1. Zmiana sposobu produkcji (Angielska rewolucja przemysłowa) Marks, Durkheim
2. Zmiana miejsca zamieszkania Toennies, Park, Lyndowie
3. Przekraczanie ograniczenia miejsca przebywania Lazarsfeld, Blau i Duncan
4. Erozja instytucji pierwotnych Badania polityki społecznej
5. Racjonalna rekonstrukcja społeczeństwa Gierkie, Weber, Maitland
Rewolucja Francuska–dążenie do stworzenia systemu opartego na racjonalności, czyli biurokracji, równości, itd.
Rewolucja Przemysłowa w Anglii– rozwój fabryk; przemieszczanie gospodarki rolnej na gospodarkę przemysłową; rok 1811 w Anglii tylko 35% ludności pracuje na roli (ten wskaźnik we Francji było około 1930 roku, Stany Zjednoczone ok. 85% ludności pracuje na wsi) => migracja ze wsi do miasta.
* Karol Marks „Przyczynek do krytyki ekonomii politycznej”. Durkheim opisuje przejście od dworu feudalnego do gospodarki rynkowej, od społeczności do społeczeństwa, od gospodarki domowej do podziału pracy.
* Ferdynand Toennies “Gesellschaft und Gemeinschaft” tworzy rozróżnienie miedzy społecznością (community, Gemeinschaft) a społeczeństwem (society, Gesellschaft). Wcześniej było to nie możliwe gdyż społeczeństwo było zbiorem społeczności skupionych wokół ośrodka handlowego takiego jak Londyn czy Paryż. Instytucje w tym czasie przestają być osobowe, lokalne – stają się bezosobowe. W tym czasie w Stanach Zjednoczonych ok. 45% ludności pracowało na roli.
* Park, Burgess i MacKenzie publikują „Miasto”, w którym scharakteryzowali dokonujące się przemiany. Praca na roli w Stanach– 25%
* Inną pracą socjologiczną charakterystyczna dla tamtego okresu jest praca Maxa Webbera (1922) na temat biurokracji. Według Webbera biurokracja to forma organizacji społecznej charakterystyczna dla rozwoju społecznego racjonalizmu.
* Inne publikacje: „Middletown” Lyndów.
* Około 1950 roku – rozwój techniki; łączność ma charakter ogólnopaństwowy.
– Pierwsze badania nad masowym przekazem informacji, opinią publiczną, wprowadzono badania marketingowe, badania odbiorców, zachowań wyborczych. Metoda sondażowa na próbkach populacji ogólnej.
* Książka Mertona, Fiskiego, Curtisa (1946) „Masowa perswazja”, analiza nadawanych przez radio apeli piosenkarki o zakup bonów wojennych.
* Praca Blau’a i Duncana (1967) „Struktura Zawodowa w Ameryce” –przejście na poziom gospodarki państwowej – spadek znaczenia systemu lokalnego.
Obecna konstrukcja korporacji:
– składnikami struktury są stanowiska, a nie ludzie (formalizacja)
– podmiot zbiorowy zwierzchnikiem korporacji (spory pomiędzy poszczególnymi sekcjami korporacji są jej wewnętrznym problemem, sądy mogą ingerować jedynie w spory “pojedynczy pracownik– korporacja”)
Różnice między organizacją celowo skonstruowaną a pierwotną:
– stanowiska, jako składnik struktury
– stosunki między stanowiskami a stosunki między osobami i podmiotem zbiorowym; “żywotność globalna” – całokształt stosunków, bilansów wewnątrz podmiotu zbiorowego; działalność spontaniczna– każdy musi mieć pozytywny bilans z każdym, a w korporacji gdzie zwierzchnikiem jest podmiot zbiorowy wystarczy, że każdy pracownik ma jeden dobry bilans– ten z podmiotem zbiorowym, oraz że podmiot zbiorowy ma żywotność globalną (czyli jeden bilans pozytywny); dzięki temu korporacje są trwalsze od spontanicznych spółek (zanika pierwotny kapitał społeczny– im bardziej zanika – tym większą kontrolę nad człowiekiem mają organizacje).
– sposób sprawowania kontroli (korporacja sprawuje je przez zarządzenia, przepisy, nadzór, sankcje stosowane przez wybranych do tego przedstawicieli; w spontanicznych organizacjach każda relacja ma charakter autonomiczny– brak odgórnego podmiotu, który narzuciłby sankcję).