Желілер және телекоммуникациялар. - раздел Информатика, БЕКІТЕМІН Компьютерлік Желі –Бұлараларанда Ақпарат Тас...
Компьютерлік желі –бұлараларанда ақпарат тасушысы жоқ, өзара апарат алмаса алатын компьютерлік жиынтығы. Жүйе құрамына кіретін компьютерлер өзара ақпараттар алмаса алатын, байланыс коналдары арқылы жалғасуы керек, алкомпьютерлерде жүйелер жұмысынан, байланыстырады басқару бағдарламасын ұйымдастыратын арнайы бағдарламаны қамтамасыз ететін қондырғы орнатылуы қажет. Компьютерлік жүйе тораптардың (компьютерлер, жұмыс станциялардың және т.б) жиынтығын және оларды жалғастырып тұрған тармақтардан тұрады.
Жүйе тармағы — бұл бір-бірімен байланысты тораптарды жаалғайтын жол. Жүйе тораптары үш типті болады:
· Шеткі торап — тек бір тармақтың соңында орналасқан;
· Аралық торап — бірден көп тармақтардың соңында орналасқан;
· Бір-бірімен байланысты торап — бұндай тораптар негізінен бір-ақ жолмен байланысқан.
Компьютерлер жүйеге әртүрлі қосу амалы оның топологиясы деп аталады.
Жүйе топологиясының ең көп тараған түрлері:
Сызықтық жүйе. Тек екі соңғы және кез-келген аралық тораптан тұрады, сонымен қатар кез-келген екі тораптың арасында тек қана бір-ақ жол болады.
Шығыршық тәрізді жүйе. Бұл жүйе бойынша әрбір торапқа екі тармақтан қосылады.
Ағаш тәрізді жүйе.Екіден көп соңғы тораптардан және қалай болғанда да екі аралық тораптан тұрады және екі тораптың арасында тек бір жол.
Жұлдыз тәрізді жүйе. Тек бір ғанааралық тораптан тұратын жүйе.
Ұя сияқты (тәрізді) жүйе. Кем дегенде екі тораптан тұратын және олардың арасында екі немесе одан да көп жол бар.
Толық байланысқн жүйе.Кез-келген екі тораптың арасында тармағы (бұтақ) бар. Компьютерлік жүйенің ең батысы сипаттамасы-оның архитектурасы.
Жүйе архиектурасы -ол мәліметтер жіберу жүйесінің тарату құрылымы, оның топологиясын, құрылғысы (керек-жарағы) және олардың жүйедегі өзара әрекетінің ережесі. Жүйе архитектурасы көлемінде ақпаратты кодпен хабарлау мәселелері, оның адресіне жіберу, үздіксіз келіп түетін хабарларды басқару жүйенің жағдаындағы және сипаттаудың нашарлауы кезіндегі қателіктерді бақылау мен талдау мәселелеріқаралады.
Өте кең тараған рхитектуралар:
· Ethernet (англ. ether — эфир) — кең тарататын жүйе. Бұл жүйенің барлық станциялары алады деген сөз. Топология-сызықтық жіберу жылдамдығы 10 немесе 100 Мбит/сек.
· Arcnet (Attached Resource Computer Network –ресурстар біріктірілген омпьютерлік жүйе-кең тарататын жүйе. Физикалық топология –ағашы. Мәліметтер жөнелту жылдамдығы 2,5 Мбит/сек.
· Token Rіng (эстафеталық шығыршық жүйе, маркер жіберу (беру) жүйесі) – шығыршық жүйедегі мәліметтер жіберу принципі – бір-бірімен байланысқан тораптардан әрбір тораптың қысқа қайталанбайтын ерекше беттер –маркердің жүйлігін тосады. Маркердің келуі хабарды сол тораптан келесі торапқа жіберуді көрсетеді. Мәліметтерді жіберу жылдамдығы 4 немесе 16 Мбит/сек.
· FDDІ (Fіber Dіstrіbuted Data Іnterface) — мәліметтерді көп талшықты байланыс жүйелеріне жоғары жылдамдықпен жіберудің жүйелік архитектурасы. Жіберу жылдамдығы - 100 Мбит/сек. Топология — қос шынжыр немесе аралас (жұлдыз тәрізді немесе ағаш тәрізді жүйелерді қосу арқылы). Жүйедегі станциялардың ең көп мөлшері – 1000. Құрал-жабдықтың құны өте жоғары.
· АТМ (Asynchronous Transfer Mode) — болашағы мол, әзірге ең қымбат архитектура, бір жүйемен сандық, бейне көріністік және дыбыстық мәліметтерді қамтамасыз етеді. Жіберу жылдамдығы 2,5 Гбит/сек-қа дейін. Байланыс жолы оптикалық.
Қарапайым компьютерлік жүйе бір-бірімен онша алыс тұрмаған екі компьютерді жалғастыру арқылы пайда болады. Олар нуль модем деп аталатын (10-20 м. мөлшердегі) арнайы кабель аты келесі немесе параллель тұрған компьютерлерге қосылады. Осындай уақытша қосу туралы компьютерлік байланыс деп аталады. Ол осылай қосылып, содан соң оны кез-келген соңғы компьютер пайдаланушысының алып тастауына болады. Қазіргі кезде жоғарыда көрсетілген қосу түрін, кабелсіз бірден байланыстыруды жүзеге асыратын инфрақызыл порттар жетілдірілуде. ТКБ (ПКС-орысша) тура компьютерлік байланыс негізінен портативті және станционарлық жеке жұмыс компьютерлері арасындағы мәліметтер мен алмасу үшін пайдаланылады, мысалы, офистік компьютерлер, әйтсе де мұндай мәлімет алмасу екі стационарлық және компьютерлік арасында да болуы мүмкін.
