин xо ма[фуз намондааст, олат[ои аз санги чахмоr сохташударо сел рeфта бурдааст[89]. Вале ин ёдгорb аз xи[ати фаровонии анвои олоти чахмоrсанг, ки бо шакл ва сохту пардохти худ аз олоти бошишго[и Самарrанд фарr мекунад, xолиби диrrат аст.

Сол[ои 1969–1970 дар бошишго[и Шуuнов, ки дар болооби Яхсу воrеъ аст, чанд табаrаи маскунb кашф шуд. Дар ин ма[ал дар маuзи зардхоки xарии панxо[метраи со[или дарё дар вусъати калони майдон 4 табаrаи маскуни палеолити боло кофта шуд. Синни табаrаи rадимтарин, мувофиrи мадракоти геологию археологb 35–30 [азор сол ва синни табаrаи навтарин, мувофиrи усули радиокарбонии муайян кардани сана, 1050 сол мебошад. Аз ду табаrаи аз [ама боло бештар аз [ама олоти ме[нат ёфта шуд. Табаrа[ои маскуни бошишго[и Шуuнов чунон xойгир шудаанд, ки xи[ати стратиграфии он[о возе[ ба назар мерасад ва ин ба археолог[о имкон меди[ад, ки инкишофи тадриxии маданияти палеолити болои Тоxикистонро равшан тасаввур намоянд[90].

Ба мадрак[ои дигар низ истинод намуда, мумкин аст гуфт, ки дар Осиёи Миёнаи а[ди палеолити боло ду анъанаи техникb мавxудияти худро давом медод, ки яке бо палеолити Осиёи шарrb ва Сибир (rарорго[и Самарrанд) ва дигаре бо палеолити Осиёи Пеш (Хоxаuор) алоrаманд буд.