Теориялық мәлімет - раздел Информатика, Информатика пәні бойынша барлық
Өзіңізге қолдануға, қойылғ...
Өзіңізге қолдануға, қойылған талапқа дұрыс жауап беретін, тиімді компьютер таңдау үшін, дербес жүйенің жоғарғы құрауыштарының жұмысы туралы кем дегенде минимальды білімге ие болу қажет.
Компьютер - бұл жүйелік блок, монитор, пернетақта, тышқан (қосымша сыртқы жабдықты кейінірек қарастырамыз).
Монитор – бұл дерлік, тек едәуір мүлтіксіз бейнелеу сапасымен телевизор. Онда ең кішкентай бөлшектер көрінеді. Монитор арқылы компьютерлік жүйе қолданушымен қатынасады, сіздің қызметіңіздің нәтижесі дисплейде бейнеленеді, және сіз сапалырақ мониторды таңдасаңыз, соншалықты осы қатынас ұнамды болады.
Компьютер пернетақтасы стандартталған. Стандарт өткен жылдар тәжірибесін есепке алып басқару ыңғайлылығын қарастырады. Сондықтан пернелердің орналасу схемасы басу машиналарынан алынған.
Компьютерлік жүйені басқарудың басты қызметінің үлкен бөлігі тышқанға арттырылған. Оған деген мұқтаждық Windows сияқты графикалық қабықшалар және амалдық жүйелердің пайда болуымен туындады. Тышқан қамқорлық бағытты қамтамасыз етеді, ол мәжбүрлік командалық элементтерге, белгілерге және батырмаларға көзді ашып-жұмғанша жетуге мүмкіндік береді, солай бола тұрсада пернетақта арқылы команда беру тышқанды стол бойынша сырғытқаннан едәуір тиімді: қарсы терезе шетіндегі айналдыру жолағына жеткенше – барлығы қартайып үлгереді, ал пернетақтадағы біріктірілген үйлесімді шертіп қалсаң және міне нәтиже. Бірақ бұл талғам ісі.
Жүйелік блок корпусына жүйені өзара салқындатуды қамтамасыз ететін, желдеткішімен қоректендіру блогы кіреді. Корпус - бұл шасси, оған жүйенің барлық ішкі құрауыштары бекітіледі, ол сонымен қатар әдейі емес механикалық әсерлерден қорғау ретінде қызмет етеді. Корпус ішіне тіпті жиі шарлауға тура келеді: кейде құрауышты ауыстыруға, кейде шлейфті (құрауышты байланыстыратын, кабель) дұрыстауға және оның артық "тығындалуы" тек ашуландырады, солай бола тұрсада, бұл қарсы сұрақ.
Қазір кеңістікте вертикальды бағдарланған корпустар таралған, жәнеде miditower атауы осыдан шыққан – орташа шамалы мұнара. Горизонтальды орналасқан жүйелік блок - бұл раритет.
Айтылып кеткендей, корпустық қорап ішіндегі қоректену блогы вентилятормен жабдықталған, жүйенің көптеген құрауыштары белсенді қызмет нәтижесінде қатты қызып кетеді: берік дискілер, процессор, бейнеокарта, CD-ROM жетектері. Қосымша вентилятор жүйелік қорап ішіндегі қызған атмосфераны салқындатуға арналған.
Қоректену блогы қуатты болуы тиіс. Оның кемшілігі болған кезде сіз болашақта қосымша винчестер немесе өнімді процессор орната алмайсыз. Ағымдық өлшем бойынша қуаты 300 Вт төмен емес қоректену блогын алған дұрыс.
Кеңес: қоректену блогын өшіргеннен кейін дереу қосуға мүмкіндік бермеңіз (мысалы, егер шамды кенеттен өшіргенде), 10-20 секунд күтіңіз, содан соң батыл Power батырмасын басыңыз, мәселе мынада, өшіріп/қосқанда қоректену блогында өтпелі үдерістер жүреді. Осы сәттерде оған түсетін күш өте үлкен және желді әрекеттер оны істен шығаруы мүмкін, жалпы, осындай жағдайлар үшін кернеуді тұрақтандырушылар және ҮҚК (ИБП)-үздіксіз қоректендіру көзі қарастырылған. Егер сіз өзіңіздің электрондық жануарыңыздың көмегімен қандайда-бір бұйрықтық есептеулер орындауға ниет білдірсеңіз, және оның жұмысына сенімділік сіз үшін негізін қалаушы фактор болып табылса, онда ҮҚК сіздің арсеналыңызда, басқада мағынасы аз емес құрылғыларыңыздың арасында болуы міндетті.