Локальді есептеу жүйесі. Бір-бірімен соншалықты қашық орналаспаған, (50-100 м алшақ) бір арасында әрдайым ақпараттық алмасу ұйымдастыруды қажет ететін омпьютерлер осы мақсатқа арналған арнайы кабельдермен станционарды түрде жалғстырылады. Көрсетілген жүйенің түрі лоальді есептеу жүйесі деп аталады. (ЛЕЖ) немесе (ЛВС) LAN- Local Area Net.
Құқықты белгіленген каналдар телефон немесе оптикалық кабельдер, сонымен қоса спутниктік немесе радиканалдар көмегімен жүзеге асырылады. Әдетте белгіленген каналдар арқылы бір мекеменің жүйеге қосылмаған компьютерлері біріктіріледі (қосылады). Жүйеден алынып тасталған компьютерлердің көпшілігін байланыстыратын жүйені бөлінген жүйе деп атайды. Мекемелердің мұндай бөлінген жүйлеріне, кіру тек қызметтері міндеттерін орындауларына байланысты тұлғаларға ғана рұқсат етілген. Бұндай түрдегі жүйелер өз функциялары бойынша локальді жүйеге ұқсас және региональды немесе metropolіtan Area Net – MAN деп аталады.
Мекменің региональды жүйесінде құрылған арнайы коммуникативтік хабар алмасу жүйесі (электронды почта, факс, құжаттармен бірігіп жұмыс жасау) корпоративті деп аталады.
Глобальды жүйе.Дүние жүзіне таралған, әрдайым өте жоғары үлкен көлемдегі әртүрлі ақрааттарды алу мүмкіндігін беретін каналдар жүйесіндегі компьютерлер және коммерциялық негіздегі, тілек білдірушілердің барлығына рұқсат берілген жүйе глобольді жүйе деп аталады немесе Wіde Area Net- WAN. Осындай жүйелердің ең белгілі өкілі ИНТЕРНЕТ, дегенмен басқда глобольді жүйелер (MSN – Mіcrosoft on Lіne, Amerіca on Lіne және т.б).
Компьютераралық байланысты ұйымдастырудың үш негізгі тәсілі бар:
· қатар тұрған компьютерді олардың коммуникациондық порттарын басып өтетіндей арнайы кабельдермен қосу;
· бір компьютерден екіншісіне модем арқылы өткізілген немесе спутниктик байланыстың көмегімен мәлімет жіберу;
· компьютерлерді компьютерлік жүйеге біріктіру (қосу).
Екі компьютер арасындағы байланысты ұйымдастыруда көбінесе бір компьютерге ресурстар мен жабдықтаушы (поставщик) ролі (бағдарлама, мәлімет және т.с.с.), ал басқасына – бұл ресурстарды қайталанушы ролі бекітіліп беріледі. Бұндай жағдайда бірінші компьютер сервер, ал екіншісі – клиент мен немесе жұмысшы станциясы деп аталады. Арнайы бағдарламамен жабдықталған компьютер – клиентке жұмыс істеуге болады (под упр. спец. прогр. обеспеч).
Сервер (англ. serve — обслуживать) — бұл құнды ресурстарды бағдарлама, мәліметтеу және шеткі құрал-жабдықтарға бірігіп пайдалануды басқаратын еске сақтау қабілеттінің мөлшері көп, жоғары өнімді компьютер.
Клиент (басқаша, жұмысшы станция) — сенрвердің қызметіне кіре алатын кез-келген компьютер. Жүйелік сервер HP LD PRO.
Мысалы, орталық мәліметтер базасы орналасқан қуаты күшті компьютер сервер бола алады, ал бағдрламасы қажетіне қарай серверден сұрайтын жай компьютер клиент болады. Кейбір жағдайда компьютер бір мезгілде клиент те де, сервер де бола алады. Бұл - өзін де бар ресурстар мен сақталған мәліметтерді басқа компьютерлерге бере алады және бір мезгілде олардың ресурстары мен данныйларын пайдалана алады. Пайдаланушының атынан сервердің қызметін алатын қолданбалы бағдарламаны да клиент деп атайды. Осыған сәйкес, бағдарламамен қамтамасыз етілген компьюитерді басқа компьютерге қызметкөросетуі сервер деп аталады-және де компьютерді де атауға болады.
Телефон жүйесінің көмегі арқылы байланыс. Алшақтағы жеке компьютермен уақытша байланыс модем деп аталатын қондырғы арқылы жүзеге асырылуы мүмкін. (АТС арқылы телефон жүйесі) (факс модем). Бұндай байланыс тәсілі коммутирлік канал бойынша байланыс деп аталады. Модемнің көмегі арқылы жай компьютерлік арасында ақпарат алмастыруды ұйымдастыруға болады, офистің локальді немесе глобальді жүйесіне қосылуға болады.
Бірнеше компьютерлерді біріктіретін жүйелермен қоса терминалдар жүйесі де бар немесе құаты күшті (мэйнфеймдар) компьютерлерді арнайы қондырғылар мен байланыстыратын жүйесі бар. Бұл жүйелер өте күрделі, алайда қысылмаған кезде олардың жұмыс істеуі мүмкін емес немесе типті мәнін жоғалтады. Терминалдық қондырғылар мен жүйелерге банкоматтар, дүкендегі кассалық аппараттар жүйесі және т.б мысал бола алады. Терминалдар жүйесі кең тарағанымен олар компьютерлер жүйесінің принциптерінен, типті басқа санау техникаларында құрылады.
Жүйе қондырғларын өзара қосу үшін арнайы құрал-жабдықтар пайдаланылады:
· Жүйелік кабельдер(сыртқы түрі түтік тәріздес оқшауланған екі коаксиальдық концентриялы өткізгіштер; көп тамшықты; айқасқан екі электр өткізгішінен құралған қос кабелдер және т.б).
