Бейтарап сызықтың орналасуының екi жағдайы

 

Практикада тавр қимасы жеке темiрбетон элементтер-арқалықтар, сонымен қатар конструкциялардың құрамында бiртұтас қырлы және құрама панельдi жабында кездеседi. Тавр қималары полкадан (сөреде) және қырдан тұрады (15-сурет).

Тiктөртбұрышты қимамен салыстырғанда (15а-суреттегi пунктир сызық) тавр қимасы анағұрлым ыңғайлы, өйткенi көтергіштік қабiлеттiлiгiтек жағдайда, тавр қимасына бетон аз шығындалады (себебi созылу бөлiгiндегi артық бетон көтергіштік қабiлеттiлiгiне еш әсер етпейдi).

Осы себептерден сөресі сығылу бөлiгiнде орналасқан қима өте қолайлы, өйткенi созылу бөлiгiнде орналасқан сөре элементтiң күш қабiлеттiлiгiн жоғарылатпайды.

Тавр қимасы, әдетте, жалқы арматура қою арқылы берiктендiрiледi (16-сурет). Тавр қималы арқалықтардың сөресінде оның қырынан сөре шетiне қарай сығылу кернеулерi азая түседi. Сондықтан, құрылыс мөлшерлерi есепке алынатын - - құламаның енiн шектейдi.

Арқалықтарда көлденең қырлар болған жағдайда, немесе болса, сөре қырының екi жағына қарай құламаның енi элемент ұзындығының бөлiгiнен, бойлық қырлардың ара қашықтығының бөлiгiнен үлкен емес деп қабылданады. Егер көлденең қырлар жоқ болса, немесе олардың ара қашықтығы бойлық қырлардың қашықтығынан үлкен және болса, онда құламаның енi -тан үлкен емес деп қабылданады.

Кейбiр жекелеген арқалық түрлерi үшiн болса, құлама енi , егер болса , құлама енi , болса, , яғни, құлама енi есепке алынбайды да, қима өлшемдерi және болатын тiктөртбұрыш болып есептеледi.

Тавр қималарын есептеуде нөлдiк сызықтық орналасу жағдайына байланысты екi түрлi есептiк жағдай кездеседi: 1. нөлдiк сызық сөре iшiнде орналасады; 2. нөлдiк сызық сөреден төмен орналасады.

Ендi осы жағдайларды қарастырайық.

1. Сығылу бөлiгiнiң төменгi шекарасы, яғни , нөлдiк сызық сөре iшiнде орналасқан. Мұндай жағдай құламалары дамыған қималарда кездеседi. Бұл жағдайда сыртқы моменттi созылған арматураның ауырлық орталығы бойынша алынатын момент арқылы таврлы қиманың сөресі қабылдайды:

(5.23)