Аналық (жүйелік) тақта - компьютердің ең шексіз тақтасы, барлық ішкі құрылғылардың барлығы тап соған қосылады: процессор, жедел жад, бейнеадаптер, дыбыстық карта және т. б. Аналық тақтада шексіз көп микросхемалар орнатылады, оларсыз жүйенің дұрыс жұмыс істеуі мүмкін емес, аналық тақта моделі және оны даярлау сапасы жүйенің өзара өнімділігіне әсер етеді.
Аналық тақтаға шарасыз жұмыстарды жүзеге асыратын, кеңейтілуі аздау қосымша тақталар қосылады, олардың көбісі стандартталған (мысалы, енгізу/шығару порттары) және аналық тақтаның өзіне қондырылған. Соңғы уақытта іштей қондырылған аудио-бейнекарталармен тақталар шексіз таралуда. Оларды талап ету дыбыс шығару қосымша құрылғыларын сатып алу қажеттілігінің болмауына негізделген, себебі іштей қондырылған құрауыштар толығымен риясыз дыбыс сапасын қамтамасыз етеді, ал аудиодеректерге кіру мүмкіндігі едәуір тез жасалады. Егер қандайда бір себеппен іштей қондырылған карточка қуаты жеткіліксіз болса, әрқашан қосымша құралды қосу мүмкіндігі бар. Қондырылған бейнеадаптерлер, есептердің кең өрісі үшін қолданылатын үй компьютерлік жүйесінің қазіргі талабына жауап бермейді. Оның ішінде және ойындар үшінде, онда бейнекарта қуаты басты мағынаға ие болады, осындай аналық карталарды айналып өтіңіз.
Процессор (микропроцессор) – барлық компьютерлік жүйенің миы. Бір логикалық схеманы құрайтын, ондаған миллиондаған транзисторлардан тұрады.
Процессордың жалпы схемасына арифметика-логикалық құрылғы, ішкі жад (регистрлер), кэш (жеделдігі өте жоғары жад), барлық амалдарды басқаратын схемалар, сонымен қатар көрсетілетін әлеммен байланысқа арналған сыртқы шиналарды басқару схемалары (каналдар-магистральдар, олар бойынша деректер және командалар беріледі) кіреді. Деректер және командалар процессорға сыртқы шиналар бойынша беріледі және арифметико-логикалық құрылғыда өңделеді, нәтижесі сыртқы шинаға шығарылады.
Процессор схемалары қаншалықты көп разрядқа ие болса, такт ішінде өңделетін ақпарат саны соншалықты көп болады, ол міндетті түрде компьютерлік жүйенің өнімділігіне әсер етеді, бірінші микропроцессорлар 4 разрядты болған, дербес компьютерлер 8- және 16-разрядты процессорлар кезеңіндегі бумды бастан кешірді. Қазіргі кезде 32-разрядты кеңінен қолданылуда, бірақ көпшілік қолдануына 64-разрядты процессорлар өтетін уақыт алыс емес. Осы жерде айта кетейік, өнімділігі жоғары жүйелерде 2 және оданда көп процессорларға арналған аналық тақталар қолданылады – міне талассыз көпесептілік осы.
Қазіргі процессорларды қызып кетуден және уақытынан бұрын істен шығудан қорғау мақсатымен жылуды бұрып жіберуді жүзеге асыратын радиаторлармен және желдеткіштермен жабдықтайды. Жеңіл компьютерлерге арналған процессорларды қоспағанда, онда аккумуляторлардан қоректену энергияны тұтынатын қосымша көмекші қондырғыға жол бермейді.
