ШУДТÖМ

 

Медбöрья югöрнас шондiыс орсö,

Керку öшыннэсö гöрд биöн öзтö.

Кöдзыт ой ладорсянь пондiс вайöтны,

Сук ру ва вевдöрсянь вывланьö лэбны.

Кыз пужöн быд тор öтöрас каттисьö,

Воно кинлöнкö и печка лонтiсьö.

Тшыныс трубасис тшакыллезöн петö,

Керку юр вевдöрас кымöрö пöрö.

Пемдiс ни. Шы не тöв. Гöгöр дзик узьö.

Токо карта вывсянь пон вувтöм кылö,

Да чудыс кымöснас стенаэз люкалö.

Нёбоыс омöн звездаöн вевттисьöма,

Кыдзи кин доннэзöн сiйö серöтöма.

Югьялö сiя да орсö быднёжöн:

То öтлаö лоас, то паськалö вожöн,

То нёбоöт ылö ньöвьёсьöн тюйнитас,

Пемытсö биöн янсöтас да öштас.

Ас мознас нёбоыс олö-гажöтчö,

Оз видзöт нем вылö, мый сы увтын керсьö.

Ок, кытшöм басöк эд быд торсö керöмыс!

Ок, кытшöм басöк öтöрыслöн олöмыс!

Сы сьöртi бытьтö и йöзыслö колö бы

Бура да бытшöма, долыта овны.

А сiя не сiдз тайö мыйкö пыр петö —

Вынаыс вынтöмсö сёйö да пöдтö.

 

Сэтчин вон, ыб дорас, керку тыдалö,

Биыс öшынас звезда моз жö орсö:

Югнитас, кусыштас, бöра на лэбас,

Öшынтыр югытсö кисьтас да öшас.

Веськыта керкуас паськыт лабич вылын

Инька пукалö да печкö печкан вылын.

Лажмыт мыгöрнас, векнит чужöмнас,

Зэв, натьтö, бытшöм эд вöлöма томнас.

А öння оланыс кык кусiнь кöстöма,

Чужöм кельдöтöма, высиныс косьмöма.

Летыштас кудельсö, сартассö пешас,

Сывсö нюжöтас да швач чуньнас керас.

Аслас синваэс, кыдз шоррез, котöртöны,

Одзас пидзöс понас сюв сорнас киссьöны.

Джодж шöрас пась вылын зоночка куйлö,

Мамыс чужöм вылö гусьöн видзöтö.

Тöдö бы, милöйыт, мыйись мам бöрдö,

Мыля синваэсö сыбурна кисьтö,

А шы сетны оз лысьт, бытьтö кыдз полö.

Öддьöн ни жаль сылö мамуыс лоис,

Чеччис да нежыник дынас сибöтчис:

«Маму, а маму, мыйись тэ бöрдан?

Мыйись нö пыр тэ синваэтö кисьтан?

Чöв, маму, дугды... На, синнэтö чышкы!..

Öнi вот зонытлiсь кыввесö кывзы:

Адзза ме, маму, кытшöм тэныт сьöкыт,

Адзза, кытшöм тэнат сьöлöмлö зубыт.

Но чöв, ужо, ачым ме ыджыт ни лоа,

Айöлiсь тэнö ме ас дынам босьта.

Сэки тэ дугдан и уджö петавны,

Сэки тэ дугдан и лöззэз новйöтны!»

Ёнжыка одззася мамыс герйöвтiс,

Зонкасö окыштiс, ки вылас босьтiс:

«Ок, кöбы кыввет да ен пелльö пырасö,

Менам синваэзö сы дынöдз сидзасö!..»

 

Сэсся эз ешты и öтiк кыв шуны —

Пондiс карта вывсянь ёркöтчöм кывны.

«Чöв, кага, айыт, чу, некö ни локтiс:

Кылiн, ыбöссö кыдз дзир вывсис осьтiс?

Мун чожжык комас пыдöжык дзебсись

Да, мый бы эз вöв эстöн, эн и мыччись!»

Ачыс джодж пöв кузя котрасьны пондiс,

Мый матын куйлö, пыдöжыка дзебис,

Бура жöниклiсь обычайсö тöдö:

Кодувьяс сöтö, мый ки увтас шедö…

Улич посöдз понын кылö рякöстiс,

Керку ыбöссö мый вермис летыштiс.

Пырис да перво жö иньыслö дöвкис:

«Срамжуг, паршивöй, тэ сiдзи стречайтан?

Мый бекöр синнэтö одзам былöтан?

Он адззы, умöль морт, гортö кин локтiс?»

Наотмаш иньыслö ныр кузяс сöтiс.

Нырись и öмись сук вир чепöссис,

Чужöмсö гывьялiс, морослас гыдiс.

Эз эдö инькаыт местасис вöрзьы,

Эз эдö сы одзись некытчö пышшы.

Кöзяиныс одзын кыдз дорöм сулалö,

Молитва кытшöмкö гусьöникöн лыддьö.

Мöдыслöн синнэсис би пондiс чеччыны,

Уськöтчис инь вылö быднёжöн вартлыны:

Перво жö юр кузяс размöд и сöтiс,

Джоджö тарöвтiс да юрсиöт кутiс.

Пондiс чужьявны, нинкöммезнас тальны,

Юрсиöт джодж кузя пондiс кыскавны...

Кыскалiс, кыскалiс, сыбöрын дугдiс:

Тыдалö, ёнакодь вартлöмнас мыдзис.

А иньыс синва сорöн одзас кеймисьö,

Коклас юрбитö, пидзöслас кыскасьö:

«Батюшко менам, мый тэныт лоис?

Мый тэныт иньжугыт умöльсö керис?

Мыля нö, соков, тэ сiдз менö вартлан?

Виян кö, öтнат эд, милöй, сэк колян!..

Кин тэнчит зонтö сэк йöзас петкöтас?

Кин сьöкыт уджас сэк тэнö вежас?..»

«А-а! Дак тэ сайын югытыс, лёквир, думайтан,

Этатшöм кыввезöн менö повзьöтлан!

Вия, паршивöйöс, ки-коктö чега,

Томöс да басöкöс вöлисьтен босьта!»

Чеччöвтiс, юрсиöт бöра на кватитiс,

Нырöмсö лязiс да öтöрö чапкис.

Кöмтöг, дубастöг бедняжкаыт куйлö,

Оз вермы вöрзьыны, кыссьыны туйлö.

Куйлö посöдз понын, дзик кыдзи кулöм,

Сьöд вир коколлезöн лым сорнас кынмöм.

Ружтö небурика, öддьöн и сьöкыт...

Öтпöвсöн куйлыны куш лымлас кöдзыт...

Остаткися садьсö кыдз вермис чукöртiс,

Чеччис ляшмасьöмöн, суседö пырис.

Пондiс вöлисьтен синваэсö кисьтны,

Аслыс кулöмсö еныслiсь корны.

 

Ок тэ, инькаиньöй, небыт сьöлöминьöй,

Мувлас тэ чужин, невестаöдз быдмин,

Быдмин, айка сайö йöз пытшкö мунiн,

Олiн и олан, пыр тшын-бусын пöдан,

Нять пытшкын шоггезöн мылатö öштан,

Сьöкыт роботаись он и петавлы!..

А син увтсит лöзыс тай оз и быравлы!..

Локтас я кöркö бур асылыс тэныт,

Чапкас я шондiыс югöрсö паныт,

Вöтлас я лёк лунсö, ваяс я бурсö,

Шонтас я сьöлöмтö, содтас я вынтö?!