Dzieła Emile’a Durkheimawywarły większy wpływ na kształt współczesnej socjologii niż prace Comte’a. Durkheim widział w socjologii nową naukę, która może rozjaśnić klasyczne kwestie filozoficzne, poddając weryfikacji empirycznej. Uważał, że badając życie społeczne, musimy zachować taki sam obiektywizm, jak badacze przyrody (podobnie, jak Comte).
· Pierwsza słynna zasada socjologii wg. Durkheima:
„Fakty społeczne należy traktować jak rzeczy!” (analiza życia społecznego tak samo rygorystyczna, jak badanie obiektów i zjawisk)
· Trzy najważniejsze wątki poruszone przez Durkheima:
- znaczenie socjologii jako nauki empirycznej
- uznanie jednostki i powstanie nowego porządku społecznego
- źródło i charakter społecznego autorytetu moralnego
· Głównym zadaniem intelektualnym socjologii jest badanie faktów społecznych(czyli aspektów życia społecznego). Fakty społeczne to wg. niego zewnętrzne wobec jednostki sposoby działania, myślenia i odczuwania. Druga właściwość faktów społecznych to przymusowość. Jednostki jednak bez oporu poddają się faktom społecznym, podporządkowują się powszechnym wzorom społecznym.
· Uważał, że istnieje coś takiego, jak rzeczywistość społeczna (społeczeństwo to więcej niż zbiór działań i interesów jego poszczególnych członków).
· Odkrywanie właściwości faktów społecznych wymaga analizy ich skutków, odrzucenia uprzedzeń i ideologii.
· „O podziale pracy społecznej” – przedstawiona została analiza zmiany społecznej, w której dowodził, że wraz z nastaniem epoki przemysłowej narodził się nowy rodzaj solidarności i jej dwa rodzaje:
*Mechaniczna – społeczeństwa tradycyjne, słaby podział pracy, wiążą ich wspólne doświadczenia i poglądy, które stają się czynnikiem represyjnym. Oparta jest na konsensie i wspólnocie przekonań (forma solidarności przekonań).
*Organiczna – nowy porządek przez industrializację, urbanizację, specjalizację w wykonywaniu zadań, rosnące zróżnicowanie społeczne. Siłą spajającą społeczeństwa, które cechuje solidarność organiczna jest ekonomiczna współzależność jednostek (potrzeba dóbr i usług, które dostarczyć może inny człowiek, wykonujący dany zawód).
· Gwałtowny przebieg zmian może powodować problemy społeczne (upadają tradycyjne style życia, wiara religijna, itd). Durkheizm wiązał stan rozkładu z anomią- poczuciem bezcelowości i rozpaczy, które może towarzyszyć życiu w świecie nowoczesnym (studia Durkheima => analiza samobójstw => czynniki społeczne, m.in. anomia, wywierają wpływ na zachowania samobójcze).