Тұрақты даму жолындағы халықаралық ынтымақтастықтар. - раздел Экология, Экология ғылымының даму тарихы Халықаралық Ынтымақтастықтың үкіметтік Ж&...
Халықаралық ынтымақтастықтың үкіметтік және үкіметтік емес көптеген бағдарламаларын ЮНЕСКО атқарады. 1972ж. ЮНЕСКО Стокгольмде қоршаған ортаны қорғау мәселелері бойынша алғашқы ірі халықаралық конференция үйымдастырды. Нәтижесінде БҰҰның қоршаған орта жөніндегі үкімет аралық бағдарламасы ЮНЕП құрылды. Стокгольм конференциясынан кейін қазіргі уақытқа дейін қоршаған ортаны қорғау жөнінде жалпы 170-тен астам әртүрлі шарттар мен келісімдерге қол қойылды. Олардың ішіндегі ең маңыздысы Вашингтон конвенциясы «құрып кету қаупі төнген жабайы флора мен фауна түрлерінің халыаралық саудасы туралы конвенция».(1973)
1980ж. 5 наурызда қабылданған «Табиғат қорғаудың бүкіл дүниежүзілік стратегиясы» жасалынуына, жүзеге асырылуына жетекшілік жасаушылар халықаралық табиғатты және табиғи қорларды қорғау одағы (КТҚО) және ЮНЕСКОның қамқорлығымен жұмыс істейтін басқа да халықаралық үкіметтік емес ұйымдар. 1982ж. БҰҰ биосферанын жағдайы үшін БҰҰ құрамына кіретін барлық мемлекеттерге жауапкершілік жүктейтін халықаралық табиғат қорғау құжаты – «Бүкілдүниежүзілік табиғат хартиясын» қабылдады. 1992ж. маусымда Рио Де Жанейрода өткен конференцияда Дүниежүзілік қауымдастықтың тұрақты даму жолына түсу қажеттілігі туралы ереже тұжырымдалып, адамзаттың тұрақты даму қоғамына жеткізетін жолмен дамудың стратегиясы мен тактикасы туралы құжат – «Жер хартиясына» қол қоюы жарияланғанымен, хартияның мәні қабылданбады. Хартия «Ниеттер туралы хаттамамен» - Қоршаған ортамен даму жөніндегі декларациямен алмастырылды.
58.Қызыл кітап, оның маңызы.Қызыл кітап- биологиялық алуантүрлілікті сақтаудың бір жолы. Қызыл кітапқа сирек ж/е жойылу қаупі бар түрлер енгізілген. Қызыл кітап- қауіптің жаршысы. Қызыл кітапқа енген түрлердің санының азаю себебі, таралу аймақтары, қорғау үшін қолданылатын іс-шаралар ж/е т.б. мәліметтер көрсетіледі. Қазіргі кезде Қызыл кітаптың 8 томы шыққан. «Қызыл кітап» туралы пікірді ағылшын табиғаттанушысы П. Скотт айтқан болатын.1963ж. Халықаралық «Қызыл кітаптың» алғашқы басылымы шықты. 1966-1975ж. 5 томы жарық көрді. 1978ж. КСРОның «Қызыл кітабының» жануарларға арналған бөлігі жарық көрді. Қазақстанның «Қызыл кітабы» одан кейін 1991ж. же 1996ж.өңделіп қайта басылды. Қазір жер бетінде өсімдіктердің 25000 түріне, құстардың 600 түріне, аңдардың 120 түріне жәнеде көптеген балықтар, рептилий, амфибиялар, насекомдар және т.б. жойылу қаупі төніп тұр. Жойылып бара жатқан немесе сирек кездесетін түр мекендейтін ел оның болашақ тағдыры үшін жауапты.Халық саны өскен сайын негізгі табиғи қауымдастықтарды, олардың бастапқы түрінде сақтап қалу ғылыми және эстетикалық мақсатпен маңыздылығы артуда. Тек табиғи түрінде бұзылмай сақталған қауымдастықтар болғанда ғана адамның іс-әрекетінен болған өзгерістер туралы толық айта аламыз және кері жағдайларды болдырмауға мүмкіндік туғызамыз. Сол себепті табиғатты қорғау-баршаның ісі.
