Захирахои обхои ширин ва истифодаи онхо

Намуди манбаъ Ьажм км3 % аз ьажми умумц
Дарёхо 10,2
Кулхо 46,3 7,6
Обхои зеризамини 24,4 4,0
Пиряххо 78,2
Хамаги 607,7

 

 

Ьачми умумии захирахои обро ба микдори умумии сокинони кишвар ва масохати он таксим карда, метавон таъмин нисбии обро ба сари хар як одам ва ба хар 1 км дар алохидаги муайан кард. (чадвали 2). Аз руи маълумоти баруйхатгирии ахолии соли 2000 дар Точикистон 6 127 000 км ва ба хар 1 км масохат 796 000 м об рост меояд. Хатто агар факат онро ба назар гирем, ки хачми обе, ки дар дарёхои Точикистон хар сол ба вучуд меояд, ин ракам ба хар як сокини чумхурии мо зиёда аз 10 000 м об рост меояд. Ин нишонахои шохиди онанд, ки точикистон яке аз чойхои аввалинро аз руи захирахои об мегирад.

Андозаи рост омадани микдори об ба хар сари ахолии ва хар километри квадрати масохати чумхури дар як сол чунин наст:

  Хамаги (км/сол)   Ба сари 1 одам (м3)   Ба 1 км2 (м3)
607,6

Истеъмоли об дар хочагии халки Точикистон вобаста ба дарачаи истифодаи он дар сохахои гуногун дар давраи хозира аз 10 то 13 км тагйир меёбад. Тагйирёбии хачми истеъмоли об дар навбати аввал аз дарачаи истифодаи он дар сохаи кишоварзи вобаста аст. Холати гайриканоатбахши техники системахои ирригастсиони ва обтаксимкунии фарсундашавии тачхизоти обёрии мошини дар солхои охир дар чумхурии кам шудани майдонхо зироатхои хочагии кишлок оварда расонид. Ин бешубха ба камшавии истеъмоли об аз манбаъахои обц овард.

Пешрафти илми-техники ва зиёдшавии шумораи шахрхо истифодаи исрофкоронаи оби табии ва ифлосшавии он боиси норасогии об мегардад.

Об барои обёрии киштзорхо парвариши мохи истехсоли махсулоти саноати кувваи барк ва щайра истифода мегардад. Афзудани ахолии инкишофи босуръати саноати истехсолот ва кишоварзони наклиёт боиси бенихоят афзудани талабот ба марватхои об гаштааст.

Ин холат дар микёси чахон ба танкиси оби нушоки, «гуруснагии оби»- ташнаги оварда оварда мерасонад.

Халли ин муаммо тадбиру чорахои муайянро талаб менамояд.Аз чумлаи онхо сохтани обамборхои сунъи ( захираи об),чуйборхо(каналхо) ахамияти калон дорад.Солхои пеш накшахое буданд,ки тибъки онхо як кисми обхои дарёхои Шимол ва Сибирро ба тарафи Чануб (Осиёи маркази) гаронидан, обхои зеризаминиро бештар истифода бурдан, дар чулу биёбонхо обхои артейзеианиро ёфтан, обхои геортермалиро хам самаранок кор фармудан ва гайра аст.

Усулхои истифодаи сарфакоронаи об дар кишоварзи: шудгоркунии чукурии тирамохи, истифодаи барф, яхобмони, хатхои мухофизаткунандаи киштзор, обпоши ба мисли борон, истифодаи обхои зеризамини мебошад.

Дар саноат (истехсолот) ширин карадни оби бахр, якчанд маротиба баргардонидани об бо максади сарфакорона истифода бурдани сарвати бебахои табиат бояд Васе ба рох монда шавад.