Элементьои муьит ё хосиятьои алоьида, ки ба организм таъсир мерасонад, омильои экологц номида мешавад.
Организмьои гуногун таъсири ьар як омилро ба таври худ ыабул мекунанд, чунки ьар як организм хосиятьои махсуси шароити муьитро талаб дорад.
Дар табиат омильои экологц ба 3 гур=ь таысим мешаванд: абиотц, биотц ва антропогенц.
1 Омильои абиотц ( омильои щайризинда)
Омильои абиотц (аз юнони "а "- не, "био"- ьаёт )
Мажм=и омильои муьити щайриорганикии ба организм таъсир кунанда мебошанд. Компанентьои щайризиндаи табиат бовосита ва бевосита ба организм таъсир мерасонад. Оньоро ба гур=ььо таысим мекунанд.
а) омильои иылимц (р=шноц, ьарорат, намнокц, шамол, фишори ьаво ва щайра).
б) омильои геологц (заминжунбц, фаввора, задабаромадани вулкан, ьаракати яхпораьо, нурьои радиоактиви ва щ).
в) омильои орогрофц ё омильои релеф ( баландии маьал аз сатьи баьр, кунжи маьал, ки ба уфуы нигаронида шудааст, манзараи маьал ба тарафьои р=шноц ва щ).
г) омильои эдафикц ё хоки заминц (таркиби гранулометрикц, таркиби химиявц, зичц, сохтори рН ва щ ).
д) омильои гидрологц ( фишор, намакц, чараён ва щ ).
Инчунин омильои абиотикц ба физикц ва химиявц таысим мешаванд.
2 Омильои биотц (хаётц) Ин мажм=и таъсири фаъолияти ьаётии як организм ба организми дигар аст. Вобаста ба намуди таъсири организмьо оньоро ба 2 гур=ь таысим мекунанд.
1 Дохилинамудц ё гомотипц - омиле, ки ба организмьои фардьои намуди худ таъсир мерасонад.( мисол зарг=ш ба зарг=ш, санавбар ба санавбар ва щ ).
2 Байнинамудц ё гетеротипц - омиле, ки оньо ба организмьои фардьои дигари намуд таъсир мерасонад ( гург ба зарг=ш, санавбар ба т=с ва щ ).
Вобаста будан ба олами муайян омильои биоти ба 4 гур=ь таысим мешаванд:
а) омильои фитогенц - таъсири растанц ( растаниьо).
б) омили зоогенц - таъсири ьайвонот (ьайвоньо).
в)омили миногенц - таъсири занб=р=щьо ( занб=р=щьо).
г) омили минробогенц - таъсири микроорганизмьо (вирусьо, бактерияьо, соддатариньо).
Чунин намудьои таъсири ьамдигарии организмьо фары карда мешавад: протокооператсия, мутуамум, коменсамум, конкурентсия, дохилинамудц ва байнинамудц, паразитизм, дарандагц, аменсамум, нейтролизм.
3 Омили антропогени (аз юнони " антропос" - одам, " огени " - пайдоиш. Ьамаи шакльои фаъолияти инсон, яъне таъсири инсон ба табиат аст, ки дар натижаи он тащйироти мажм=и омильои экологц ба вучуд меояд. Фаъолияти инсон, яъне таъсири инсон ба организм равона карда мешавад ё ба тащйироти муьит ба жои зист, ( шикор, истеьсол, буридани бешаьо, ифлосшави, эрозияи хок ва щ.).
Дар ин ьангом таъсири инсон ьамчун истифода бурдани организми зинда метавонад чун ( щизо, нафаскашц, хориж кардан ва щ.). фары кунад ва фаъолияти хожагидорц ( хожагии кишоварзц, саноат, энергетика, наылиёт, фаъолияти маишц ва щ.).
Омильое, ки вобаста ба фаъолияти хожагидории инсон равона карда шудааст, омильои техногенц ном дорад. Аьамияти омильои анропогенц вобаста ба таъсири ьаматарафаи инсон ба табиат, аз жумла истифодаи пурраи захираьои он пайваста меафзояд. Омильои антропогенц асосан ба гур=ьи омильои биотц дохиланд ва бовосита ба гуногунии таъсири инсон ба фаъолияти шахсии он ба равияьои бовоситаю бевоситаи олами органикц ва щайриорганикц таысим мешаванд.
Омильои антропогенц вобаста аз характери таъсир ба 2 гур=ь таысим мешаванд:
а) омильои таъсири бевосита - ин таъсири бечинучарои инсон ба организмьо (даравидани алаф, дарави жангал, буридани беша, кир кардани ьайвон, шикори моьц ва щ.).
б) омильои таъсири бавосита - ин таъсири бавоситаи инсон ба организмьо (ифлосшавии муьити атроф, вайроншавии жои зист, нороьатц ва щ.).
Вобаста ба оыибатьои таъсир, омильои антропогенц ба чунин гур=ььо таысим мешаванд:
а) мусбц
б) манфц