59.Экологиялық тәрбие және ағарту— адамды қоршаған табиғи ортаны ұғынып қабылдауға, табиғатқа ұқыпты қараудың қажеттілігіне сендіруге, оның байлықтарын жоғары саналылықпен пайдалануға дағдыландыру. БҰҰ Қазақстанды экологиялық жағдайы өте нашар елдердің қатарына жатқызады. Қазіргі таңда табиғи байлықтарды пайдалану тонаушылықпен жүргізілуде. Қоршаған ортаны қорғау туралы, ерекше қорғалатын аймақтар туралы заңдар, қажетті нормативтіқ-құқылық базалар, экономикалық механизмдер болғанымен іс жүзінде ол заңдар, ережелер өз дәрежесінде жұмыс істемей жатыр. Мұның бір себебі, азаматтардың экологиялық мәдениеті деңгейінің төмендігі. Экологиялық мәдениет - бұл азаматтардың экологиялық сауаттылығы, ақпараттармен хабардар болуы, табиғатты тиімді пайдаланудың нормаларын күнделікті орындау белсенділігі мен сенімділігі.Қазіргі кезде экологиялық білім беру және тәрбие мәселелері жалпы тәрбие беру мен білім жүйелері дамуының өзекті бағыттарының бірі. Экологиялық білімсіз қоғамдық экологиялық сана құру мүмкін емес. Экологиялық тәрбие - бұл адамдардың сезіміне, санасына, көзқарастарына әсер ету әдістері. Ол азаматтардың саналық деңгейінің артуына, табиғатқа қарым-қатынасының өзгеруіне, табиғат ресурстарына ұқыптылықпен, үнемшілікпен қарауға, оның жай-күйіне жаны ашып қарауға, табиғи ортада өзін өнегелі ұстауға әсер етеді. Ары қарай өз тілімен жазуға болады.
Все темы данного раздела:
Экология ғылымының даму тарихы.
Экология ғылымының тарихи дамуын, негізінен, үш кезеңге бөледі.
1)Бұл кезең адамның пайда болған күнінен бастап
Экология бөлімдері: аутэкология, дэмэкология, синэкология.
Қазіргі таңда экология ғылымы зерттелетін объектілердің ерекшеліктеріне қарай бірнеше бөлімдерден тұрады.
Аутэкология (грек a
Экология пәнінің мазмұны, мақсаты және міндеті
Экология тірі ағзалардың бір-бірімен және қоршаған ортамен қарым-қатынасын зерттейтін биология ғылымының саласы. «Экология
Экологиялық факторлар.
Тірі организмдерге әсер ететін ортаның элементтерін экологиялық факторлар д.а. Эк.ф-р организмдер мекендейтін ортасының жағдайын анықтайды. Кез-
Оптимум ережесі. Ю.Либихтың минимум заңы және В.Шелфорттың толеранттылық заңы.
Неміс ғалымы Юстус Либих 1840ж <Минимум заңын> ашты Минимум заңы.Кез келген организм топтарының өмір сүруі белгілі бір комплексті жағдайларға б
Негізгі тіршілік орталары,анабиоз.
Жердегі тіршілік пайда болған алғашқы орта – су болып табылады. Тарихи даму барысында көптеген ағзалар ауа-жер ортасына тарала бастады. Нәтижесінде эволюция бары
Топырақ қабаты
Өсімдіктердің, жануарлардың климат жағдайларының және адамдардың әсерімен өзгерген жер бетінің үстіңгі борпылдақ қ
Популяциялар түсінігі.
Популяция- латынша халық деген мағынаны білдіреді. Бұл терминді алғаш рет дат генетигі В.Л. Иогансен қолданды. «Популяция» ұғымы биологияд
Популяцияның кеңістіктегі құрылымы
Популяцияның кеңістіктегі құрылымы - популяция особьтарыньщ кеңістікте орналасу ерекшеліктері. Ол тіршілік ортасының және түрдің биологиялы
Поп-ң этологиялық құрылымы.Топ эффекті
Популяцияның этологиялық (мінез-құлық) құрылымы - Жануарлар мінез-құлқы ерекшеліктерін этология ғылымы зерттейді, яғни, бір п
Популяциянының динамикалық көрсеткіштері.
