Биоценоз және экожүйе - раздел Экология, Экология пәнінің анықтамасы, мақсаттары, міндеттері және әдістері. Экология дамуының тарихы.
Биоценоз– Бұл үш құр...
Биоценоз– бұл үш құрамнан - өсімдіктер, жануарлар мен микроорганизмдер құрамынан тұратын жүйе. Мұндай жүйеде жекелеген түрлер, бір түрге жататын даралар жиынтығы мен түрлердің топтары, тиісінше, одақ үшін айрықша шығын келтірусіз, өзге топтармен алмасуы мүмкін, ал жүйенің өзі түрлер арасындағы антогонизм күштерінің теңесуі есебінен өмір сүреді. Қауымдастықтардың тұрақтылығы бір түолер санының екінші түрлермен сандық реттелісімен анықталады, ал оның мөлшері сыртқы себептерге – бірыңғай абиотикалық қасиеттері, яғни биотоптары бар аумақтардың көлеміне қатысты болады. Біртұтастықтағы қызметі арқылы биоценоз бен биотоп биогеоценоз немесе экологиялық жүйені құрады. Биоценоз шекарасы биотоп шекарасымен сәйкес келеді. Биотикалық қауымдастық – бұл оның құрамдас бөлігі болып саналатын бір түрге жататын даралар жиынтығына қарағанда ұйымдардың жоғары деңгейі.
Биоценоз күрделі ішкі құрылымға ие. Биоценоздердің түрлік және кеңістіктік құрылымдары бөліп көрсетіледі.
Қауымдастықтардың өмір сүруі үшін организмдер санының көлемі ғана емес, сонымен бірге түрлік алуандығы да аса маңызды. Түрлердің алуандығы бір түрге жататын даралар жиынтығы дауының тұрақтылық негізі, түрлер рарсындағы алуандық болып саналады. Бұдан көзделетіндей, бір түрге жататын даралар жиынтығы – экологиялық жүйенің негізгі бөлігі ретінде биоценоздің өмір сүру негізі болып саналады.
Биоценоздің түрлік құрылымы бірқатар факторларға қатысты түрлердің сандық арасалмағымен және түрлік алуандықпен саналады. Бұл жерде осындай жағдайларға бейімделген организмдер, өмірлік формалар өмірінің жойылуын сақтап қала алады.
Түрлік алуандық – бұл аталмыш қауымдастықтағы түрлер саны. Ол мекендейтін орта жағдайының алуандығымен өзара байланысты. Биотопта экологиялық талаптар бойынша өзіне қолайлы жағдайды организмдер неғұрлым көбірек табатын болса, онда түрлер соғұрлым көбірек орналасады. Саны бойынша иеленетін түрлер доминатты деп аталады немесе аталмыш қауымдастықтардың доминаттары деп аталады. Бірақ олардың ішінде онсыз
өзге түрлердің өмір сүре алмайтындары да бар. Олар эдифакторлар деп аталады.
Биоценоздегі түрлер белгілі бір кеңістіктік құрылымда, әсіресе оның өсімдік бөлігінде – фитоценоз түзеді. Ең алдымен баяу және тропикалық белдеулердегі ормандарда тік ярусты құрылыс дәл анықталады. Қабаттылық (ярустылық) өсімдіктерге жарық сәулесін неғұрлым толық пайдалануға мүмкіндік береді – жоғары қабаттағылар – жарық сүйетіндер, ал төменгі қабаттағылар – көлеңкеге төзімділер, ал ең төмендегілер жарықтың қалғанын ұстайтын көлеңкені сүйетін өсімдіктер.
Биоценоздің кеңістіктік құрылымындағы қабаттылықтан тыс мозаикалық - өсімдіктер мен жануарлар әлемінің көлбеу өзгеруі байқалады. Мозаикалық түрлердің алуандығына, олардың сандық өзара қатынасына, топырақ жағдайына байланысты болады. Мозаикалық жасанды түрде адамдардың ормандарды отауы нәтижесінде пайда болуы мүмкін.
Биоценоздердің түрлік құрылымы, биотоктағы түрлердің кеңістіктік бөлінуі көпшілік жағдайда түрлер арасындағы, бір түрге жататын даралар жиынтығы арасындағы өзара қарым-қатынастармен анықталады. [kgl].
Экология п ніні аны тамасы ма саттары міндеттері ж не дістері Экология дамуыны тарихы... Экология б лімдері аутэкология демэкология эйдэкология... Литература Экология п ніні аны тамасы ма саттары міндеттері...
Если Вам нужно дополнительный материал на эту тему, или Вы не нашли то, что искали, рекомендуем воспользоваться поиском по нашей базе работ:
Биоценоз және экожүйе
Что будем делать с полученным материалом:
Если этот материал оказался полезным ля Вас, Вы можете сохранить его на свою страничку в социальных сетях:
Принциптер және әсер ету деңгейі.
Экологиялық факторлар – бұл организге өзіндік белгілермен әсер ететін ортаның белгігі бір жағдайы мен элементтері. Олар абио
Экологиялық мекен орны.
Қайталанатын мерзімді факторлар бастапқы факторлардың өзгеру салдары болып саналады: температураға қатысты ауаның ылғалдылығы;
Коршаған ортаға факторлардың әсері
Бірақ осы факторлардың ұзақ уақыт әсер етуі, сондай-ақ оған бейімделуі туғызуы мүмкін. Организмге табиғи факторлард
Тіршілік иелерінің биосферадағы қызметі.
Жер кеңістігінде жүретін табиғи процестерге әсер тигізетін тіршілік екені туралы 19 және 20 ғасырлар аралығындағы еңбектерінде пікірін айтумен
Популяция түсінігі
Популяция -белгілі бір жерде белгілі бір уақытта мекен ететін бір түрге жататын ағзалардың (организмдердің) жиынтығы. Популяцияларды зерттеудің маңыз
Атмосфера туралы түсінік, оның құрамы
Атмосфералық ауа – жердегі барлық тіршілік иелеріне қажетті - өмір сүретін ортадағы негізгі табиғи ресурстар мен элементтердің бірі. Адамдарды
Атмосфераның ластануының зардаптары
Атмосфералық ластану түрінде жер флорасы мен фаунасына және адамзат қоғамының өмірлік жағдайына әсер ететін ауада әртүрлі газдарды&
Кестесі
Шаңның пайда болу көздері
Саны (млн.т)
Теңіз тұздары
Топырақ шаңы
Атмосфераның ластануын сақтау және қорғау
Гигиеналық мөлшерлеу (нормалау) ғылыми-техникалық прогрестің органикалық бөлігіне айналды, ол сондай-ақ кең ауқымды әлеуметтік-гиг
Тиімді пайдалану проблемалары
Қазақстан Республикасының жер бетіндегі су ресурстарының орташа жылдық деңгей мөлшері 100,9 млрд. текше метр болып бағаланады, оның 56,5 млрд.
Табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану.
Су – тірі материяның негізі. Қазіргі кезде сулы ортада тіршілік ететін жанурлар түрінің саны 150000- ға жуық. Су физикалық, химиялық
Новости и инфо для студентов