ВОБРАЗ ДОМУ БEЛАРУСКМ ВЫЯЛЕНЧЫМ МАСТАЦТВЕ

ВОБРАЗ ДОМУ БEЛАРУСКМ ВЫЯЛЕНЧЫМ МАСТАЦТВЕ. СТАГОДДЗЯ. Цяжка знайсц дзе-нбудзь канкрэтнай тэматык вобраз дома мастацтве. Але не складана заважыць вобраз беларускай хаты, нацыянальных беларускх будынка у бытавым жанры пейзажы беларускх мастако.

Узяшы не такое далкае 19 стагоддзе, знойдзеш шмат знамых мн мастако, у творчац якх прысутнчае вобраз х Радзмы хаты, дома, млына У творах перадаюцца рысы беларускх будынка таго часу. Заважаецца частая аднолькавасць назва твора. Найчасцей сустракаюцца такя назвы як На радзме, Млын, Жнво. Напэна менавта вобраз дому асацыруецца з Радзмай, з нечым родным, свам. Здаецца, што мастак, стварышы твор, нават не задумваецца над назвай, яна знкае як бы сама сабою, арганчна.

Млын гэта тыповы беларуск будынак таго часу. Гэта не жылл, але назваць млын у некаторым сэнсе домом безумона магчыма. Гэта зараз млын з яляецца музейным экспанатам, а яшчэ стагоддзе назад н бы апорай жыцця сялян, х надзеяй хлебам. Млын можна назваць другм домам селянна, дзе н праводз часта большую частку дня жыцця вогулле. Там снедал адпачывал, весяллся сумавал, але галонае працавал.

Млын таксама карцна Радзмы ва яленнях многх беларуса. Сярод скарба Дзяржанай Траццякоскай галерэ Маскве заховаецца сцплы пейзаж, на якм намалявана скрана беларускай вск. Праз невялчкую ручанку, што струменць уздож дралянага плота, перакнуты масток. Вецца даль пясчаная дарога. На гарызонце вдаць саламяныя стрэх богх сялянскх хатак. Вакол цшыня запусценне Вячэрня цен ляжаць на свеях пяску. гэтая закнутасць, гэты холад бязмежны, гэтая нязнанасць шляху балюча ваходзць у чалавечае сэрца964. Так пейзаж не мог напсаць выпадковы сузральнк.

Бачна, што атар добра веда гэтыя мясцны, што н прав сярод гэтай прыроды с сва жыцц. Жывапсца, пэндзлю якога належыць пейзаж На радзме, бы акадэмк Апалнарый Глярыевч Гараск. Гэты твор бы створаны всцы Брадзец Мнскай губерн. Тут знайшл васабленне думк пачуцц мастака, яго роздум аб лсе свай радзмы. У гэтай карцне ус блзкае дарагое сэрцу мастака. Кожная дэталь напсана з вялкай цеплынй любою гэтая любо мжвольна перадаецца гледачу.

З выкрывальнай прадай Гараск адкрывае перад нам запусценне беларускай вск. хаця карцне сялян няма, глядач добра адчувае х беднасць разарэнне970. Безумона вобраз дома надае карцне пэны сэнс, дапамагае гледачу бачыць тое, што хаце падкрэслць мастак. Дом надае творам, прысвечаным Радзме понасць пэную закончанасць. Вкенцй Дмахоск Клод Ларэн вленскх аколц, як называл яго сучаснк950. Такое сказал пра беларускага пейзажыста не выпадкова.

Пейзажы ягоныя роднць з пейзажам французкага жывапсца XVII стагоддзя той асаблвы, крыху дылчны дух, тая цкавасць да небагатага, звычайнага, што дазваляе знаходзць у штодзнным эмацыянальны настрой, паэзю велч. З раннх работ Дмахоскага цкавы пейзаж На радзме. Патрыярхальны лад жыцця дробнай беларускай шляхты перададзены тут ярка пераканача. Мастак адступ ад традыцыйных акадэмчных канона, якя был яшчэ моцныя жывапсе пачатку XIX стагоддзя. Ужо самм выбары сюжэта бачна прывязаннасць любо да родных мясцн.

