рефераты конспекты курсовые дипломные лекции шпоры

Реферат Курсовая Конспект

Негізгі түсініктер мен терминдер

Негізгі түсініктер мен терминдер - раздел Философия, Экономика Айырбас; Альтернатива, Бөлу, Интенсивті өндіріс, Материалдық...

Айырбас; альтернатива, бөлу, интенсивті өндіріс, материалдық емес өндіріс, материалдық өндіріс, өндіріс, өндіріс факторлары, ресурс, таңдау, тұтыну.

Дәріс мәтіні.

Адамзаттың және қоғамның үстемелі дамуының материалдық негізі – ол өндіріс. Қоғамдық өнімнің төрт сатыдағы қозғалысы қоғамдық өндірісті құрайды.

1. Өндіріс – материалдық игіліктерді пайдалы өнімді өндіру процесі.

2. Бөлу - әрбір адамның өндірілген өнімділігі үлесін анықтау.

3. Айырбас – белгілі бір өнімді басқа өнімге айырбастау процесі.

4. Тұтыну - өндірілген өнімді қажеттілікті қанағаттандыру үшін пайдалану.

Тарихи дамудың қандай сатысында болмасын, адамзат қоғамында, адамдар өмір сүру үшін қажет тамақ, киім, тұрғын үй және басқа материалдық игіліктер болуы керек. Адамдардың өмір сүруіне қажет заттар өндірілуге тиісті. Бұлар өндіріс процесінде жасалады.

Өндіріс - бұл қоғам дамуына қажет материалдық игіліктер мен қызметтер жасау мақсатымен табиғат заттарына адамның ықпал ету процесі. Бұл процестің дамуы ұзақ мерзімді қамтиды жабайы өнімдер өндіруден өте күрделі техникалық жүйелер, өзгерістерге икемді кешендер, есептеу машиналар өндірісіне дайын. Қандай жүйеде болмасын өндіріс қоғамының табиғатпен қатынасы, байланысы болып табылады. Осы қатынастар өндірістік ресурстар арқылы білінеді. Экономикалық теорияда «ресурс» деген түсінік өндірістің әр түрлі элементтерінің жиынтығы болып табылады, бұлар материалдық және рухани игіліктер мен қызметтер жасауға қолдануы мүмкін

Табиғи ресурстар – дегеніміз бұлар адамның өмір сүруінің табиғаттық шарттарының жиынтығының бөлшегі, өндіріс процесінде қолдануға болатын қоршаған ортаның өте маңызды компоненттері. Мысалы, күн қуаты, су ресурстары, пайдалы қазбалар.

Материалдық ресурстар - дегеніміз өздері өндірістің (еңбек құралдары және заттары) нәтижесі болып табылатын, құрал – жабдықтардың барлығы жатады. Қоғамның қандайында болмасын табиғи, материалдық және еңбек ресурстары тән және қажет болып табылады. Нарық экономикасында бұлардың қатарына қаржы ресурстары қосылады. Осыған адамның өндіргіш күштерін бағыттау қажет.

Өндіргіш күштер - бұл адам өзінің өндірісіне және тұтынуына бейімдеп қызмет етуге жұмылдырған күштер. Ал адамсыз өндірістің және тұтынудың болуы мүмкін емес. Сондықтан өндіру және тұтыну үшін қолданылатын табиғат күштері, адамның өндіргіш күштер болып табылады. Өндіргіш күштердің ішкі құрылымы болады. Олардың ішінен алдымен өндіріс құралдарын және жұмысшы күшін бөліп атап айту қажет.

Өндіріс құралдары екі бөлшектен құралады:

1. Еңбек заттары – ол адамның еңбегіне бағытталған зат.

2. Еңбек құралдары – ол адамның еңбек затына ықпалын жүргізетін құрал.

