Екілік санау жүйесіндегі арифметикалық операциялар

Қосу	Азайту	Көбейту	Бөлу
0+0=0	0-0=0	0∙0=0	0:1=0
0+1=1	1-0=1	0∙1=0	1:1=1
1+0=1	1-1=0	1∙0=0
1+1=10	10-1=1	1∙1=1

 

Мысал:

1011, 1 + 101, 01

 

Шешуі:

1011,1

101,01

10000,11

1011, 1 + 101, 01 = 10000, 11

 

Мысал:

11011 – 111

 

Шешуі:

11011 – 111 = 10 100

 

Мысал:

11001 ∙ 11, 101

Шешуі:

11,101

1011010,101

11001 ∙ 11, 101 = 1011010, 101

 

Мысал.

0,001 : 0,01 = 000,1 : 001 =

= 0,1 : 1 = 0,1

 

Бақылау сұрақтары:

1. Санау жүйесі дегеніміз не?

2. Санау жүйесінің қандай түрлері бар?

3. Компьютердің логикалық құрылымы қай жүйеге негізделген?

4. Бүтін сандарды аудару ережелері қандай?

5. Дұрыс бөлшекті аудару ережелері қандай?

6. Аралас бөлшекті аудару ережелері қандай?

7. Кез келген жүйедегі санды ондық жүйеде қалай жазады?

Өз бетімен орындауға арналған тапсырмалар:

Тапсырма 1.

1. 8510,3 (10) (8)

2. 111011,1 (2) (10)

3. 321,7 (8) (10)

4. CE,F (16) (10)

Тапсырма 2.

1. 823,1 (10) (2)

2. 11011,111 (2) (8)

3. DF,C5 (16) (10)

4. 57,01 (8) (10)

Тапсырма 3.

1. 386,2 (10) (16)

2. 3D (16) (10)

3. 33,6 (8) (2).

4. 111111,01 (2) (16)

Тапсырма 4.

1.100111,111 (2) (10)

2.73,6 (8) (10)

3.3BC (16) (2)

4.89,3 (10) (16)

Тапсырма 5.

1. 656,8 (10) (16)

2. BC,E (16) (8)

3. 27,3 (8) (10)

4. 1111,111 (2) (10)

Тапсырма 6.

1. CA,8 (16) (10)

2. 1111,01 (2) (16)

3. 72,5 (8) (10)

4. 89,6 (10) (2)

Тапсырма 7.

1. AD,2 (16) (10)

2. 111011,11(2) (8)

3. 56,3 (8) (10)

4. 92,96 (10) (2)

Тапсырма 8.

1. ADE,5 (16) (10)

2. 193,6 (10) (8)

3. 100011,11 (2) (16)

4. 72,3 (8) (10)

Тапсырма 9.

1. C8,D (16) (10)

2. 23,8 (10) (8)

3. 11111,01 (2) (16)

4. 35,6 (8) (2)

Тапсырма 10.

1. D3,6 (10) (10)

1. 83,2 (10) (2)

2. 1111,011(2) (2)

3. 368,2 (10) (8)

Тапсырма 11.

1. ABC (16) (10)

2. 10111,1 (2) (10)

3. 56,3 (8) (10)

4. 53,8 (10) (8)

Тапсырма 12.

1. 83,6 (10) (16)

2. 11111,0 (2) (10)

3. 3D8 (16) (10)

4. 72,6 (8) (2)

Тапсырма 13.

1. 771 (8) (10)

2. BC,E (16) (10)

3. 111,011 (2) (16)

4. 72,6 (10) (2)

Тапсырма 14.

1. 336,8 (10) (16)

2. 0,83D (16) (2)

3. 573,6 (8) (10)

4. 85,3 (10) (8)

Тапсырма 15.

1. 1111,0 (2) (10)

2. 38C,D (16) (10)

3. 583, 21 (10) (8)

4. 111011,11 (2) (10)

Тапсырма 16.