Популяция динамикаcы-популяциядағы особьтардың сандық мөлшерін және оларды реттеудің механизмдерін зерттейтін популяциялық экологияныv
Поп-ң потенциалы және гомеостазы
Популяциялардын ішкі тұрақтылығын өз механизмдері арқылы реттеуін гомеостаз, ал популяцияның сандык мөлшерінің орташа шамадан ауытқуын олардьщ
Биоценоз экологиясы
Биоценоз (грекше bios - өмір, koinos – жалпы, ортақ) – бірдей ортақ жағдайларында бірге тіршілік ететін өсімдіктер, жануарлар және микроорганизімдер популяциялар
Биоценоз кеңістіктегі құрылымы
Биоценоздың кеңістіктегі құрылымы ондағы өсімдіктер жамылғысымен (фитоценоз) - өсімдіктердің жер асты және жер үсгі мүшелері
Биоценоздағы орг-ң қарым-қатынасы Беклемишев бойн.
Биоценоздағы организмдердің қарым-қатынастары Биоценоздағы түріші және тұраралық қатынастарды орыс зоологы В.Н.Беклемишев 4 түрге:
Биотикалық қарым-қатынастар.
Биотикалық қарым- қатынастардың негізгі типтері: бәсекелестік, жыртқыштық, комменсализм, мутуализм, симбиоз, синойкия, паразитизм.
Паразит
Биоценоздағы орг-ң пайдалы қатынасы.
Биотикалық қарым-қатынастар типтері Биотикалық факторлар - бір организмдердің тіршілік етуі барысында басқа организмдерге әсері. Биотикалық қар
Биоценоздағы орг-ң зиянды қатынасы.
Жыртқыттык - қорек, аумақ, т.б. ресурстар үшін бірін-бірі өлтіру, қуу, жеу арқылы көрініс береді. Жыртқыштық - түр
Биоценоздағы пайдалы-нейтралды қатынастар.
Комменсализм (лат. commensalіs – табақтас, масыл) - дастархандас, симбиоздың бір түрі. Коменсализмде екі жануарлардың бірі, (коменсал) өзінің сы
Экологиялық қуыс. Гаузе принципі
Экологиялық қуыс – экожүйеде популяциялардың тіршілігі үшін қажет экологиялық жағдайлардың (ресурстардың, кеңістік
Экологиялық сукцессия
Белгілі бір уақыт ішінде қауымдастықтар құрылып және өзгеріп отырады.олардың түрлік құрамы, әр түрлі топтағы орга
Биогеоценоз және биотоп ұғымдары.
Биоценоз (грекше bios - өмір, koinos – жалпы, ортақ) – бірдей ортақ жағдайларында бірге тіршілік ететін өсімдіктер, жануарлар және микроорганизімдер популяциялар
Экожүйе.
Экологияда «биогеоценоз» ұғымымен бірге «экожүйе» ұғымы қолданылады. «Экожүйе» ұғымын ағылшын ботанигі А.Д.Тенсли ұсынды. А.Д.Тенсл
Экологиялық пирамида
Экологиялық пирамида – экожүйедегі продуценттер, консументтер (бірінші және екінші реттік) және редуценттер арасындағы олардың массасымен ө
Вернадскийдің биосфера туралы ілімі.
Биосфера – ғаламшардағы тірі ағзалар мекендейтін Жердің күрделі сыртқы қабаты. Бұл терминді австрия ғалымы Э.Зюсс 1875 ж. енгізген.
В.
Биосфера эволюциясының этаптары.
Биосфера эволюциясы — Жер бетіндегі тірі организмдердің пайда болуынан бастап, қазіргі биосфера қабығының толық қалыптасу аралығындағы ұз
Биологиялық және геологиялық айналымдар.
Кіші немесе биологиялықзат айналымы бұл - өсімдіктер, жануарлар, саңырауқұлақтар, микроорганизмдер және топырақ арасында&#
Ноосфера
Ноосфера немесе Антропосфера — биосфераның жаңа жағдайға көшкен деңгейі; адамның саналы түрде жүргізген іс-әрекеттерінен туындайтын жер с
Ластану және ластаушы түрлері.
Ластанудеп қандай да бір ортаға жаңа, оған тән емес физикалық, химиялық және биологиялық агенттерді әкелу немесе осы аге
Оршаған ортаның механикалық және физикалық ластануы.
Физикалық ластану — қоршаған ортаның температуралық-энергетикалық, толқындық, радиациялық және басқа да физикалық қасие
Химиялық және биологиялық ластануы.