Жедел жад мәжбүр деректерді, есептеулер нәтижесін және сұраушы құрылғылар жағынан оларға тез кіру мүмкіндігіне арналған компьютердің қарсы кездескен «тіршілік өнімдерін» сақтауға арналған. Жедел жад ұзақ уақыттық емес, ондағы деректер ол электр энергиясымен қоректенгенге дейін «өмір сүреді», компьютер өшкенде, жедел жадта орналасқан барлық ақпарат жоғалады. Амалдық жүйе және басқарылатын бағдарламалар жабу және шығу алдында барлық мәжбүр параметрлерді анықталған жадқа жазады, одан соң жүктеу кезінде қалпына келтіреді, сондықтан жүйеден шыққанда оның жұмысының штаттық аяқталуын жасаған дұрыс. Егер сіз жәй желіден ажыратсаңыз, АЖ жедел жад ішіндегі барлық деректерді сақтап үлгермейді. ДК аппараттық бөлігімен ештеңе болмайды, ал сіздің қызыметіңіздің еңбек нәтижесі және амалдық жүйенің ресми деректері азап шегуі мүмкін.
Жедел жадты таңдаған кезде, ол ешқашан өте аз болмайтынын есте сақтаңыз, ал оның жетіспеушілігінен компьютерде жұмыс жасау соншалықты жайлы емес. Қазір осы күнгі АЖ-де ДК ыңғайлы жұмысқа арналған минимум және бүгінгі күн қосымшалары талабына жауап беретін 128 Mb жад болып табылады. Бірақ әрқашан қор ұстаған артық: 256 Mb немесе 512 Mb – ең жақсысы. 1024 Mb – тым сәнді, оның үстіне қымбат және әзірге тиімсіз (ерекшелігі бар). Сонымен қатар жад микросхемасының ұқсамайтын ерекшеліктерінің болуы туралы ұмытпаңыздар. Осы технологиялық нормалардан жүйенің өнімділігі тәуелді болады. Бар ерекшеліктер: PC133, PC1600, PC2100, PC2700, PC3200, сан көп болған сайын, соншалықты микросхема шүбәсіз.
Мониторды компьютерге қосу үшін, бейнелер туралы деректермен және синхрондаушы сигналдармен (горизонтальды (жолдық) және вертикальды (кадрлік) жайылулар) жад аумағын дисплейде бейнелеу үшін сигналдарды қалыптастыруды жүзеге асыратын бейнеадаптерлер (бейнекарталар) қызмет етеді. Қазіргі уақытта SVGA (Super Video Graphics Array) стандарты кең қолданылады. SVGA (барлығы қазіргі) стандартын қолдайтын, бейнеқондырғылар, 16,8 миллионға дейін түсті бейнелеуге қабілетті және табиғилыққа жақын, максимальды сапалы бейнені қамтамасыз етеді.
Қатты диск (HDD - hard disk drive) әдетте "винчестер" деп атайды. Бұл, онда амалдық жүйе және іске қосылған бағдарламалар өзінің еңбектерінің нәтижесін, әртүрлі ресми ақпаратты және жұмыс параметрлерін орналастыратын сақтау орны. Винчестерлердің жедел жадтан айырмашылығы ақпаратты қысқа мерзімді сақтауға кепілдік береді, ол үшін сыртқы электр энергиясы көздерінен компьютерді шын қоректендірудің керегі жоқ, деректерді жігерлі дискілерде жазу үшін магниттік қабат қолданылады, ол винчестер ішінде орасан зор жылдамдықпен айналатын, дискілерді жабады. Дискілер бойында оқу/жазу бастары (инесі) айналады, қатты диск әйгілі технология өнімі болып табылады және өзіне ұқыпты қарауды талап етеді, магниттік қабатты немесе магниттік басты бүлдіру теңдесі жоқ еңбектен тұрмайды, ал бүлінген сектордағы ақпаратты қалпына келтіру – міне бұл мәселе.