1. 10100,11 (2) (8)

2. 10111,011 (2) (16)

3. 37,7 (8) (2)

4. C3,DF (16) (2)

Тапсырма 17.

1. 348 (10) (8)

2. 58 (10) (2)

3. 35,91 (10) (16)

4. 28,61 (10) (8)

Тапсырма 18.

1. 310,57 (8) (10)

2. 101110,1 (2) (8)

3. 1015С (16) (10)

4. 381,2 (10) (2)

Тапсырма 19.

1. 5101,8 (10) (16)

2. 131,2 (8) (10)

3. 11011,111 (2) (10)

4. СD,В (16) (10)

Тапсырма 20.

1. 1011,1011(2) (10)

2. 73, 61( 8) (10)

3. 83,9D(16) (10)

4. 12A, 13(16) (8)

 

Екілік санау жүйесіндегі сандармен есептеу амалдары.

11 + 110	111,1 + 101,11	101 + 111	101, 11 + 1101,11
110 +1001	111,11 + 1101,01	11011 + 1011	110,11 + 101,01
11011 + 10011	110,11 + 101,01	11011 + 11001	10111,1 + 11001,01
10011 + 10111	11001,1 + 10111,11	11111 + 10111	11111,11 + 10101,01
1110- 111	111001, 1- 11,01	11011 – 1011	100011,1 – 1011,11
10001 – 111	11000,01 – 10011,1	10111- 101	10000,01 – 11101,1
11000 – 111	1001111,1 – 111,11	10000 – 1111	1110011,11 – 10011,01
101011 – 1101	110011,1 – 100,11	1101*11	1101,1*11,1
1001 * 101	1001,01* 0,101	11001 * 111	1111,01101,1
10101*1101	10011,1*111,01	11101*1001	11011,01*11011,1
111:11	1001,11 : 11,1	1011 : 101	1101,01 : 101,01
110011 : 1101	11101,1: 11,011	100111: 101	100111,1: 1101,11
10011 : 110	110011,1 : 101,11	1100111: 1111	101011,1:101,1

 

Сегіздік санау жүйесіндегі сандармен есептеу амалдары.

254*547	123*321	567*543	673*567
25,4*54,7	12,3*32,1	56,7*54,3	23,4*12,5
25:25	123:21	254:45	54:47
21,45:44	54,4:44	214:52	577,4:12
214+214	254+415	547+215	321+321
12,3+12,3	24,5+25,6	52,4+36,5	75,6+65,3
32-25	257-125	456-123	236-24
567,1-257,3	245,7-45,6	754,5-365,7	547,2-257

 

Бақылау сұрақтары:

 

1. Санау жүйесі дегеніміз не?

2. Санау жүйесінің қандай түрлері бар?

3. Компьютердің логикалық құрылымы қай жүйеге негізделген?

4. Бүтін сандарды аудару ережелері қандай?

5. Дұрыс бөлшекті аудару ережелері қандай?

6. Аралас бөлшекті аудару ережелері қандай?

7. Кез келген жүйедегі санды ондық жүйеде қалай жазады?

Лабораториялық жұмыс №6 (1 сағат)

Тақырыбы: «Машинаның ұйымдастырылуы. Ақпаратты сақтау»

Жұмыстың мақсаты:ДК-дің ұйымдастырылуын, негізгі жад пен амалдарды қарастыру

Тапсырма:

1. Фон-Нейманның принциптерін оқып-үйрену

2. Компьютердің негізгі блоктарының ұйыдастырылуын қарастыру: басқару құрылғылары, жад құрылғылары, енгізу-шығару құрылғысы

3. Командалардың типтері мен жүйелерін оқып-меңгеру

4. Иерархиялық жадпен, негізгі жадтың және амалдардың ұйымдастырылуымен танысу. Виртуалды жад

5. Есеп беруді құру