Химиялық ластаушылар - экожүйедегі концентрациясы нормадан жоғары немесе басқа жақтан енген заттар. Ауаның мейлінше ластануы өнеркәс
Атмосфераның автокөлікпен ластануы.
Автокөлікпен ластануы— жер бетімен рельссіз жүретін жүк машиналарының, жеңіл машиналардың, автобустардың, тіркеуіштердің және т.б. жүк пе
Ндірістік ластану.
Өнеркәсіптік саладаауаны ластандырушы негізгі көз болып табылатындар жылу электр станциялары, қара жэне түсті металлургия, сол сияқты мүна
Озоносфера проблемасы.
Атмосфераның техногенді ластануы озон қабатына да кері әсерін тигізеді. Озон қабатының бұзылуы жерге 0,29 мкм болатын және одан төменгі қыс
Парниктік эффект
Парниктік газдардың әсерінен жылулық баланстың өзгеру нәтижесінде мүмкін болатын жер шарының температурасының ғаламдық артуын па
Ышқыл жаңбыр және улы тұман.
Ғаламдық негізгі экологиялық проблемалардың бірі атмосферадағы ластаушы заттардың ұзақ қашықтықтарға тасымалдануы. Негізінен
Ормандардың азаюы.Шөлейттену.
Жаңбырлы тропикалық ормандар оттегінің басты көзі және оттегі тепе-теңдігін сақтауда үлкен роль атқарады. Сондықтан тропикалық орма
Лемдік мұхит проблемасы.
Жер бетінің 2/3 бөлігін алып жатқан Әлемдік мұхит - суының салмағы 1,4-1021 кг-ды құрайтын үлкен резервуар. Мұхит суы планетада
Тұрақты даму» деген не?
1992 жылы Рио-де-Жанейрода өткен БҰҰ конференциясында Брундтланд комиссиясы баяндамасымен енгізілген және заңдастырылған тұрақты даму ғылыми те
Тұрақты дамудың негізгі факторлары.
Қазіргі кезең адамның ерекше биосфералығқ қызметі – биосфераны қорғау мен сақтап қалу қызметімен анықталып отыр. Экологиялы&#
Азақстан және тұрақты даму.
Қазіргі кезең адамның ерекше биосфералығқ қызметі – биосфераны қорғау мен сақтап қалу қызметімен анықталып отыр. Экологиялы&#
Бейбітшілік моделі. Рим клубы
1968ж Италия экономисі Аурелио Печчидің ұсынысы бойынша халықаралық ғылыми ұйым Рим клубы құрылды.Қазіргі кезде 30 астам елдің жүзг
Экологиядағы химиялық элементтер айналымы.
Күкірт айналымы – бұл цикл суды, топырақты және атмасфераны қамтиды. Күкірттің негізгі қоры – топырақта және тұнбаларда. Күкі
Экожүйедегі биологиялық айналымы.
Кіші немесе биологиялықзат айналымы бұл - өсімдіктер, жануарлар, саңырауқұлақтар, микроорганизмдер және топырақ арасындағы зат айналымы.
Табиғи қорлар және табиғатты тиімді пайдалану.
Табиғи қорлар - табиғи ортаның, қоғамның материалдық және рухани мұқтажын қамтамасыз ету үшін, ө
Табиғи ортаның ластануы.
Ластану деп қандай да бір ортаға жаңа, оған тән емес физикалық, химиялық және биологиялық агенттерді әкелу немесе осы агенттердің т
Лемдік экологиялық проблемалары.
Ғаламдық проблемалар - әлемді тұтас қамтитын табиғи, табиғи-антропогендік немесе таза антропогендік құбыл
Р-ң тұрақты дамудағы өзекті проблемалары.
Қазіргі кезең адамның ерекше биосфералығқ қызметі – биосфераны қорғау мен сақтап қалу қызметімен анықталып отыр. Экологиялы&#
Биологиялық алуантүрлілік.
Биоалуантүрлілік – тек маңызды шаруашылық ресурсы ғана емес, ол биосфераның тіршілік етуінің шарты болып табылады. Рио-де-Жанейрода өткен (1992 ж) БҰ
Р-ң қорықтары.
Қорық қоры - қоршаған ортаның табиғи эталондар, реликтілері, ғылыми зерттеулерге, ағарту білім беру ісіне, туризмге және рекреацияғ
Новости и инфо для студентов