FDD (floppy disk drive) – ыңғайлы дискілер дискіжетегі – ауыстырмалы эластикалық дискілер (флоппи-дискілер, дискеттер) оқу/жазу құрылғысын көрсетеді, ертеректе 2 өлшемді магниттік дискілер қолданылған: 5,25'' (133 мм) және 3,5" (89 мм), алғашқысы әлдеқашан жоғалған, ал 3,5'' тек біршама қысқа (1,44 Mb) көлемді ақпаратты компьютерлер арасында тасуға арналған, тек осыларды қоспағанда икемді дискілердегі деректер винчестердегі деректер сияқты сақталады, флоппи-дискіжетектегі диск аз жылдамдықпен айналады және ол бар жоғы біреу, толық герметикаланбағандықтан дискеттер қатардан жиі шығып қалады, осындай түрде ақпаратты тасушы ретінде флоппи-диск өте сенімсіз. Қымбат мәліметтерді жоғалтумен байланысты жағымсыздықтан қашуда, ұзақ мерзім ағымында деректерді дискеттерде сақтаудан сақтаныңыз.
CD-ROM (compact disk-read only memory) – компакт дискілерді оқу құрылғысы, бір CD көлемі 650 Mb (және жоғары - 700 Mb дейінгі дискілер бар) құрайды. Бұл 450 үшдюймдік дискет шамасында, компакт-дисклердің "флоппиктер" алдындағы артықшылығы қарусыз көзбен көрінеді. CD ақпаратты сақтау сенімділігі дискетке қарағанда едәуір жоғары. Компакт-дискілер магниттік өрістерден және аздаған сызаттардан қорықпайды, деректерді оқу шексіз жылдамдықпен жүргізіледі. Сондықтан ДК үшін бағдарламалық қамсыздандыру дәл компакт-дискілерде жеткізіледі (бұрын осы толып кетулер үшін дискеттер қолданылатын, солай бола тұрсада бағдарламалар көлемінің екпінді өсуінен, осы уақытта олар қолданылмайды). CD-ROM дискіжетектері бағдарламалық деректерді оқудан басқа аудио компакт-дискілерді тыңдауға мүмкіндік береді және құлақшындар үшін ажыратқыштармен, дауыс қаттылығын реттегішпен және басқа қажетті атрибуттармен қамтамасыз етіледі.
Бір тек компакт-дискілерді оқу қазір жеткіліксіз болғандықтан, шарасыздықтан CD оқу және жазу/қайта жазу құрылғысы шексіз таралды. Лазерлік дискілерде ақпарат дискеттер және винчестердегідей емес, физикалық басқаша түрде көрсетілгендіктен, жаңа жетектерден жазудың таңқаларлық технологиясы талап етіледі - CD күйдіру технологиясы, жаңартылған жетектер және дискілер (бос) сонымен қатар жәнеде қайта жазуды жүзеге асыруға мүмкіндік береді, шынында, шектеулі рет және аз жылдамдықпен, солай болған күнде бұл мәселе ме?
Дыбыс картасы әуен және анық адамның сөзін шығаруға мүмкіндік беретін, мультимедиялық құрылғыларға жатады. Жаңа заманғы дыбыстық компьютерлік құрылғылар алдыға алыс қадам басты, тіпті аналық тақтаға қондырылған дыбыс карталарының мүмкіндіктері патетикалық ойын ұрыстарына құмарларға жеткілікті, ал кәдімгі қолданушылар туралы мен және айтпаймында (6 каналды дыбыс және басқалары).
Дыбыс картасының жұмысы, жүйелік жадтағы деректер негізінде, адам құлағымен қабылданатын сигналдарды қалыптастырудан тұрады, одан соң қалыптасқан сигнал акустикалық жүйеге келіп түседі. Компьютер дыбыс картасы және колонкасызда дыбыстық сигнал беруге қабілетті (шиқылдау) – қондырылған динамикпен шығарылатын, жиілігі ұқсас емес (тон) кәдімгі дыбыстар тізбегі, компьютерлік жүйенің динамигі ресми функцияларды орындайды, ол жүйелік блок корпусына бекітілген және сонымен бірге беріледі.