· Коннекторлар (біріктіргіштер) кабельдерді компьютерлерге қосатын коннекторлар; кабельдердің бөліктерін қосатын алмалы-салмалы ажыратқыштар.
· Жүйелік интерфейсті адаптерлер мәліметтерді қабылдау мен жөнелтуге арналған. Мәлімметтер беру ортасына кіру белгілі бір протоколға сәйкестендіріле отырып жүзеге асырылады. Олар жүйеге қосылған компютерлердің жүйелік блоктардың қондырылады. Адаптерлердің алынып-салыныпажыратқыштарына жүйелі кабель қосылады.
· Трансиверлер мәліметтерді кабель бойынша жіберу сапасының мөлшерін арттырады, жүйеден келіп түскен ескертпелер мен келіспеушілікті табу үшін жауап береді.
· Хабтар (концентраторлар) коммутирлік хабтар (коммутаторлар) компьютерлік жүйелердің топологиялық, функционалдық және жылдамдық мүмкіншіліктерін кеңейтеді. Әр типті хаб әр алуан кабельді системалар жүйесінің сегменттерін (учаскелерін) біріктіруге мүмкіндік береді. Хаб портына жеке торды да, сондай-ақ басқа хабты да немесе кабельдің сегментін (учаскесін) қосуға болады.
· Қайталамалар (репитеры) кабельдің үлкен ұзындығы бойымен берілетін ескертпелерді күшейтеді.
Локальды жүйелерді біріктіре қосу үшін өзара жүктелген міндеттері мен мүмкіндіктері бойынша ерекшеленетін төмендегідей қондырғылар пайдаланады:
Көпір (англ.· Brіdge) — екі локальды жүйені байланыстырады. Жүйе араларындағы мәліметтерді өзгеріссіз пакет түрінде жіберіледі. Көпірлер барлық жүйелерді локальды мәліметтер легінен сақтай отырып пакеттерді фильтрден өткізе алады (сүзеді) және де тек басқа жүйе сегменттеріне арналған ақпараттарды жібереді.
Маршрутизатор (англ.· Router)жалпы протокол мен жүйелерді көпірге қарағанда тиімді біріктіреді. Ол, мысалы үлкен хабарламаларды өте ұсақ бөлшектерге бөлуге мүмкіндік туғызады да осынысы арқылы әр түрлі көлемдегі пакеттері бар локальды жүйелердің өзара әрекеттерін қамтамасыз етеді.
Маршрутизатор пакеттерді белгілі мекен-жайға жібере алады, (көпірлер тек қажетсіз пакеттерді фильтрлейді (сүзеді) пакеттердің адресін табуына өте жақсы жол және басқа да әрекеттер таңдайды. Жүйелер күрделі, әрі көп болса, маршрутизаторды қолданудың пайдасы өте мол.
Көпірлік маршрутизатор (англ.· Brouter) — бұл көпір мен маршрутизатордың гибриді. Ол мүмкін болған жерде алдымен маршрутты орындауға талпынады, ал содан соң сәтсіз жағдай бола қалса көпір тәртібіне (режиміне) көшеді.
Шлюз (англ.· GateWay), Шалюздың көпірден өзгешелігі – біріктірілетін жүйелер протоколдарының әр түрлілігінде. Бір шалюзден түскен хабарлама екіншісіне сол жүйенің талаптарына сәйкестендіріліп өзгереді. Сөйтіп, шалюздер жүйелерді біріктіріп қана қоймай біріңғай жүйе ретінде жұмыс істеуге мүмкіндік туғызады. Локальды жүйелер де шалюздің көмегімен универсалды (жан-жақты) қуаты күшті компьютерлерге – мэйнфреймдерге қосылады. Сымсыз жүйелер кабель өткізуге қиынға соғатын, пайдасыз немесе тіпті мүмкін болмаған жағдайдағы орындарда қолданылады. Мысалы, тарихи ғимараттар, металл немесе темірбетондарды едені бар өнеркәсіп үйлерінде, қызқа мерзімге жалға алынған офистар, қоймалар, көрмелерде, конференцияларда және т.б
“Барлығы-Бәрімен” топологиясы. Бұндай жағдайда жүйе радио – адаптерлер көмегімен жүзеге асырылады. Жан-жақты бағытталған антенналармен жабдықталған жүйелік радио-адаптерлер радиотолқындарды ақпарат жеткізу ортасы ретінде пайдаланады. Бұндай жүйе “Барлығы-бәрімен” топологиясы арқылы жүзеге асырылады және 50-200 м қашықтықта жұмыс істеуге қабілетті. Жүйенің сымсыз және кабельді бөліктерінің арасындағы байланыс үшін арнайы кіру нүктесі (немесе радиокөпір) деп аталатын қондырғы пайдаланылады. Екі жүйелік – сымсыз және кабельді адаптер орнатылған жәй (простой) компьютерді пайдаланға болады.
“Нүкте-нүкте” топологиясы. Сымсыз жүйені қолданудың басты, маңызды аймағының бірі-мәліметтерді жіберу инфраструктуралары (жалпыға бірдей кабельді жүйе, жоғары сапалы телефон байланысының жолдары және т.б) болмаған жерлердегі локальды жүйелердің шалғай сегменттері арасындағы байланыстарды ұйымдастыру болып табылады. Бұл біздің мемлекетімізге тән. Шалғайдағы екі сегмент арасына сымсыз көпір енгізу үшін бағытталған типтегі антеннасы бар радиокөпір пайдаланылады.
“Жұлдыз” тәрізді топология. Егер жүйеге бірнеше сегмент біріктірілсе, онда “жұлдыз” типті топология қолданылады. Бұндай жағдайда орталық торапқа жан-жаққа бағытталған, ал шалғай тораптарға – бағытталған антенналар қондырылады. Жұлдыз тәріздес топологияның жұйелері әр алуан конфигурациядағы жүйелерді құрауы мүмкін. Сымсыз жүйелік магистарль баяу модемдерді пайдаланудан бас тартуға жағдай (мүмкіндік) жасайды.