Прасторны фальваркавы двор з тых, зарослых гуснай тракаю дробным пахучым рамонкам. Пад наглядам нянек гуляюць на м панскя дзец. Пасвяцца куры снежна бялеюць на гладз рачулк гус. На беразе сушацца сец, сплываюцца кропл з пераката, тырчыць драляная ручка таптух. Удалечын, у карэтнку, расчынены дзверы. Праз х вдаць аглобл брычк. У цян звычайны сялянск воз. А яшчэ крыху далей аднапавярховы драляны прыземсты будынак фальварка над насунутым высокм дахам954. Такая характэрная, такая тыпова беларуская будынна. А перад ю лпы свечы прамдальных таполя, што скнулся гарачае неба, так кашлаты, так мякк мрэе за домам сад. с выпсана з вялкай любою.

Карцна шматбаковая, але галоная роля належыць дому. н з яляецца цэнтрам карцны на яго скравана галоная вага, гэта васабленне думак мастака. Таксама прыцягвае вагу твор Фердынанда Рушчыца Млын. Тут мастак глядзць на прыроду, якую яму трэба славць з вышын птушынага палту. Так прым дазваляе намаляваць на палатке с зямное, а неба паказаць светлым адбткам у вадзе, люстрам у зялнай раме. Архтэктура млына навакольныя рэчы пададзены непрывычным для гледача ракурсе. будынак млына надзвычай тыповы для беларускага пейзажу прыземсты, нзк, над насупленай саламянай страхой.

Ус зумрудна-зялных чырванаватых танах9103. Тут мастак услаляе прыроду, а млын дапамагае гледачу бачыць беларускую прыроду вачам простага чалавека, працонка-селянна. Вобраз беларускага будынка, дома дае мастакам магчымасць выразць сваю думку, надаць карцне той сэнс, як жадаюць данесц да гледача.

А мы праз гэты вобраз лягчэй вельм абвострана адчуваем пачуцц атара. 3.3. ДОМ-ХАТА ТВОРАХ В. БЯЛЫНЦКАГА-БРУЛ Хата бясспрэчная аддзнка чалавечага снавання, як бы н была прывабна прастора, але ж матэрыяльныя патрэбы прымушаюць чалавека мець свой кут. гэты кут так прывязвае да сябе найперш таму, што н свой, што гэта пачуцце нават можна назваць любою страта гэтай любов прыводзць нават да вар ятства. нкол нельга забываць, што наш вялк, адвечны кут гэта нашы пал, лясы, азры Яны зажды будуць з нам будуць грэць наша сэрца пры думках аб Радзме. кал маеш свой уласны погляд на прыроду, кал разумееш яе, то зажды будзеш адчуваць сябе дома. Мастацтва творцы Втольда Бялынцкага-Брул пераконвае значэнн такога прытулку жыцц чалавека.

У яго творах давол часта з яляецца вобраз хаты н успрымаецца як адзнае з прыродай. Мастак пса Радзму, а Радзма гэта прырода твайго краю, дом. А можа, менавта вобраз хаты дакладня уяленн пра каштонасць Радзмы.

Я беларус. Нарадзся мантку Крынк каля Бялынч на Маглшчыне. Ма жыцц з маленства пастаянна звязана з прыродай. У й для мяне бы сэнс жыцця 1932-33. Хата творах мастака гэта частка нтэр еру прыроды, прыроды яго Радзмы. Вясна, Пачатак вясны, Вечар, Змовы дзень вобраз хаты тут само сабой зразумелы, н проста неабходны. Там недзе далечын некальк хатак ц хата займае цэнтральнае месца, напрыклад у творы Вясна дакладняе адлюстраванне пэнай пары года. Гэта тое ж самае дрэва, бярвенн, што прыстасаваны для ладкавання чалавечага жыцця прыродзе.

Нават лля Рэпн у перапсцы з беларускм мастаком кажа Я зажды з новым вялкм задавальненнем гляджу на ваш узгорак з хатам, занесеным снегам люблю гэтыя беражк, што белым краям адлюстроваюцца горнай рэчцы. сапрады, вельм дакладны радк. Рэпна Я так прывык асвяжацца душой перад вашым жывым павевам прады, прастаты свабоды 1932-33. Вось на гарызонце вдаць хатк, а да х шырокм пэндзлем прыкладзена дарога, што бяжыць па беларускх узгорках да цудонага куточка Вска 313. Кал сцежка, то засды дакладная вядзе да хаты хатак, царквы, млыну.