Интернеттің және World Wide Web (WWW) қызыметінің қарқындап дамуы, өзін силайтын әртүрлі «дербес компьютерді» қолданушылар енді өз өмірлерін, компьютерлік жүйе және телефон торабы арасындағы байланысты жүзеге асыратын модемсіз (қысқаша модуляция-демодуляциядан) мүмкін деп ойламайтындыққа әкелді. Ол деректер пакетін жіберу және алу, қолданушының БҮКІЛӘЛЕМДІК ТОРда сенімді қатысуы үшін кең қолданылады. Модем арқылы компьютер және басқарылатын бағдарлама, мысалы пошталық, бізді ақпаратпен қамтамасыз ететін, сәйкес сервистен мәжбүрлік ақпаратты сұрайды. Телефон сымының алғашқы мақсаты тек дауыстық ақпаратты беруден тұрғандықтан, модемнің алғашқы атқаратын қызметі сандық және дыбыстық сигналдарды кодтау және кодты ашудан тұрады.
Дербес жүйеге қосылатын және төмен қажеттіліктер үшін кең қолданылатын, көрінетін құралдардың ішінен принтер және сканерді ерекшелейді, біріншісі құжаттарды басып шығаруға (яғни, электрондық түрден қағазға) арналған. Сканерлер кері функцияны атқарады – қағаз құжаттарды оқу (мәтін, сурет) және электрондық түрді қалыптастыру.
Өз бетімен орындауға арналған тапсырмалар:
Мысал негізінде ДК конфигурациясын талдау керек.
ДК конфигурациясы. Мысал_№ _
| Орыны
| Мағынасы
| Алу көзі
|
| 1. процессор тип және оның тактілік жиілігі
| Intel Celeron 413MHz
| POST, SysInfo
|
| 2. арифметикалық сопроцессордың болуы
| Іштей қондырылған
| POST
|
| 3. КЭШ, көлемнің болуы
| 128 Kb
| POST
|
| 4. ЖЕҚ көлемі және оның типі
| 128 Mb, sync SDRAM
| POST, SysInfo, Dos Navigator
|
| 5. деректерді берудің жоғары жылдамдықты шиналардың болуы
| ISA, PCI
| POST, SysInfo
|
| 6. дискілік ішкі жүйенің интерфейс типі; қандай шинаға қосылған
| IDE mode LBA
| POST, SysInfo, Dos Navigator
|
| 7. қатты дискілік жинақтағыштар (HDD – Hard Disk Drive) және жад көлемінің (жалпы және бос) саны
| 1 диск : жалпы 4,00 Gb, бос 990 Mb
| POST, SysInfo, Dos Navigator
|
| 8. HDD үшін деректерді беру жылдамдығы және кіру уақыты
| Деректер жоқ
|
|
| 9. иілгіш дискілер жинақтағышының болуы (FDD – Floppy Disk Drive) және олардың дюймдегі және байттағы өлшемі
| 1 FDD 3.5” 1.44 Mb
| POST, SysInfo, Dos Navigator
|
| 10. параллель және тізбектік порттар тізімі (LPT және COM)
| 1 параллельдік LPT, 2 serial COM1 және COM2
| POST, SysInfo, Dos Navigator
|
| 11. бейнекарта типі және жад көлемі
| Intel 740, 8Mb
| POST, Windows 95: «Мой компьютер» қасиеті
|
| 12. монитор типі
| Sumsung SyncMaster 15GLe 15”
| Windows 95: «Мой компьютер» қасиеті
|
| 13. BIOS версиясы және өндірушісі
| Extention V1.0A Award Software
|
|
| 14. амалдық жүйе версиясы
| Windows 98
| Windows 98: «Мой компьютер» қасиеті
|
| 15. бар сыртқы, желілік және коммуникациялық жабдықтар тізімі
| Сканер, модем
| Windows 98 «Мой компьютер» қасиеті
|
Лабораториялық жұмыс №7 (1 сағат)
Тақырыбы: «Алгоритмдер. Алгоритмдерді құрастыру негіздері»
Жұмыстың мақсаты:Есепті шешу стратегиясын, алгоритмдерді, олардың қасиеттерін, алгоритмдердің жүзеге асырылу стратегиясын оқып-үйрену
Тапсырма:
1. Есепті шешу стратегиясын, алгоритмдерді және шешімді іздеуді қарастыру
2. Алгоритмнің қасиеттеріне сипаттама беру
3. Алгоритмдердің жүзеге асырылу стратегиясын оқып-үйрену
4. Алгоритмдердің құрылуына есептерді шешу
5. Есеп беруді құру
Теориялық мәлімет
Алгоритмнің жазылу тәсілдері:
Все темы данного раздела:
Теориялық мәлімет
Информатика -адам қоғамының барлық шеңберінде ақпаратты алу, беру, өндеу, сақтау, көрсету және тасымалда
Сурет 1.1. Ғылым мен технология негізгі саласы ретінде ақпараттық құрылым.