Все темы данного раздела:
МОДУЛЬДЕГІ ПӘННІҢ ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
Заңгерлерге арналған Информатика
_____________inf 1105___________
(модуль шифры)
__Жалпы міндетті_____
Гуманитарлық және жаратылыстану пәндері кафедра отырысында талқыланды
Хаттама № ____ «_____» ______________________________ ___________ж.
Кафедра меңгерушісі Құсайынова Ж.Д.
______________ «_____» __
ПӘННІҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
(syllabus)
Модуль пәнінің атауы: «Информатика»
Оқу нысаны: күндізгі болім
Барлығы - 1 кредит
Тәжірибелік сабақтардың тақырыптық жоспары
№
Модуль пәнінің тақырыптары мен мазмұны
Сағат саны
1.
модуль
Информатика және а&
ОБСӨЖ және СӨЖ тапсырмаларын орындау мен тапсырудың тақырыптық жоспары
Модуль пәнінің атауы: Заңгерлерге арналған информатика
Тақырып
№
ОБСӨЖ (к
ДЕБИЕТТЕР
Негізгі әдебиеттер
Аветисян Р.Д., Аветисян Д.Д. Теоретические основы информатики. – М., Наука, 1997 Аладьев В.З. и др. Основы информатики. М., Филин, 1999
Глоссарий
Ақпарат термині латынның түсіндіру, баяндау, мәлімет деген ұғымдарды білдіретін “information” сөзінен шыққан. Ақпарат – бұл
Білім бағалаудың жалпы кестесі
Әріптік жүйе
бойынша бағалау
Баллдар
%-дық құрамы
Дәстүрлі жүйе бойынша
Информатика пәні. Ақпараттық технологиялар.
Жұмыстың мақсаты: Информатика пәні және информация ұғымы туралы түсінік беру.
Инрорматика – ЭЕМ арқылы информацияны ж
Санау жүйелері. Сандарды бір санау жүйесінен екінші санау жүйесіне аудару.
Сандарды цифр деп аталатын символдар көмегімен бейнелейді. Біз білетін цифрлар араб (0,1,2,…9) және рим (І,ІІ,…Х,,…) цифрлары.
Сандарды атау және жазу ер
Тақырып бойынша тест сұрақтары
1. ЭЕМ арқылы информацияны жинау, сақтау, түрлендіру, жеткізу және оны пайдалану заңдылықтары мен әдістерін зерттейтін комплексті ғыл
Ақпарат және оның түрлері, қасиеттері.
Ақпарат ұғымын оның берілу үрдісін сызбалық сипаттаудан анықтайық. Яғни, ақпарат ұғымы таратқыш
Компьютерде ақпаратты көрсету.
Ақпарат түрлері: мәтін, сурет, фотобейне, дыбыстық сигналдар, электр сигналдары, магниттік жазба және т. б.
Қоғамның даму кезендерінде адамд
Ақпараттарды кодтау.
Екілік сандар көмегімен кез келген алфавиттің символдары кодтар түрінде таңбалана алады, яғни бұл — кез келген тиіде жазылған мәлімет екілік кодтар т
Мәтіндік ақпараттардың берілуі.
Қазіргі компьютерлердің мониторы мәтіндік және графикалық — екі режимде жұмыс істей алады. Мәтіндік режимде әдетте экран әрбір қатарда 80
Графикалық ақпараттардың берілуі.
Графикалық режимде экран жеке жарқырайтын нүктелерге (пикселдерге) бөлінеді, олардың саны монитордың шешуімен анықталады және оның типі мен реж
Дыбыстық ақпараттардың берілуі.
Дыбыс өз табиғатында ауаның тербелуінен шығатын үздіксіз сигнал.
Компьютерге дыбысты енгізу үшін оны нөльдер мен бірлердің жиыны түрін
Тақырып бойынша тест сұрақтары
1. Ақпаратты жинау, сақтау, түрлендіру, тасымалдау және оны пайдалану заңдылықтары мен тәсілдерін зерттейтін ғылыми пән …
A. информати
Графтар мен ағаштар.
Буль алгебрасы, буль торы — ішінара реттелген жиынның арнаулы түрі. Егер жиынның ең үлкен элементі 1 (Буль алгебрасының бірлігі)
Логикалық алгебраның негіздері түсініктері.
Ғылыми пән ретінде логиканың бірнеше нұсқалары дараланады: формалды логика, математикалық логика, ықтималды логика, диалектикалық логика және т
Логикалық өрнектер.
Ақпараттармен алмасу кезінде адамдармен қатынасудың формаларының бірі - бұл сұрақтар мен жауаптарды кезектестіру. Әрбір сұрақ бізді u
Логикалық амалдар.
Логикалық жалғаушылар математикалық логикада күрделі пайымдауларды сипаттайтын логикалық операциялар болып табылады. Математикалық логикада ЖӘНЕ, НЕМЕСЕ, Е
Логикалық қосу
Біріктіруші мағынада қолданылатын НЕМЕСЕжалғаулығының көмегімен бір құрамдасқа екі қарапайым А және В айтылымдарының бірігуі
Логикалық теріске шығару
Қарапайым А айтылымына ЕМЕС демеулік шылауын қосу логикалық теріске шығару операциясы деп аталады, операцияны орындағаннан кейінгі нәтиже жаңа айтылымды бе
Тақырып бойынша тест сұрақтары
1. Пікір дегеніміз не? А) дәлелдеулер техникасын айтамыз В) пікірлер және олардың байланыстары туралы ғылым С) ақиқат пен жалған екенін тұ
Ақпараттық жүйелердің заң тәжірибесіндегі рөлі мен орны.