Тұтыну тауарларын жасау үшін инвестициялық игіліктер немесе экономикалық қорлар қажет. Экономикалық ресурстар –экономикалық игіліктерді өндіру үшін пайдаланылатын элементтер, бұнда өндіріс факторы табиғаттан пайда болады және оны адам өндіреді. Өндіріс ресурстары бұл шаруашылық әрекетте қолданылатын өндірістің әртүрлі құралдарының жиынтығы. Ресурстарға жататындар: табиғи ресурстар, адам ресурстары, қаржылық, ақпараттық және т.б. Осы замандағы индустриалдық нарықтық экономика ақпарат ресурстарсыз болмайды, бұлар ғылыми-техникалық революция кезеңінде өте маңызды рөл атқарады.

Қазіргі кезде өндіріс факторлары ретінде ақпарат үлкен рөль атқарады. Ақпарат бұл сақтау өндеу және жеткізу объектісі болып табылатын мәліметтер. Экономикалық тұрғыдан алғанда ақпарат бұл экономикалық процеске қатысушылардың баға, тауармен қызмет туралы толық мағұмылаттардың болуы.

Қазіргі кезде экономикалық теорияда төрт өндірістік факторлар көрсетіледі: жер, еңбек, капитал, кәсіпкерлік қабілет, ақпарат.

1.Өндірістік факторлар ретінде жер екі жағынан қаралады:

Ø жер беті ретінде

Ø экономикалық мақсатта пайдалануға қажетті табиғи игілік ретінде

Егер қажетті миниралды және органикалық тынайтқыштарды әсіресе жаңа технологияны қолдаса жердің құнарлығы сақталып қана қоймайды одан сайын жақсаруы мүмкін. Адам саны артқан сайын адам басына шаққандағы жер көлемі жылдан жылға қысқаруда.

2. Капитал:

Ø Өндіріс факторы ретінде және қаржы ретінде пайдалануға болады.

Ø Өндіріс факторы ретінде капитал өндіріс құралдарын сипаттайды. Мұнда ұзақ уақыт пайдаланылатын өндіріс құралдары (машина, құралдар) жер қысқа мерзім пайдаланылатын өндіріс құралдары (шикізат, энергия қуаты, жол байланыс қызметі).

Нақты капитал пайда болу үшін өндіріс құралдарын сатып алуға қаржы қажет. Осы қаржы ақша капиталы болып табылады. Өндіріс құралдарын сатып алуға капиталдың жұмсалуы қаржыландыру, ал ақша капиталын нақты капиталға айналдыру- инвестициялау деп аталады.

3. Еңбекті де екі жақты түсіндіруге болады:

- адамның ойлау қабілетімен қимылдау қабілеті.

- өндіріс процесінде пайдалануға болатын қоғамдағы барлық еңбек ресурстары.

Еңбек қызмет ретінде қарағанда оны басым ойлау қабілетті қажеттілік немесе интелектуалды және басым қимылдау қабілетін қажет ететін деп бөледі. Білім деңгейіне қарай:

- көп дайындықты қажет ететін еңбек,

- көп дайындықты қажет етпейтін еңбек,

- ешқандай дайындықты қажет етпейтін еңбекдеп бөлінеді.

4.Соңғы жылдары көптеген елдердің экономистер өндіріс факторына кәсіпкерлік қаблетті де жатқызды. Кәсіпкерлік қабілет- бұл барлық өндірісі факторларын тиімді пайдалануға қабілеті бар адам ресурстарының ерекшк түрі. Оған мынадай қасиеттер тән болуға тиіс.

1) Өндіріс факторларын дұрыс үйлестіру мен келістіру үшін оның білім деңгейі жоғары болуы керек.

2) Дұрыс шешімдер қабылдай білуі керек.

3) Жаңашылдыққа ұмтыла білуі керек.

4) Тәуекелшіл болуы тиіс.

Ақпараттың дамуы АҚШ-та 60жж., Жапонияда 70 жж-дың соңынан басталды. Қазіргі материалдық өндіріс және басқа да қызмет салалары ақпараттық қызмет ету мен үлкен ақпарат көлемін өңдеуді қажет етеді. Қоғамды ақпараттандыру қазіргі әлеуметтік прогрестің заңдылықтарының бірі.