Информация (ақпарат) – термині латынның түсіндіруі, баяндау, білу деген ұғымдарды білдіретін information сөзіне шыққ
Олдану.
Ақпарат шешім қабылдау кезінде қолданылады.
Алынған ақпараттың дұрыстығы, толықтығы, объективтілігі сізге дұрыс шешім
Орғау.
Ақпаратты қорғаудепалдын алудыайтады:
· сәйкес рұқсаты жоқ (санкцияланбаған, жасырын кіру мүм
Бақылау мысалы.
Өңдеуге 100 жолдан тұратын құжат келіп түсті, оның әрбір жолы экономикалық мәліметті көрсетеді және келесі реквизиттерден т&#
Теориялық мәлімет
Логика алгебрасының негізгі жағдайларын XIX ғ. ағылшын математигі Джордж Буль жасаған. Логика алгебрасын булевтік алгебра деп те атайды.
Теориялық мәлімет
Графтар теориясы–жас ғылым (айталық, геометриямен салыстырғанда). 1736 жылы Санкт-Петербург ғылым академиясында Леонард Эйлердің еңбегі жарыu
Бағдарланған графтар
Орграф (Бағдарланған графтар) - бұл граф, оның барлық қабырғаларының бағыты бар. Осындай бағытталған қабырғалар доu
Лшенген графтар
Өлшенген(басқа аты: таңбаланған) граф (немесе орграф) - бұл граф (орграф), оның кейбір элементтеріне (төбелерге, қабырғалар
Негізгі анықтамалары
Ағаштардың көптеген анықтамалары бар, мыналар солардың тек кейбіреулері ғана.
1. Ағаш - бұл циклсыз байланысқан граф.
2. А
Теориялық мәлімет
Алғаш дербес компьютер, яғни жеке пайдаланушыға арналған компьютерді 1981 жылы IBM фирмасы ұсынды. IBM РС компьютерімен бірлескендіктен, бірлескен деп
Санау жүйесінің түсінігі және оның түрлері.
Санау жүйесі – бұл сандардың аталу және жазылу тәсілдерінің жиынтығы.
Сандарды бір санау жүйесінен екіншісіне аудару ережелері
Ереже 1.
Бүтін санды бір санау жүйесінен екіншісіне аудару үшін берілген санды және бөлуден шыққан бөлінділерді біртіндеп екінші сана
Екілік санау жүйесіндегі арифметикалық операциялар
Қосу
Азайту
Көбейту
Бөлу
0+0=0
0-0=0
0∙0=0
0:1=0
Дістемелік нұсқау.
Есептеу процесінің үш түрі бар:
· Сызықтық
· Тармақталу
· Циклдық
Сызықтық
Теориялық мәлімет
Алгоритмді компьютерге бағдарламалау тілдері түсінікті етіп көрсете алады. Алдымен әрқашан да алгоритм әрекеті әзірленеді, сонан кейін ол мұндай т
Есепті компьютерде шығарудың негізгі кезеңдері
Есепті компьютерде шығару біраз бөлігі компьютерсіз жүзеге асырылатын мынадай негізгі кезеңдерден тұрады:
1. Есептің қойы
Теориялық мәлімет
Процедуралық бағдармалау дегеніміз - белгілі бір әрекетті жүзеге асыру үшін (мысалға, нүкте салу) бірінен соң бірі орындалатын қ
Дістемелік нұсқаулар
Жаңа қосымша құру.
