Сабақтың мақсаты:
Әлемдік шаруашылықтың мазмұның, құрылымын, негізгі теорияларын қажет, алған білімді Қазақстан экономикасының әлемдік экономикаға кіруінің мәселелерін талдауда қолдана алуға дағдылану.
Талқылау сұрақтары:
1. Халықаралық қатынастар және оның негізгі көріну нысандары
2. Әлемдік шаруашылық.
3. Дүниежүзілік сауданың мәні, түрлері және құрылымы. ҚР-ның әлемдік экономикаға енуінің мәселері.
4. Еркін экономикалық аймақ.
5. Қазіргі кездегі әлемдік валюта нарығы.
Категориялар бойынша сұрау. Студенттерге төмендегі негізгі экономикалық категориялар бойынша анықтама беру керек: Валюталық курс; Ғаламдық проблемалар; Еркін сауда (фритредерство); Еркін экономикалық зона; Әлемдік шаруашылық; Протекционизм; Сауда балансы; Халықаралық сауда; Халықаралық экономикалық интеграция.
Бұл көрсетілген сұрақтар студентке теориялық оқыған білімін әрі қарай іздену үшін қойылады.
Пәннің оқытылуы бойынша әдістемелік ұсынысы
ЭТН курсындағы қарастырылатын тақырыптарда студентер тек қана пәннің анықтамасын білумен шектелмей, оның тарихына, зерттеу әдістеріне көп көңіл қою керек. Қазіргі кезеңде экономикалық теориядан 10 шақты қазақша оқулықтары бар. Базалық оқулықтар ретінде тізімдегі негізгі оқулықтарды ұсынамыз. Сонымен қатар шетелдік, оның ішінде әсіресе ресейлік оқулықтарды кейбір тақырыптарды және сұрақтарды қарастырғанда қолдану керек деп санаймыз. Экономикалық теорияның қазіргі кезеңде бір-бірімен бірнеше бәсекелес бағыттары болғандықтан, олардың ортақ және дискуссиялық мәселелеріне көңіл аудару керек. Қазақстан экономикасына байланысты сұрақтарды қарастырғанда Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың еңбектеріне және басқа да ресми материалдарды міндетті түрде пайдалану керек.
«Экономикалық ойлар» түрінде берілген материал пәнге, жеке тақырыптарға, теорияларға зор үлес қосқан ғалымдарға байланысты берілген., Студенттер, осы материалдарға сүйене отырып, оны толықтырулары қажет және семинар сұрақтарын талқылағанда немесе реферат жазғанда қолданулары керек. Бұл айтылған кеңес барлық тақырыптарға қатысты.
Тақырыптың сұрақтарын қарастыру арқылы пәнді терең игеруге мүмкіндік беретін түсініктермен танысамыз. Сол себепті әр түсініктің анықтамасын жаттап алуға тырысу керек, өйткені қазіргі кезеңде біздің пәнді оқығында оның бір бағытымен ғана шектеліп қоюуға болмайды. Сондықтан әр түрлі экономикалық теорияның бағыттарына байланысты бұл түсініктерді ажырата білуге тырысу керек. Глоссарий жасағанда да осы айтқан кеңесті іске асыру қажет.
Еңбек көлемі көрсетілген білім алушының өздік жұмысы үшін тапсырмалар және олардың орындалуы бойынша әдістемелік нұсқау
| № апта лар | № Тақырыптар | қарастырылатын сұрақтар | Сағаты | Көрнекті және әдістемелік құралды қолдану | СӨЖ | Бақылау түрі | |
| Мазмұны | сағаты | ||||||
| Экономикалық теорияның пәні және әдісі · Экономикалық теория, саяси экономия және экономикс ғылымдарының өзара байланыстылығы. ЭТ даму тарихы · ЭТ курсының логикасы және құрылымы, заңдары, категориялары · Негізгі экономикалық ұғымдар: қажеттілік, экономикалық игілік, ресурстардың тапшылығы; экономиадағы негізгі үш мәселе: не? Қалай? Кімге? | Логикалық схема: Экономиалық теорияның басқа ғылымдармен байланысы; эконоикалық теорияның әдістері; ЭТ және экономикалық саясат; экономикалық қатынастар жүйесі | ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу | Жазбаша, ауызша | ||||
| Қоғамдық өндіріс және оның құрылымы Өндірістің мәні және қоғамдық өмір. Ресурстың түрлері. Өндірістің мақсаттары және нәтижесі · Өндірістік күштер және өндірістік қатынастар. Еңбек бөлінісі · Негізгі өндірістік факторлар: еңбек, капитал, жер, қәсіпкерлік қабілет. Қоғамдық өндіріс. Ұдайы өндіріс. · Экономикалық жүйе. | Логикалық схема: Кооперация, мамандандыру; Қажеттіліктер классифиаиясы; өндірістік мүмкіншілік қисығы; Қоғамдық өнірістің өзара аласуы; өндірістік қызметтер; ресурстардың, өнімнің және кірістің айналымдылық процессі | ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу | Жазбаша, ауызша | ||||
Экономикалық институттар: меншік және кәсіпкерлік. Экономикалық жүйенің типтері және оның даму заңдылықтары
| Логикалық схема: Экономикалық дамудың негізгі үлгілері; институттар және ұйымдар; меншік құқығы; меншіктің әртүрлі қалыптағ объективтік қажеттілігі; ҚР жекешелендіру кезеңдері | ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу | Жазбаша, ауызша | ||||
Қоғамдық шаруашылықтың формалары. Тауарлық өндіріс. Ақша.