Қазіргі қоғамдық өндіріс құрылымын материалдық және материалдық емес өндіріс деп бөлуге болады. Адам қоғамының даму негізі - материалдық өндіріс болып табылады. Материалдық өндіріс саласы өмір сүру, жұмыс істеу үшін қажетті игіліктерді өндіреді. Материалдық емес өндіріске ерекше материалдық емес (рухани құндылықтар) игіліктер өндіру, қызмет көрсету саласы жатады.

– Конец работы –

Эта тема принадлежит разделу:

Экономика

Л Н Гумилев атында ы Еуразия лтты университеті ШЖ РМК... Экономикалы теория кафедрасы...

Если Вам нужно дополнительный материал на эту тему, или Вы не нашли то, что искали, рекомендуем воспользоваться поиском по нашей базе работ: Негізгі түсініктер мен терминдер

Что будем делать с полученным материалом:

Если этот материал оказался полезным ля Вас, Вы можете сохранить его на свою страничку в социальных сетях:

Все темы данного раздела:

МАЗМҰНЫ
Силлабус .................................................................................. Пән бой

Экономикалық теория. Коды ET1109. 2 кредит
3) Өткізілетін уақыты мен орны:1, 2-семестр, сабақ кестесіне сәйкес 4) Пререквизиттер:Математика; Тарих; Философия.

Негізгі әдебиеттер
1. Садыков Т.У., Тілеухан А.Т. Экономикалық теория. Оқу құралы. Астана, 2013 2. Доғалов А.Н., Досмағанбетов Н.С. экономикалық теория. Оқу &#

Осымша әдебиеттер.
1. Послания Президента: из года в год. Тематический выпуск. Республиканский общественно – политический журнал «Байтерек» № 3, сентябрь 2003г -118 стр. 2. Баймұратов У.Б Национальная

Дәріс мәтіні
  Экономикалық теория - бұл адамдардың шексіз қажеттілігін қанағаттандыру үшін қоғамдағы шектеулі немесе с

Дістемелік нұсқаулар
Бұл тақырыпты «экономика» терминінің пайда болуынан бастап қарастыру керек. Экономиканың мәнін экономикалық теория мәнімен байланыстыру керек. Эконом

Оғамдық өндірістің құрылымы
Материалдық өндіріс Материалдық емес өндіріс Өнеркәсіп, ауылшаруашылығы, матер

Дәріс мәтіні.
1. Меншік – қоғамдық құрылыстың негізі – қоғамдық бастаулардың негізіне жатады. Меншік экономикалық категория реті

Жекешелендірудің тәсілдері
Аукционда байқау бойынша сату және сатып алу. Кәсіпорын капиталының үлесін сату (акцияларды) Жалға берілген к

Экономиканың негізгі проблемалары және оларды әртүрлі экономикалық жүйелердегі шешу тәртібі
Экономикалық теорияның басты проблемасы – адамзаттың шексіз қажеттілігін қанағаттандыру үшін шектеулі экономикалық ресурстарды мейлінше тиімді пайдал

Аралас экономиканың бірнеше үлгілері бар.
1. Американдық үлгі – нарықтық капиталистік үлгі. Мұнда жеке меншік басым, нарықтық бәсеке механизімі толық жұмыс істейді. І

Дістемелік нұсқаулар
Бұл тақырыпта меншік пен иемдену терминдерінің айырмашылығын ажырата білу керек, ол үшін ең алдымен қай термин бірінші пайда болғанын а

Дәріс мәтіні.
1. Адамзат қоғамының тарихында қоғамдық өндіріс екі түрлі формаға бөлінеді: натуралды шаруашылық және тауарлы шаруашылық

Ақшаның атқаратын қызметтері.
1. Құн өлшемі – бұл ақшаның барлық тауарлардың құнын өлшеу қабылетінен тұрады. Кез келген тауардың тү

Дәріс мәтіні
  1. Сұраныс пен ұсыныс нарықтық экономиканың ең маңызды элементтері. Сұраныс ақшалай камтамасыз етілген тұ

Дәріс мәтіні
1. Бәсеке - нарықта реттеушілік қызметін атқарады. А. Смит – бәсекені нарықтың - «Көрінбейтін қолы» деп атаған. Б

