Ндіріс орындарында су ресурсын пайдалануда экологиялық сараптама
Суды пайдалануға лицензиялары болған жағдайда су қорғау белдемінің жаға жиегі алқабында дем алатын орындарды, сумен қамтамасыз ететін обьектілерді, балық және аңшылық шаруашылықтарын, сонымен қатар су алатын, порт және гидротехникалық ғимараттарын орналастыруға болады.
Экологиялық нормативтердің сақталуы, яғни таби ортаның сапасын аныктайтын нормативтер:
- халықтың экологиялык қауіпсіздігін;
- адамның, өсімдіктер мен жануарлардың генетикалық
корын сақтауды;
- тұрақты даму жағдайында табиги ресурстарды оңтайльі
пайдалануды және табиғи ресурстарды ұдайы өндіруді
қамтамасыз етеді.
Экологиялык нормативтердің шекті мөлшері неғұрлым аз болса, қоршаған табиғи ортаның сапасы соғұрлым жогары болады. Дегенмен, неғұрлым жогары сапа , соған сэйкес көп шығындарды, тиімді технологияларды жэне бақылаудың жоғары сезімтал кұралдарын талап етеді. Сондықтанда қоршаған табиғи орта сапасыньвд нормативтері қоғамның даму деңгейі жоғары болған сайын катаң үрдіске ие болады.
Негізгі экологиялық нормативтер келесідей:
- зиянды заттардың рұқсат етілетін шекті концентрациясы (ШРК);
- әсер етудің рұқсат етілетін шекті деңгейі (ӘРШД);
- зиянды заттардың шекті рұқсат етілетін тастамалары (ШРТ);
- зиянды заттардың рұқсат етілетін шекті қашыртқы сулары;
- қоршаған табиғи ортага рұқсат етілетін шекті түсетін салмақ (нагрузка).
Зиянды заттардың рұксат етілетін шекті концентрациясы мен эсер етудің рұқсат етілетін шекті деңгейі санитарлык-гигиеналық, зиянды заттардың шекті рүқсат етілетін тастамалары мен зиянды заттардың рұқсат етілетін қашырткы сулары өндірістік-шаруашылық, ал қоршаған табиғи ортаға рұқсат етілетін шекті жүктеме - қоршаған табиғи орта сапасының кешенді көрсеткіштеріне жатады.
Шекті рұқсат етілетін концентрация (ШРК) - тұрактьі немесе уақытша әсер еткен кезде адамның денсаулығына кері әсерін тигізбейтін және оның үрпақтарына келенс'3 зардаптары болмайтын, топырақтағы, ауа немесе судағы ластағыштардың санын білдіреді. Соңғы уақытта зиянды заттардың рұксат етілетін шекті концентрациясын аныктау адам денсаулығына ластағыштардың әсер ету дәрежесі ғана емес, сонымен қатар осы ластағыштардың жануарларға, өсімдіктер мен саңырауқұлақтарға, сондай-ақ тұтастай табиғи қауымдастықтарга әсері ескеріледі. Зиянды заттардың рұқсат етілетін шекті концентрациясы кешенді зерттеулер негізінде анықталады және соған сәйкес тиісті органдармен тұрақты бакыланады. Зиянды заітардың рұқсат етілетін шекті концентрациясы түрақты болып қалмайды, олар мерзімді түрде қаралып, бекітілгеннен кейін нақтыланып, норматив зандық міндеттілікке айналады.
Атмосфералық ауадағы зиянды заттар құрамын мөлшерлеу үшін зиянды заттардың рұқсат етілетін шекті концентрациясының бір жолғы жэне орта тэуліктік - екі нормасы белгіленген. Ең жоғары біржолғы шекті концентрация, бүл, оньтмен 30 минут тыныс алу кезінде адам организмінде рефлекторлық кері эсер (иісті сезіну, көздің жарықты сезінуіндегі өзгеріс жэне т. б.) туғызбауы тиіс ауадағы зиянды затгардың концентрациясы. Орта тэуліктік шекті рұқсат етілетін концентрация - бүл белгісіз ү_зақ уақыт эсер еткен жағдайда адамға тікелей немесе жанама түрде зиянды эсерін тигізбеуі ,тиіс ауадағы зиянды заттар концентрациясы.
Шекті рұқсат етілетін тастамалар (ШРТ) немесе шект' рүқсат етілетін тастама (ШРС) - бұл уақыт бірлігінде аталмьіщ кәсіпорын атмосфераға шығарған немесе су айдындарыца тастаған, бүл ретте оньщ қүрамында шекті рұқсат етілетін ластаушы заттар концентрациясының артып кетуін және қолайсыз экологиялық зардаптар туғызбаған ластаушы заттардың ең көп саны[kgl].