A) ұлттық валюта курсының басқа елдердің валюта курсына қарағанда төмендеуі;
B) жаңа ақша шығару;
C) ақша жүйесінің элементтерін өзгерту;
D) инфляцияға қарама-қарсы ұғым;
E) ұлттық валюта курсының басқа елдердің валюта курсынан жоғарылауы.
Ситуациялық тапсырмалар мен жаттығулар:
Нұсқа 1
1. Сіздің ойыңызша қандай пайымдаулар натуралдық шаруашылық және тауарлық шаруашылықты сипаттайды және олардың айрықша ерекшеліктері неде?
· тұйық экономикалық бірлікте дайын өнімнің өндірісі және оның тұтынуы жүреді;
· еңбек процесі жекелеген қоғамдық таптар шегіндегі шаруашылық байланыстарында мәжбүрлі түрде белгіленетін дәстүрлерге, салттарға негізделеді;
· өндіріс меншік иесінің жеке және жалдамалы жұмысшы күшін қолдануға негізделген;
· өндіріс процесі өндірушілердің өздерінің тұтынуы үшін шамадан тыс жоғары қосымша өнім бермейтін аз өнімділікті еңбек құралдарын қолданумен жүргізіледі;
· дайындалған өнім меншік иесіне тиісті және рынокта ерікті түрде сатылуға бағдарланған;
· экономикалық эволюция өте баяу жүреді, кейбір жетілдірулер мен қайта құруларды жүргізуге жүздеген жылдар кетеді;
· қоғамның жылдам экономикалық прогресі еңбек өнімділігінің жоғары қарқынды өсуі және өнім ассортиментінің динамикалық кеңеюі есебінен жүреді;
2. Осы анықтамалардың қайсысы маркстік экономикалық ілімге және қайсысы неоклассикалық теорияға жатады?
- Тауар - бұл еңбек өнімі, сату-сатып aлy жолымен айырбасқа негізделген.
- Tayap - экономикалық игілік, яғни айырбасқа негізделген, саны шектеулі, төлем қабілетті сұранысы болады.
Бұл анықтамалар қандай рөл атқарады: а) еңбек шығындары; ә) өндіріс аясы; б) сиректік заңы; в) айырбас аясы; г) қоғамдық қажеттілік.
3. Осы анықтамаларды талдай отырып рыноктық категория ретінде қайсысы алғашқы орынға шығатының анықтаңыз?
· Баға - бұл тауар құнының ақшалай көрінісі.
· Баға - бұл игілік пайдасын ақшалай бағалау.
· Баға - бұл шаруашылық жүргізуші субъектілерге не, қалай, кім үшін өндіру керек екенін көрсететін ақпараттық сигнал.
4. Ақшаның классикалық қызметі мен қазіргі қызметтерінің бірнеше ерекшелігін көрсетіңіз.
Нұсқа 2
1. Нуллификация мен демонетизацияның ерекшелігі неде?
2. Несие ақшаның шығу себептерін атаңыз.
3. ҮІ -ҮІІІ ғасырларда Тараз, Испиджаб қалаларында шыққан теңгелерге қайсысы жатады:
4. Мыс теңгелер
5. Үшбұрыш таңбалы теңгелер
6. «Ақшаны алтын орнына пайдалану мүлде тоқтатылсын, оның орнына салмағы 2 грамм, тазалығы 78-81 пайыз күміс ақшалар айналымға кірсін» - бұл тұжырым қай жылы және кімнің реформасынан кейін енгізілді?
Бақылау жұмысы
1. Экономика дегеніміз не және оның көп жақтылығының мәні неде?
2. Экономикалық теорияның дамуына сүбелі үлес қосқан белгілі Американ ғалым экономисі кім?
3. Экономикалық заңдардың дамуын адамзат қоғамы нені қолдану арқылы жүзеге асырады?
4. Экономикалық теория әдістерінің айырмашылығы және негізі.
5. Экономикалық ғылым үш ғасыр бойы қандай экономика ретінде дамыды?
6. Экономикалық ғылымдар жүйесіндегі экономикалық теорияның алатын орны.
7. Қазақстанда нарықтық экономикаға кәшу жағдайы қандай?
8.Экономикалық теорияның атқаратын қызметін атаңыз?
9. Нарықтық экономика жағдайында жеке меншік құқы нені білдіреді.
10. Қазақстанда меншіктің алуан түрлі нысандарының объективті қажеттілігін қалай түсіндіресің.
11. Меншіктің экономикалық және құқықтық мазмұны неде?
12. Жекешелендірудің объектілері мен субъектілеріне не жатады?
13. Қазақстанда жекешелендіру барысында қандай кемшіліктер мен қателіктер орын алды?
14. Қазақстанда мемлекеттік мүлікті жекешелендіру қандай әдіс-тәсілдермен жүзеге асырылды?