Монополистік бәсеке нарығы.
Монополистік бәсеке нарығында өндірушілердің салыстырмалы көп саны ерекшеленген тауар өндіреді. Монополистік бәсеке нарығының негізгі ерекшеліг

Шоғырланудың бағыттары
   

Олигополистік нарық.
Олигополистік нарықта фирмалардың аз көлемі үстемдік жасайды. Олигополистік нарық стандартты және дифференциалды болады. Стандартты олигополи

Дәріс мәтіні
1.Қазақстан заңында кәсіпкерлік азаматтар мен бірлестіктердің пайда алуға бағытталған және олардың тәуекел етуімен

Дәріс мәтіні
1. Тауар өндірісінде өндіріс факторларын (еңбек, жер, капитал, кәсіпкерлік қабілеттілігі) сатып алуға шығатын шығындарды талдау

Дәріс мәтіні
1.Табыстардың құрылуының экономикалық механизмін ұғыну үшін нарықтық экономикада өндіріс факторлары қалай ба

Дістемелік нұсқаулар
Өндіріс факторлар нарығының сипаты, мәнін ашу. Еңбек нарығына тән ерекшеліктер, жалақының формалары мен түрлерін қарастыру. Ең

Дәріс мәтіні
1.Нарық экономикасы екі дәрежеде қызмет атқарады, ол «макроэкономика» және «микроэкономика» болып бөлінеді, осыған сәйкес талдау да

Дәріс мәтіні
1.Нарықтық экономикаға тұрақсыздық, көтерілу және құлдырау қасиеттері тән, ол экономикалық кезең

Мемлекеттің дағдарысқа қарсы қолданылатын құралдары
Құралдар Тоқырау фазасында Өрлеу фазасында 1. Ақша-несие саясаты Пайыз мө

Экономикалық циклдардың типтері
Экономикалық циклдің типтері Ұзақтылығы Себептері, ерекшеліктері

Мұндағы: ЖҰӨ1 - есепті жылғы жалпы ұлттық өнім
ЖҰӨ0 - базистік жылғы жалпы ұлттық өнім Экономикалық өсу көптеген факторлармен анықталады, соның ішінде маңыздысы

Дәріс мәтіні
1.Экономикалық жағдай қолайлы саналады, егер ол толық жұмысбастылықпен сипатталатын болса. Бірақ толық жұмысбастылық дег

Жұмыс күші
2.Жұмыссыздық деңгейі қандай факторларға тәуелді? Эконом белсенділік пен жұмыссыздық арасындағы сандық өзара байла

Дәріс мәтіні
1.Жалпы мемлекеттік заңдармен реттелген елдегі ақша айналысын ұйымдастыру ақша жүйесі болып саналады. Ақша жүйесінің

Несиелік белсенділікті басқару
Арзан ақша саясаты Қымбат ақша саясаты Қолданылады Жұмы

Дәріс мәтіні
1. Қаржы – бұл ақша қаражаттарын бөлу және пайдалануға байланысты қатынастардың жүйесі. Ол экономиканың дамуы мен

Дістемелік нұсқаулар
Мемлекеттің қаржы жүйесіне не кіреді? Мемлекеттік бюджет табысы мен шығынын не құрайды? 2012 жылы мемлекеттік бюджеттің жоспарына не кіреді, 3-жылға

Дәріс мәтіні
1.Дүниежүзілік шаруашылық бір-бірімен тауарларлы - ақша қатынастарымен байланысқан егеменді ұлттық мемлекеттердің жиынтығ

Мемлекеттің сыртқы сауда саясаты екі типте жүргізіледі.
1. Протекционизм - жергілікті тауар өндірушілерді шетелдік бәсекелестерден қорғау саясаты. Импортты шектеу негізінде үш негізгі шаралар қолданылады: - К

Халықаралық экономикалық интеграция
Соңғы уақытта әлемдік шаруашылықта күрделі өзгерістер байқалады. Олардың ішінде ең маңыздысы – ұлттық шаруашылықт