Жедел дамып отырған ғылыми-техникалық прогресс қоғам өмірінің барлық салаларын ақпараттандырудың ғаламдық процесінің не
Р «Ақпарат, ақпараттық технологиялар және ақпаратты қорғау туралы» Заңын талқылау
1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады: 1) ақпараттандыру – ақпараттық техноло
Тақырып бойынша тест сұрақтары
1. Қоғамды компьютерлендіру дегеніміз:
A. информацияны өңдеу нәтижелерін жылдам алу процесін қамтамасыз ететін компьютерлердің тех
Тақырып бойынша тест сұрақтары
1. ДК құрамына кіретін негізгі құрылғылар:
A. дисплей, монитор, джойстик, стример;
B. пернетақта, жүйелік блок, дисплей, принтер;
Тапсырмаларды шешу стратегиялары.
Алгоритм– математикадағы ең бір іргелі ұғымдардың бірі.Информатика ғылымында «алгоритм» түсінігі ақпарат түсінігі сияқты
Арифметикалық цикл Итерациялық цикл
Алгоритм ұғымның мәнін аша түсетін оның мынадай қасиеттері бар: 1. Алгоритмнің дискреттілігі (үзілісті) –ақ
Тақырып бойынша тест сұрақтары
Алгоритмдік тілдегі қызметші сөздер деп нені айтады: Басқа алгоритмдер құрамында қолданылмайтын көмекші алгоритмд
Аралық бақылауға арналған сұрақтар тізімі
Информатика ғылымы нені зерттейді? Ақпарат және оның түрлері Ақпарат қасиеттері Тек қана 0 мен 1 циф
БҚ жіктелуі.
Бағдарламалық қамтамасыз ету (БҚ) - компьютерде ақпаратты автоматтандырып өңдеуді жүзеге асыруға мүмкіндік беретін ба
Операциялық жүйелер
Керектігі. Операциялық жүйелер (ОЖ) - бұлар кез-келген дербес компьютердің аппараттық құрылғыларын толықтырады ж
Linux операциялық жүйесіне шолу.
Linux операциялық жүйесі көптеген жерлерде, яғни ұжымдық мекемелер мен ғимараттарында оқуда тегін және өте қарапайым OS Unix альтер
Linux операциялық жүйесімен танысу
Linux – Unix операциялық жүйесінің толық функционалды нұсқасы. Бұл операциялық жүйеге, Unix операциялық жүйесіні
Linux операциялық жүйенің негізгі қасиеттері
· Толық көпқолданбалы операциялық жүйе. Ол бір мезгілде бірнеше жұмыстарды орындауда компьютердің барлық ақпараттық ресурстарын қол
Тақырып бойынша тест сұрақтары
1.Файл деген не?
А. программа;
B. дискідегі атауы бар орын;
C. мәліметтер жинағы;
D. шифрленген информация;
Операциялық жүйелер құрамы. Утилиттер. Драйверлер.
Операциялық жүйелер (ОЖ). Бұлар кез-келген дербес компьютердің аппараттық құрылғыларын толықтырады және де қол
Парольдер. Есептік жазбалар.
Дискіні форматтау –операциялық жүйе және оның қосымшалары дискіге мәліметтер мен программаларды жазатындай, оқитындай және т.б.
Желілік қауіпсіздік. Компьютерлік желілерде ақпаратты алу және жіберу.
Кез-келген желілік жүйенің ерекшелігі, оның компоненттері кеңістікте орналасады, ал олардың арасындағы байланыс физикалық түрде болады және ба&
Тақырып бойынша тест сұрақтары
1. Интернеттегі Web-парақтарды көру үшін мына программалар қолданылады:
A. MicroSoft Word немесе Word Pad;
B. MicroSoft Access немесе Micro
Форматтау және документтерді стильдік безендіру
Текстік процессорлар (мысалы,MSWord программасы)–текстік құжаттарды дайындау, түзету және қағазға басып шығару сия&
Microsoft Equation 3.0. формулалар редакторы
Мақсаты: Текстік құжаттарда кестелермен жұмыс жасау дағдыларын қалыптастыру.
Негізгі түсініктер:
MS Word мәтіндік редакторында макрастармен жұмыс.
Мақсаты: Текстік құжаттарға макростар қоюды үйрету.
Негізгі түсініктер:
Макрос (немесе
MS Word мәтіндік редакторының графикалық мүмкіндіктері
Мақсаты: Текстік құжаттарға суреттер, графиктік және т.б. объектілерқоюды үйрету.
Негізгі түсініктер:
Тақырып бойынша тест сұрақтары
1. Word программасы қай нұсқада іске қосылмайды...
A. Бас меню арқылы Пуск-Программы-Mіcrosoft Word;
B. Жұмыс үстелінде Wor
Белгілеу және интерфейс. Ұяшықтарды форматтау.
Мәліметтерді компьютерде кестелар түрінде ұйымдастыруға және өңдеуге арналған программалар немесе қосымшалар кестелық процессорла
Деректерді енгізу және редактрлеу. Ұяшық адрестері
Ұяшықтардың адрестері.Excel программасында ұяшықтардың үш түрлі адрестері пайдаланылады: абсолюттік, салыстырмалыж&
Сілтемелер. Функциялар құру
Microsoft Excel программасының функциясы ретінде белгілі бір алгоритм бойынша немесе формулалар бойынша жүргізілетін есептеу операциялары қарастырылады. Әрб
Функциялардың негізгі категориялары.
«Математические» категориясыфункцияларының сипаттамасы:
ABS (сан) – санның модулі;
COS(сан) – косинусты табу;
EXP(сан) – ех функциясыныv
Программада математикалық есептеулер жүргізу.