1.1 Жаңа қосымшаны құрмас бұрын Visual Basic-ті іске қосыңыз. Ол үшін:
-
Сурет 11.1. Visual Basic бағдарламасын іске қосу.
1.2 Visual Basic іске қосылғаннан кейін «New Project» (Жаңа жоба) сұхбат терзесі пайда болады. Онда құрылатын жобаның типін таңдауға мүмк
Сурет 11.2. Visual Basic интегралданған құрастыру ортасы.
2. Visual Basic IDE ортасында форма дизайнерінің терезесі орналасқан. Форма - Visual Basic-тегі бағдарламаның негізгі элементі. Бұл терезеде сіз жа
Сурет 11.3. Басқару тақтасы.
Form Editor (Формалар редакторы) аспаптар тақтасы формадағы басқару элементтерінің өлшемдерін өзгертуге, орындарын ауыстыру және түзету
Теориялық мәлімет
Арифметикалық өрнек – нақты түрде ауыспалы, тұрақтылар, функциялар сияқты сандарды, сонымен қатар арифметикалық амалдарды (+, -, *, /, ^) u
Дістемелік нұсқаулар
Көптеген бағдарламаларда таңдау болады: ақиқат – жалған. Осындай шешімдерді қабылдау үшін If… Then и Select Case шартты операторлары
Дістемелік нұсқаулар
Циклдік бағдарламалар.
Visual Basic процедураларында ќайталану процестерін ұйымдастыру үшін келесі циклдік операторлар ќолданылады:
1. For K=m To
Теориялық мәлімет
Компьютер тапсырмасын шешуге арналған бағдарламалар жиынтығы бағдарламалық қамтамасыз ету деп аталады. Компьютердің бағдарламалық қамтама
Жүйелік бағдарламалық қамтамасыздандыру.
Бұл компьютерді нақты қолдануымен байланысты емес жалпы қолданыстағы бағдарламалар және дәстүрлі қызметтерді орындайды: тапсырмаларды бас
Windows жүйесіндегі жұмыс істеу негіздері.
1981 жылы MS(PC)-DOS операциялық жүйесі IBM дербес компьютерлермен бір мезгілде пайда болып, әрбір компьютерге орналастырылған болатын.
MS-DOS операциялық ж&#
Windows жүйесінің негізгі функциялары
Кез келген операциялық жүйе сияқты Windows ортасының негізгі ядросы, жедел жадты басқаратын ішкі жүйесі, файлдық жүйесі, енгізу-шығару қ&
WINDOWS жүйесінің негізгі ұғымдары
Терезе экранның төртбұрышты қоршаулы аймағы. Онда әр түрлі программалар орындалады. Кез келген мәліметтер өңделіп түзетіледі
Windows анықтама жүйесі
Windows-тағы анықтама жүйесі пайдаланушыға амалдық жүйемен жұмыс істеу жөнінде туындайтын сұрақтардың көпшілігі бойынша аны&#
Файлдармен және бумалармен тиімді жұмыс істеу
Windows амалдық жүйесінде көптеген тапсырмаларды орындау файлдармен және бумалармен жұмыс істеуді қамтиды. Windows компьютерде файлдарды сақтау жүйес
Файлдардың аттары
Амалдық жүйе және басқа бағдарламалар файлдарға жүгіне алуы үшін, файлдардың белгіленуі болуы тиіс. Бұл белгілеу әдетте файлдыv
Каталогтар бұтағы
Каталог - бұл файлдардың аттары, файл көлемі, олардың соңғы рет жаңартылған уақыты туралы мәліметтер, файлдардың атрибуттары са
Сурет 15.1. Бағыттауыш бағдарламасы
Бағыттауышты ашу үшін Іске қосу батырмасын басып, Бағдарламалар -Стандартты - Бағыттауыш әмірлерін таңдаңыз.