Дістемелік нұсқаулар
Дүниежүзілік шаруашылық дамуына әсер ететін факторлар, олардың Қазақстан Республикасында бар-жоқтығын анықтау. Қазақстанны

Негізгі әдебиеттер
1. Әубәкіров Я, Нәрібаев Қ және т.б Экономикалық теория негіздері. Оқулық, Алматы. «Санат», 1998 – 479 бет 2. Әубәкіров Ж. |

Осымша әдебиеттер.
1. Послания Президента: из года в год. Тематический выпуск. Республиканский общественно – поитический журнал «Байтерек» № 3, сентябрь 2003г -118 стр. 2. ҚР Президенті Н. Назарбаев &#

БАҚЫЛАУҒА АРНАЛҒАН СҰРАҚТАР НЕМЕСЕ ТАПСЫРМАЛАР
1-тақырып. Экономикалық теорияның орны мен ролі, пәні және әдіс- тәсілдері. Тестілік тапсырмалар

Тақырып. Қоғамдық өндірісті ұйымдастырудың экономикалық негіздері
Тестілік тапсырмалар: 1 «Экономикалық ресурс» категориясы деп ненi түсiнемiз: А) қалыпты ресурстар С) адамдармен жасал&#

Ндірістің негізгі факторлары
А) еңбек пен капитал В) жер мен еңбек С) капитал мен жер Д) еңбек, жер және капитал, кәсіпкерлік қабілет Е) айырбасталмайтын факторлар 6. Негiзг

Тесттілік тапсырмалар.
1.Төмендегi пiкiрлердiң қайсысы экономикалық емес байлыққа жатады: a) су асты қайығы; c) жел энергиясы; b) демалыс

Тақырып. Нарықтық шаруашылықтың қалыптасу алғы шарттары. Тауар-ақша қатынастары
Тест сұрақтарына жауап беріңіз: 1. Ақшаның толық анықтамасын таңдаңыз: А) адамдар ар

Тауардың қандай қасиеттері бар?
А) құны; В) бағасы; С) тұтыну құны мен айырбас құны; Д) бағасы мен тұтыну құны; Е) құны мен бағасы

Төмендегiлердiң қайсысы жетiлген бәсекеге тән емес?
А) фирма өнiмiне сұраныс қисығы горизанталь; Ә) өндiрушiлердiң көп мөлшерi; С) бағаға зор бақылау;

Негізгі капитал түсінігі нені қамтиды?
А) Машиналар мен құрал-жабдықтарды; В) Дайын өнімді; С) Жұмыс ақысын; Д) Жерді; Е) Шикізаттар мен материалдарды. 3. Ескірген қ

Аталған жауаптардың қайсысы «еңбек» санатын сипаттайды?
а) адамның табиғатпен өзара әрекеттестік процесі б) аралардың немесе аңдардың жұмысы в) еңбек заттары мен еңбек қ

Тақырып. Макроэкономиканың қалыптасу заңдылықтары. Ұлттық экономика жүйе ретінде
Есептер: 1-есеп.Төмендегі мәліметтерді (млрд .долларды) пайдаланып есептеңіз. 1) ЖҰӨ; 2) ТҰӨ; 3) &#

Тестілік тапсырмалар.
1.Жеке табыс бұл: a) бір жылда өндірілген барлық тауарлар мен қызметтер жиынтығы. b) үй шаруашылығының бір жылда тапқан табыс

Тесттерге жауап беру керек
1. Экономикалық өсуді төменгі тұжырымдардың қайсысы көрсетеді: А) Өндіріс мүмкіндігін көрсететін қисы

Тест сұрақтары.
1.Инфляция кезiнде, баска факторлар тұрақты болганда не өседi? a) Нақты таза ұлттык өнiм; b) Номиналды таза ұлттык өнiм; c

Тақырып. Ақша-несие саясаты. Банк жүйесі
Тестілік тапсырмалар: 1.Ақша нарығында тепе-теңдiк процент ставкасы өседi, егер: a) ақша ұсынысы көбейсе.