Microsoft EXCEL программасында кредит, ссуда, займдар беруді есептеу және т.б. финанстық операцияларды орындай алатын арнаулы функциялар қарастырылған /14.1- кесте/. Оларды&
Диаграммамен жұмыс
Диаграммалар (Графиктер) – бұл Excel кестесіндағы сандық мәліметтерді талдау, салыстыру қолайлы болу үшін, олардың көрнекі графикалы
Логикалық функциялар. Екі және үш шартқа тәуелді функциялардың графигін тұрғызу
Логикалық функциялар қандай да болмасын бір шартқа тәуелді есептеулер жүргізуде қолданылады. Шарттарды көрсету үшін Excel про
Жұмыс кітабындағы жолдар қалай белгіленеді?
A. рим цифрларымен ;
B. орыс әріптерімен;
C. латын әріптерімен ;
D. араб цифрларымен;
E. символдармен.
8. Курсорды бір ұяu
Деректер базасы туралы түсінік. Деректер базасының құрылымы. ДББЖ
Microsoft Access ақпаратты сақтау және көрсету үшін қолданылатын жеке компоненттерден тұрады. Бұл компоненттерге кестелер, пішімдер (формы), есеп
Заңнамалық деректер базасын құру және өңдеу.
Есеп беру –бұл деректерді баспаға шығаруды ұйымдастырудың, тиімді әрі икемді құралы. Сонымен қатар бұл деректер базасына
Тақырып бойынша тест сұрақтары
1. Мәліметтер базасы дегеніміз…
A. көптеген салаларды автоматтандыруды қамтамасыз ететін өзара байланысқан модульдер жиыны;
B. мәліметтер мен ф
Сұраныстар құру.
Сұратулар.Сұрату – бұл деректерді талдау, таңдау, іріктеу және өзгерту құралы. Сұрату көмегімен бірнеше ке
Сұратулардағы есептеулер
Мәндері басқа өрістердің мәндерін есептеудің нәтижесі болатын өрісті есептелетін өріс (вычисляемое поле) деп атайды. Есептелет
Есептер құру.
Деректер базасын жасаушы (разработчик БД) кестелер мен сұратулардың (запросы) құрылымдарын жасайды, нақты деректерді кестеге енгізумен шұғылданбайды. Дерек
Тақырып бойынша тест сұрақтары
1. МББЖ (Мәліметтер базасын басқару жүйесі) бұл…
A. Графикалық түрде көрсетілген мәліметтермен жұмыс істеуге бағ
Презентацияға анимациялық эффектілер қою.
MS Power Point – көрмелерді әзірлеуге арналған Microsoft Office қолданбалы бағдарламасы. Көрме – Сіздің қандай да бір қызметіңізге байлан
Презентацияны демонцтрациялау режимдері.
Көрмелер жасаудың тиімді тәсілдері. Жасақтаманы және қалыптарды қолдану PowerPoint-та тартымды, кәсіби түрде безендірілген көрмелерді аз
Аралық бақылауға арналған сұрақтар тізімі
1. Қазіргі бағдарламалық қамтамасыздандырылуға шолу.
2. БҚ жіктелуі
3. Операциялық жүйелер
4. Ақпаратты қор
Quot;Информатика" пәні бойынша студенттің аудиториялық және аудиториядан тыс жұмыстарын ұйымдастыру.
"Информатика"пәнін оқыту мақсаты – ХХІ ғасырдың басы адамзаттың индустриялық дәуірден информациялық дәуіріне &#
Тәжірибелік жұмыс. санау жүйелері.
Нұсқалар
Тапс/р
1
2
3
4
5
6
A. тәжірибелік жұмыс.
Нұсқалар
Тапс/р
7
8
9
10
11
12
Лабораториялық жұмыс. Бір жүйеден екінші жүйеге өту
1 Вариант.Ондық санау жүйесіне аудару координатасын орындау және координаталық жазықтықта нүктені белгілеу. Аудару мен барлық нw
Тәжірибелік жұмыс. Сандық ақпаратты көрсету
1 есеп.«Микорпроцессор» сөзі жадыда қанша бит орын алады?
2 есеп.Екілік негіздегі сандарды 10-дық негізде жазыңдар:
Кодталған кестені қолдану
1 тапсырма. СР1251 кодында жазылған "диск"сөзі қалай көрсетіледі және басқа кодталуда.
Шешімі:
Кодт
Ответ: Up & Down; IBM; Enter
Тапсырма 3. Декодируйте следующие тексты, заданные десятичным кодом: а) 087 111 114 100; б) 068 079 083; в) 080 097 105 110 116 098 114 117 115
Лаборатораториялық жұмыс. Графикалық ақпаратты көрсету
Сабақтың мақсаты: растровая, векторная графика, разрешающая способность экрана, графический режим экрана, кодировки цвета.
Тапсыр
Ответ: в 4 раза
Тапсырма 8. Достаточно ли видеопамяти объемом 256 Кбайт для работы монитора в режиме 640 ´ 480 и палитрой из 16 цветов?
Тапсырма 9. Сколько с
Тапсырма1.
Построить таблицу истинности для логической функции
1. Определить количество строк в таблице истинности, которое равно количеству возможных комбинаций значений логических переменных
Тапсырма2.
Построить таблицы истинности для логических функций
1)
2)
3)
3.2.Келесі айтылымдар үшін ақиқат кестесін құрың
Тәжірибелік жұмыс. компьютердің логикалық негіздері
Тапсырма 1.По заданной логической функции F(A, B) = B& Ú &A построить логическую схему.
Построение необходимо начинать с логической опе
Лабораториялық жұмыс. Графтар көмегімен тапсырмаларды шешу.
Тапсырма 1.Между планетами введено космическое сообщение по следующим маршрутам: З-К, П-В, З-П, П-К, К-В, У-М, М-С, С-Ю, Ю-М, М-У. Можно ли добраться с З до М?