На свах палотнах мастак ствары светлы, чысты, нбы жамчужны, каларыт, часам ахнуты тонкм вэлюмам серабрыстых беларускх тумана. Праз свае работы н мкнуся адлюстраваць саму душу беларускага народа, такую чыстую, непасрэдную, поную блактнай надзе, часам туманную, але засды лагодную цплую. Прыгажуня-прырода У карцне Блактная каплца яна спць пад мяккай кодрай белага снегу. Як ложак захнае тонкая змовая смуга, каб нхто не змог патрывожыць салодкага сну. Ус наваколле прасякнута цшыню, нават ветрык прынк за згоркам, каб не перашкаджаць чаронаму спатканню яе, прыроды, з Мастаком1932-33. зно вясновыя хатк шэранькя, бервяныя, утульныя.

Белыя дах дамо удалечын, блактная каплца вось што стварае нтэр ер змовага дня, дакладней перадае настрой твора. Яны таксама адпачываюць пад кодрай снегу, як сама прырода. У карцне Быстрая рэчка прырода збуджана, быццам незабаве страпянулася рашуча рыхтуецца да вялкай змены. зно невялкя хатк з яляюцца часткай прыроднага нтэр еру. Будынны не кдаюцца вочы як нешта недарэчнае пейзажы.

Яны надаюць твору цэласнасць абуджаюцца разам з прыродай. Лрычнасць краявда Бялынцкага-Брул адносць гледача свае далячын, яна дапамагае кожнаму чалавеку прычынцца да гэтай мастаковай любов, на нейк нялоны момант растварыцца гэтым вонкава някдкм цудзе, што завецца Бацькашчына1932-33. Лс заносць мастака далка ад родных мясцна, але тое, што н спасцг яшчэ дзяцнстве, засталося з м назажды.

Бялынцк-Бруля лтаральна сфармулява беларуск пейзаж, нбыта пераствары яго менавта нейкм нацыянальным асвятленн. Мы сам нашы нашчадк, мабыць, дога будуць сустракаць у старых кнгах мясцны, дзе апсваюцца як нешта натуральнае вогуле звычайнае малюнк беларускай прыроды, якой мы жо не ведал Памятаю Быстрэю вельм прыгожай. Наш бераг бы вельм круты, з пясчаным плывунам, зараслям ажын, малн, шыпшыны, а процлеглы адхоны. Дом стая вялзны, аднапавярховы, перад м расл векавыя лпы. Супраць дома сад, каменныя слупы брамы.

На слупках засды жыл буслы. Вакол дома сажалк, у якх вадзлася шмат рыбы рака 2316. Гэта фрагмент з запсак жывапсца. Чытаеш перад вачыма стае Быстрая рэчка. У малюнках роднай прыроды мастак шука не тольк выразныя знак багацця шматстайнасц свету, але глыбок сэнс зямнога снавання. Менавта прысутнасць касмчных стыхй засды адчуваецца карцнах Бялынцкага-Брул. Сння можна сказаць гэтак адчуваецца прысутнасць Бога, Першатворцы сяго на свеце. Бо што лепш за с даказвае снаванне вышэйшага сэнсу свеце, як не сам неаглядны, эпчна сахопны, шматстайны вобраз Сусвету Творчасць мастака, на карцнах якога мы знаходзм водблск раншняга святла, зары чалавецтва, сць галоны паэтычны аргумент на карысць змястонасц чалавечага быцця2316. Бялынцк-Бруля здоле дасягнуць у творчасц недасяжнага, спалучыць на свах карцнах зямлю неба, матэрыяльнае духонае, зямное, плоцевае высокае, нябеснае здабыць гармоню.

Вобраз дома, хаты творах мастака гэта не нешта асобнае.

Гэта свет у Сусвеце. Можа, таму да хаты прывязаны бы так селянн, такой балючай была страта гэтага свету частк Сусвету. IV. СМВОЛКА НАЦЫЯНАЛЬНАЙ КУЛЬТУРНАЙ ПРАСТОРЫ XX СТАГОДДЗЯ. 4.1.