Тақырып. мемлекеттің қаржы жүйесі. бюджет-салық саясаты
Тестілік тапсырмалар: 1.Егер үкімет нақты ТҰӨ деңгейін жоғарлатса, онда ол ...... а) салықты төмендетеді.

Бақылау сұрақтары
1. Валюталық курстың түсінігі. 2. Валюталық курстың халықаралық жүйесі. 3. Ғаламдық проблемалардың мағынасы

СЕМИНАРЛЫҚ САБАҚ ЖОСПАРЫ
1-тақырып. Экономикалық теорияның орны мен ролі, пәні және әдіс- тәсілдері. Сабақтың ма&#

Тақырып. Қоғамдық өндірісті ұйымдастырудың экономикалық негіздері
Сабақтың мақсаты: экономиканың негізгі түсініктерін, ұғымдарын жалпы түрде қарастыру арқылы, оның әрү

Тақырып: Меншік қатынастары және олардың экономикадағы орны
Сабақтың мақсаты : Қоғамда меншік формаларының көп түрлі болуының заңды қажеттілігін түсіну. М

Тақырып. Нарықтық шаруашылықтың қалыптасу алғы шарттары. Тауар-ақша қатынастары
Семинар жүргізу жоспары: Семинар сабағы «дөңгелек үстел» түрінде жүргізіледі. Студенттік топ санына байланысты 3-тен 6-

Айталауға арналған сұрақтар
1.Рынок дегеніміз не? 2. Сұраныс заңын анықтамасын беріңіз және түсіңдіріңіз. 3. Ұсыныс заңынын аны

Тақырып. Фирма теориясы. Кәсіпкерлікті ұйымдастыру негіздері
Сабақтың мақсаты: Семинар сабағы «дөнгелек үстел» түрінде өткізіледі. Ол үшін 3-5 топқа студенттерді б

Тақырып. Фирманың өндіріс шығындары және табыстары
Сабақтың мақсаты: Фирманың өндіріс шығындарымен мен табысының мән-мағынасын, тү

Талдау сұрақтары
1. Экономикалық циклдың пайда болу себептері оның сипаттамасы. 2. Жұмыссыздықтың циклдық, құрылымдық фрикциондықформаларын

Тақырып. Ақша-несие саясаты. Банк жүйесі
Сабақтың мақсаты: - Ақшаның түрлерi мен функцияларымен танысу. - Ақша нарығындағы тепе-теңдiктi

Тақырып. мемлекеттің қаржы жүйесі. бюджет-салық саясаты
Сабақтың мақсаты: Қаржының қажеттілігін, мәнін, қызметтерін жете түсіну. Фискалды саясаттың

Тақырып. экономикалық теорияның халықаралық аспектілері
Сабақтың мақсаты: Әлемдік шаруашылықтың мазмұның, құрылымын, негізгі теорияларын қажет, алға

A) Ресурстарды тиімді бөлу.
B) өндірістік ресурстардың шектеулілігі. C) Қажеттілікті максималды қанағаттандыру. D) Байлықтың тапшылығы. E) Білімге 

A) Дедукциялық әдістер.
B) Индукциялық әдістер. C) Формалды ойлау. D) Экономиканы матиматикалық моделдеу әдісі. E) Талдау әдісі. 16. Экономикалық 

Орытынды бақылауға арналған сұрақтар
1. Экономикалық теория дегеніміз не? 2. Экономикалық теорияның зерттеу нысандары, әдістері? 3. Экономикалық заңдылықтар дегеніміз не? 

Аралық және қорытынды бақылауды орындау бойынша әдістемелік нұсқаулар
Пән бойынша СОӨЖ тапсырмасын студенттер жеке зерттеу жұмысы ретінде тақырыптарды өз бетінше ұсынуға мүмкіндіктер беріледі, студентер мұға

Хотите получать на электронную почту самые свежие новости?
Education Insider Sample
Подпишитесь на Нашу рассылку
Наша политика приватности обеспечивает 100% безопасность и анонимность Ваших E-Mail
Реклама
Соответствующий теме материал
  • Похожее
  • Популярное
  • Облако тегов
  • Здесь
  • Временно
  • Пусто
Теги