Тап
Тәжірибелік жұмыс. ЭЕМ архитектурасының негізі түсініктері
Тапсырма: Мәтіндік және кестелі процессорда ДК конфигурациясын теріп, қысқаметражды фильмдер дайындау.
Соңғы жолға автоматы т
Тәжірибелік жұмыс. Дербес компьютер құрылғыларын оқып үйрену
Жады
Лабораториялық жұмыс. әрекет принциптері және жүйелік блоктың негізгі құрылғылары.
Дербес компьютердің негізгі блоктары және олардың атқаратын қызметтері.
Әдетте ІВМ дербес компьютерлері мынадай бөліктерден (блоктардан) тұр
Тәжірибелік жұмыс. Алгоритм. Қасиеттері және алгоритмдерді жазудың тәсілдері.
Тапсырма 1. Алгоритмнің блок хемасы берілген
Анықталған мәндер бойынша алгоритмді орындау нәтижесін анқтау.
Лабораториялық жұмыс. экономикалық түрдегі алгоритмдік тапсырмаларды шешу
Келесі тапсырмаларға арналған блок – схемалар құрыңыздар.
Сүт фермасы күн сайын Х л. Сүт өндіреді. В күнге алынған с
Тәжірибелік жұмыс. қолданбалы бағдарламалық қамтамасыздандыру
Келесі жағдайлардағы адамдарға қандай БҚ қажет екенін көрсетіңіздер:
Ситуация
Жүйелік Б
Сілтеуші бағдарламасының көмегімен бумалар құру
Файл-Құру-Бума (Файл-Создать-Папку) командасын таңдаңыз. Экран терезесінде жаңадан бейнеленген жаңа бума белгілемесінің тұсындағы мәтін е
Кез-келген файлдардың немесе бумалардың тобын ерекшелеу
Файлдардың немесе бумалардың кез-келген тобын ерекшелеу үшін <Ctrl> пернесін басып жібермей ерекшелендіру қажет. Тышқан сілтемесін апарып сол жақ батырмасы
Файлдар мен бумаларды жылжыту және көшіру
Жылжыту және көшіру бұйрықтарының ерекшеліктері.
Файлдар немесе бумаларды жылжыту барысында олар бұрынғы орыннан өшіріліп жаңа орында
Файлдарды және бумаларды жылжыту
Тышқан көмегімен: Жылжытатын файлдарды және бумаларды ерекшелеңіз. Жылжытуға арналған файлдарды және бумаларды қажет дискіге немесе бумаға апар
Файлдардың және бумалардың атауларын өзгерту
Файл атауын өзгерту үшін келесі іс-әрекеттерді орындаңыз. Сілтеуші терезесінен Студент файлын ерекшелеп, Файл-Атын өзгерту (Файл-Переименовать) командасын орындаң
Файлды немесе буманы іздеу
1. Іске қосу (Пуск) батырмасын басып, Іздеу (Поиск) бөлімін таңдаңыз.
2. Файлдар және бумалар (Файлы и папки) командасын таңдаңыз.
Атау (
Жаттығу. Жұмыс үстелін баптау.
1. Жұмыс үстелінің параметрлерін өзгертіңіз. (фон, заставка, безендіру).
2. Пуск -> Программы -> Стандартные әре
Жаттығу. Сілтеуіш программасымен жұмыс жасау.
1. Сілтеуіш қосымшасын немесе программасын іске қосыңыз.
2. Сілтеуіш қосымшасының терезесіндегі мәзірдің командаларымен танысыңыз.
Жаттығу. Дискетаны форматтау.
1. Дискетаны салыңыз, әрі қарай
Проводник программасын немесе Мой компьютер бумасын пайдаланып Диск 3,5 (А:) белгісін тауып, белгілеп алыv
Жаттығу. WinZip архивтеу прораммасын пайдалану
1. Өз бумаңызда Архив1 деп аталатын бума құрыңыз.
2. Құрылған Архив1 бумасына архивтеуге қажет файлдарыңызды, бумаларыңызд
Жаттығу. Дискіге қызмет көрсету.
1. Дискетаның ( Диск 3,5(А:)) жұмыстық бетін тексеру. Ол үшін :
Мой компьютер терезесінен Диск 3,5(А:) белгілеп алынады. Осы те
Жаттығу
Мәлімет жинақтауыштарыңызды вирусқа тексеріңіздер. Жұмыс үстелінде … бума құрыңыз /көп нүкте орнына сәйк
Жаттығу
1. Интернет желісі «Хабар» телеарнасының мәліметтерімен танысу.
- Компьютерді желіге қосу;
- Internet Explorer программасын іске қосу;
- Программа
Жаттығу
1. Запустите программу Internet Explorer (Пуск->Программы->Internet Explorer).
2. На панели Адрес введите: http://www.rambler.com
Стильдік безендіру
Қайда демалғыңыз келеді?
☼
" Sunrise Ltd " туристік фирмасы
243100, Клинцы қаласы,
Ленин атындағы просп
Жаттығу.
1. Төмендегі берілген текст сақталған Жемчужина.docдеп аталатын құжат жасаңыз. Текст:
Отель «ЖЕМЧУЖИНА» - это туристический комплекс, з
Жаттығу:Төменде берілген өрнектерді текстік құжатқа Редактора формул
формулалар редакторын пайдаланып жазыңыз:
1) , 2) .
1. Жоғарыда айтылған тәсілдердің бірін пайдаланып Редактор формул іске қо
Белгілеу және интерфейс. Ұяшықтарды форматтау.
1 -жаттығу.Салық түрлерін , премияны және т. б. ескере отырып айлық жалақыны есептеу.