| Логикалық схема: Натуралды шаруашылық, оның қасиеттері және ерекшеліктері; Тауарлы шарушылық; Құн заңы; шекті пайдалылық теориясы; ақшаның эволюциясы: тауар- ақша, металдық, қағаз, «электрондық» ақшалар; ақша реформалары; ҚР ұлттық валютасы; нарықтың артықшылықтары және кемшіліктері; нарықтық экономиканың үгілері | ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, Елбасының халыққа арнаған «ҚР жеделдетілген экономикалық, әлеуметтік, саяси жаңару жолында» атты еңбегін оқу | Жазбаша, ауызша | ||||
Нарық: түрлері, құрылымы, моделдері. Сұраныс және ұсыныс. Бәсеке және монополия.
| Логикалық схема: нарықтың қалыптасуындағы Қазақстандық үлгі; ТМД елдеріндегі нарықтың қалыптасуы; Жетілген және жетілмеген бәсеке теориясы; Монополия теориясы; Монополистік бәсеке; антимонополиялық саясат; Икемділік түсінігі | ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену. Нарықтың толық заңдылықтарымен танысу, глосса рии жазу | Жазбаша, ауызша | ||||
Өндіріс шығындары. Табыс
| Логикалық схема: Кәсіпорын, оның түрлері, қызметтері; Қысқа және ұзақ мерзімдегі өнірістік шығындардың өзара байланысы; Масштаб эффектісі;Трансакциондық шығындар; Кіріс пен пайданың айырмашылығы | ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену. Ағымдық тест, кешенді бақылау тапсыру, глосса рии жазу | Жазбаша, ауызша | ||||
| Өндіріс факторларынан кіріс · Адам факторы және жалақы · Капитал факторы және пайыз · Жер факторы және рента | Логикалық схема: Еңбек ақы; Пайыздық ставка; Рента, түрлері, ерешеліктері | ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу | Жазбаша, ауызша | ||||
Капитал (қорлар). Шеңберлі айналым және айналымдылық
| Логикалық схема: Кәсіпкерлік капитал; Қорлардың айналымдылығы; Инвестиция өнірісті қорларды қаржыландырудың көзі ретінде | ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу | Жазбаша, ауызша | ||||
| Ұлттық экономика жүйе ретінде. · Ұлттық экономикалық жүйе · Макроэкономикалық көрсеткіштер. ҰЕЖ, ЖҰӨ, ЖІӨ, ҰЕШ · ЖҰӨ-ді есептеп шығарудың әдістері | Логикалық схема: Ұдайы өндірітің экстенсивті және интенсивті типтері; ЖҰӨ;ЖІӨ; ҰЖӨ; Ұлттық кіріс; ҚР ұлттық байлық. Қазақстандық кластерлер | ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу | Жазбаша, ауызша | ||||
| Экономикалық өсу және экономикалық тепе-теңдік Экономикалық өсудің мәні · Экономикалық өсдің факторлары · Елбасы Н.Назарбаевтың халыққа жолдаған «Қазақстан- 2030» жолдауындағы қазақстандық экономиканың алғы шарттарының бағыттары | Логикалық схема: Экономикалық өсудің көрсеткіштері және факторлары; Экономикалық өсудің әлемдік тенденциялары, ресусты тиімді пайдаланудың өсу экономикасына көшуі; Адам капиталы- қазіргі экономикалық өсудің маңызды факторы | ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, «Қазақстан- 2030» жолдауды оқу | Жазбаша, ауызша | ||||
| Экономикалық цикл. Инфляция және жұмыссыздық · Экономикалық цикл, фазалары · Инфляция, түрлері, себептері · Жұмыссыздық: мәні, себептері. Оукен заңы | Логикалық схема: Циклдық ауытқудың себептері: ішкі және сыртқы; Дағдарыс: мәні, себептері, әлеуметтік экономикалық зардаптары; ҚР инфляция;Қазіргі уақыттағы ҚР жұмыссыздық деңгейі. | ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу | Жазбаша, ауызша | ||||
| Мемлекеттік реттеу: маңыздылығы, мақсаттары, құралдары · Нарықтық экономиканы мемлекеттік реттеу · Қаржылық жүйе · Фиcкалдық саясаттың ролі | Логикалық схема: Мемлекеттік реттеу саясаты; Мемлекеттік бюджет; ҚР салық және фискалдық саясат | ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу | Жазбаша, ауызша | ||||
| Экономикалық өсуді қамтамасыз етуде ақша-несие саясатының ролі ü Ақша жүйесінің мәні · Несиенің мәні формалары · Банк жүйесі | Логикалық схема: Ақша-несие жүйесі; ҚР ақша- несие жүйесі, саясаты; ҚР банк жүйесі | ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу | Жазбаша, ауызша | ||||
| Мемлекеттің әлеуметік және аймақтық саясаты ü Мемлекеттің әлеуметтік саясаты · ҚР халықты әлеуметтік қорғаудың негізгі бағыттары · Аймақтық саясат | Логикалық схема: Қоғамда кірістерді бөлу, теңсіздік мәселесі; ҚР аймақтық саясаттың жағдайы және болашағы | ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, «ҚР халық-тың әлеумет-тік жағдай-ын жақсату» жолдау-ды оқу | Жазбаша, ауызша | ||||
| Халықаралық экономикалық қатынастар. Сыртқы экономикалық қызметті реттеу. ü Халықаралық еңбек бөлінісі және елдің бәсекеге қабілеттілігі. · Абсолютті және салыстырмалы артықшылық теориясы · Халықаралық экономикалық интеграция | Логикалық схема: Қазақстанның халықаралық еңбек бөлінісіндегі орны; Халықаралық қатынастар-әлемдік мәселелерді шешуші бағыт; Сыртқы экономикалық қызметті реттеудің мақттары және құралдары; Қазақстанның әлемдік интеграциялық процестерге қатысуы | ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу | Жазбаша, ауызша | ||||
| - | - | - | - |