Савольои тестц Лексияи 8

1. Таъсири инсоният ба табиат дар чанд давраьо мегузарад?

А) Се.

Б) Чор.

В) Шаш.

Г)Ьашт.

2. Чанд намуди таъсири атропогенц ба табиатро медонед?

А) Панж.

Б) Ьашт.

В) Даь.

3. Ифлосиро тафсир кунед?

А) Ба муьити атроф ворид шудани моддаьои физикавй, химиявй, биологй, ё, ки зиёд шудани миыдори табии оньо.

Б) Физикавй, биологй, химиявй.

В) Тамом шудани сарватьои табии.

4. Ифлосиьои асосии биосферц чандтоанд?

А) Шаш.

Б) Ьашт.

В) Даь.

Г) Понздаь.

5. Ба ифлосиьои физикавй чиьо дохиланд?

А) Партовьои истеьсолот.

Б) Гармй, садои баланд, майдони электромагнитй, р=шной, нурьои радиоактивй.

В) Партовьои муьити зист.

6. Таъсири инсоният ба биосфера чанд хел аст?

А) Ду.

Б) Чор.

В) Шаш.

Г) Даь.

7. Аэрозольо, металльои вазнин, пестисидьо, нуриьои минерали ба кадом ифлосиьо мансубанд?

А) Ифлосиьои физикавй.

Б) Ифлосиьои химиявй.

В) Ифлосиьои биологй.

8. Б=ьрони экологц чист?

А) Истеьсол ва истифодаи сарватьои табии.

Б) Пуршиддат шудани муносибати жамъият ва табиат.

В) Безарар кардани партовьо.

9. Дар таърихи инсоният чанд сабабьои пайдоиши бухрони экологй мавжуданд?

А) Чор.

Б) Ьашт.

В) Даь.

10. Фожиаьои табииро тафсир кунед?

А) Натижаи экстремалии ьолати геофизикавии замин, ки ьангоми вазнин шудани муьити атроф ба офатьои табии мубаддал мегардад.

Б) Офати табии.

В) Торнадо, гирдоб ва сунами.

 

Мавз=и 9 Ьифзи хавои атмосферц

Наыша:

1. Сохтор ва таркиби атмосфера.

2. Манъбаьои ифлосшавии атмосфера.

3. Оыибати ифлосшавии атмосфера ва муьофизати атмосфера аз ифлосшавц.

1.Сохтор ва таркиби атмосфера

Атмосфера (калимаи юнонц - «atmos»-ьaвo, «sphaira»-Kyppa) натаньо ьаво аст, ки одамон, ьайвонот ва наботот нафас мегиранд, балки пардаи газмонанди курраи Замин буда, онро аз пасту баландшавии ьорорат нигоь медорад.

Атмосфера ьамаи мавжудоти зиндаро аз нурьои ултрабунафши зарарноки Офтоб ва фазоц кайьонц муьофизат мекунад (ыабати озон).

Атмосфера муьит аст, ки дар оньо шамол, борон, барф, яъне боду ьаво ташаккул меёбад, ки хусусан барои хожагии ыишлоы, кишоварзц аьамияти калон дорад.

Атмосфера аз ыабатьои зерин иборат аст: тропосфера (то 8-17 км), ки 80% ьажми атмосфераро ташкил медиьад (бущи об, боду ьаво), стратосфера (то 40 км) - озон (0з), ионосфера ва щ. Дар экзосфера (сфераи берунц) молекулаьои газ ба фазоц кайьонц пароканда мешаванд.

Таркиби газьо дар атмосфера: нитроген - 78%, аргон - 0,9 %, оксиген -21%, оксиди карбон - 0,03%, неон, гелий, гидроген, озон - 0,01%. Щайр аз ин атмосфера дар таркибаш бущьои об ва дигар омехтаьои гуногун дорад.

Яке аз ыисмьои таркибии атмосфера ин ыабати озенц (О3) мебошад. Пайдоиши ин ыабат ба таъсири ултрабунафши нури офтоб вобастагии зич дорад. Ыабати озонц дар баландии 10-25 км жойгир шуда зичии баландтаринаш дар 23-24 км мебошад. Барои нигоь доштани ьаёт ин ыабат хеле зарур мебошад.

Ыабати озонц 20% нурьои инфрасурхи нури офтобро нигоь медорад. Ьангоми таъсири нури офтоб дар баландии 35-45 км молекулаи оксиген аз ьамдигар жудо шуда ба дигар атомьои оксиген пайваст мешавад: формаи пайдоиши озон чуни аст: О+02=03