MS EXCEL программасын іске қосың
Тәжірибелік жұмыс. Деректерді енгізу және редактрлеу. Ұяшық адрестері
1 - жаттығу: Арифметикалық прогрессияның n-ші мүшесін және алғашқы n мүшесінің қосындысын есептеңіз.
1. &
Тапсырма. Мәліметтерді сұрыптау.
1. Өз бумаңызда Лаб_11_Ex жұмыс кітабын құрыңыз;
Жұмыс кітабының бірінші бетін (Лист1) Списокдеп &#
Тапсырма. Мәліметтерді фильтрациялау.
1. Жұмыс кітабының екінші бетін (Лист2) Автофильтрдеп өзгертіңіз. Списокдеп аталатын беттегі мәліметтерді (11.1- кесте)
Тапсырма. Кеңейтілген фильтр.
1.Жұмыс кітабының үшінші бетін (Лист3) Расшир_фильтр деп өзгертіңіз. Списокдеп аталатын беттегі мәліметтерді (11.1- кест
Функциялар құру.
1-жаттығу.Электрондық кестедастуденттердің пән бойынша үлгірімі процентпен берілген. Үлгірім 45% кем болса студент аттестацияда
Тәжірибелік жұмыс. Финанстық функциялар.
1.1- жаттығу.Салымшы банкке 10 жылға 27000 теңге соманы 13,5% жылдық проценттік ставкамен салды. Процент әрбір жартыжылдықта
Жаттығу.
Фирмаға 12 жылдан кейін 500 000 тенге көлемінде қаржы қажет болады. Фирманың қазіргі уақытта депозитке қаржы салуға мүмкіндігі бар. Егер
Лабораториялық жұмыс. кестелік процессордың графикалық мүмкіндіктері
Әр мемлекеттегі Интернетке қосылу жылдамдығы туралы мәліметтерді оқыңдар.
Южная Корея (16,63 Мб/сек) Гонконг (8,57)
Жаттығу. «Деканат» деректер қорын жасау.
1. Жаңа «Деканат» деректер қорын жасаңыз.Жаңа деректер қорын жасау үшін:
§ Access программасын жүктеп, ашылған терезені
Жаттығу. Деректер қорын өңдеу (редакторлеу).
Ол үшін жобасын жасаған кестенің Конструктор режиміне өтіңіз.Егер сіз деректер қоры терезесінде болсаңыз, онда Оқытушылар кестесін таңда
Жаттығу. Кесте режімінде жұмыс.
1. Кесте режимінде деректерді енгізу мен редакторлеу жүреді. Жобаланған кестеңіздің Кесте (Таблица)режиміне өтіңіз.Ол үші
Пішін шебері көмегімен Пәндер пішінін жасау.
а) Пәндер пішінін жасау үшін:
§ Деректер қоры терезесінде Формы бөлімін таңдап, Создать батыр
Автопішін көмегімен пішін режимінде Студенттер кестесін толтыру керек.
a)Для создания формы Студенттер пішінін жасау үшін:
§ Деректер базасының терезесіндегі Формы бөлімін таңдап Создать
B)Студенттер кестесін2- кестеге сәйкес пішін көмегімен толтырыңыз. 2- кесте.
Студент коды
Фамилиясы
Аты
Әкесінің аты
Топ
Телефон
Сти-пендия
Конструктор арқылы пішін жасау.
Осы тәсілменБағалар пішінін жасап үйренейік.Ол үшін:
§ Деректер базасының терезесіндегі Формы бөлімін таңдап Создать батырмасын шертің
Лабораториялық жұмыс. кестедегі мәліметтерді сұрыптау
1. Деректерді сұрыптау.«Жалақы» өрісінің деректерінің өсу реті бойынша кесте деректерін сұрыптау (сорттау) керек. Ол үшін:
Жаттығу. Үш кесте жасаңыз: Студенттер, Бағалар және Пәндер
1.Студенттеркестесін жасау үшінтөменде берілген 3-кестеге сәйкес кестенің өрістерін анықтап алып, Студенттер
Тәжірибелік жұмыс. MS Access. Сұраныстар құру
1-жаттығу. «Сұратуларды жасау және қолдану»
1.Оқытушылар кестесінің негізінде Фамилия, Аты, Әкесін
Пішін шебері көмегімен Пәндер пішінін жасау.
а) Пәндер пішінін жасау үшін:
§ Деректер қоры терезесінде Формы бөлімін таңдап, Создать батыр
Автопішін көмегімен пішін режимінде Студенттер кестесін толтыру керек.
d)Для создания формы Студенттер пішінін жасау үшін:
§ Деректер базасының терезесіндегі Формы бөлімін таңдап Создать
E)Студенттер кестесін2- кестеге сәйкес пішін көмегімен толтырыңыз. 2- кесте.
Студент коды
Фамилиясы
Аты
Әкесінің аты
Топ
Телефон
Сти-пендия
Конструктор арқылы пішін жасау.
Осы тәсілменБағалар пішінін жасап үйренейік.Ол үшін:
§ Деректер базасының терезесіндегі Формы бөлімін таңдап Создать батырмасын шертің
Лабораториялық жұмыс. MS Access. есеп беру.
1-жаттығу. «Есеп берумен жұмыс»
1. Оқытушылар кестесі негізінде деректерді қызметі бойынша топтайтын есеп беру жасаңыз.
ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫС. ДАйЫН ШАБЛОНДАРДЫ ҚОЛДАНЫП ПРЕЗЕНТАЦИЯЛАР ҚҰРУ.
«Заңгерлерге арналған Информатика» пәнін оқу нәтижесі бойынша презентация құру.
Презентация мен әрбір слайдты жоспарлау. През
Информатика пәні бойынша емтиханға дайындық сұрақтары
(3 кредит)
Информатика. Ақпарат. Ақпарат түрлері. Ақпарат қасиеттері Компьютерде мәтіндік а&#
Новости и инфо для студентов