Бағыттауы
З компьютеріңде немесе жергілікті желіде бумалар мен файлдарды іздеу
Егер файлдың орналасқан орны белгісіз болса, бас мәзірдегі Іздеу әмірінің көмегімен немесе бума терезесінің Құралдар үстелінде ашылатын «
Теориялық мәлімет
Утилиттер– бұл мамандандырылған бағдарлама. Ол қызмет етуге, ықшамдауға жүйе жұмыстарына, бағдарламалар - көмекшілерге , шешуші мақ
Word терезесіне шолу
Microsoft Word бағдарламасы бұл мәтіндік кұжаттарды әзірлеуге, қарап шығуға, түрлендіруге және басып шығаруға арналған
Сурет 17.1. Word бағдарламасының терезесі
Тақырып жолағы - онда терезені басқару батырмалары
Жаттарды әзірлеу тәсілдері
Microsoft Word ашық терезесінде жаңа құжат жасау үшін мына әрекеттердің бірін орындау қажет:
1.Стандартты құралдар үстелін
Сурет 17.2. Құжаттар үлгілері
Ашық тұрған Word бағдарламасында бұрыннан бар құжатты атау үшін мына тәсілдердің бірін қолдану керек:Файл
Мәтінді енгізу ережелері
Мәтінді енгізер алдында жүгіргіні (курсорды) мәтінді енгізу орнына апарып, мәтінді қай жерге енгізетініңізді көрсету қажет. Егер Сіз жаңа u
Мәтін үзінділерін ерекшелеу ережелері
Мәтінге қатысты қандай бір әрекетті (көшіру, пішімдеу, жою. т.б.) орындар алдында мәтіннің қажетті бөлігін - сөз, сөйлем, абзац. т.
Емле ережесін тексеру
Word бағдарламасы құжаттағы емле ережесін тексеріп, қателерді түзетіп отырудың тамаша мүмкіндігін ұсынады. Қателерді тексеру және т
Сурет 17.3. Қаріп сұхбат терезесі
Аралық қосымшасы қаріп таңбалары аралығын белгілейді.
Эффектілер қосымшасы пәрменді эффектілерді жасауға мүмкіндік бе
Сурет 17.4. Абзац сұхбат терезесі
•Жанама мәзірдің Абзац әмірін таңдау:
•Пішіммәзірінің Абзац
Сурет 17.7. Үстіңгі жзне төменгі дерек атаулары күралдар үстелі
Қажет болса, мәтінді Пішімдеу құралдар үстелінде орналасқан батырмалар көмегімен пішімдеңіз.
Дерек атауларын жасауды
Сурет 17.8. Бет нөмірлері сұхбат терезесі
Word мәтінді газет бағандары түрінде ұсынуға мүмкіндік береді. Газет бағандарында мәтін сол беттегі бір бағаннан екіншісіне
Сурет 17.10. Жиектер және бояу сұхбат терезесі
3.Қажетті параметрлерді таңдаңыз.
4.Тек жекелеген шеттер үшін жиектер белгілеу үшін Стиль тобында Басқа әмірін та
Сурет 17.11. Жиектер және бояу сұхбат терезесі
Мәтіннін бөлектенген үзіндісін бояуды белгілеу үшін:
1.Пішім мәзірінде Жиектер және бояу әмірін таңдаңыз, содан
Ехсеl терезесіне шолу
Місrоsoft Ехсеl – Місrоsоft Оffiсе дестесінің электрондық кестелерді әзірлеуге және өңдеуге арналған қолданбалы бағдарламасы. Электрондық
Сурет 18.1. Excel бағдарламасының терезесі.
· Айналдыру сызығы– құжат ішінде қозғалуға (құжаттың түрлі бөліктерін қарап шығу w
Сурет. 18.2. Жаңажұмыс кітабы тапсырмалар аймағы.
Осыдан кейін, сіздің көз алдыңызда жұмыс істеуге әзір жаңа Ехсеl құжаты ашылады. Бағдарлама жаңа құжатқ
Кестенің құрылымы
Электрондық кесте нөмірленген жолдар және латын әліпбиі әріптерімен белгіленген бағандар жиынтығы болып табылады.
Баған мен жолдың
Сурет 18.3. Өрнектер жолындағы ағымдық ұяшық көрінісі.
Ехсеl бағдарламасындағы парақ ұяшықтары ауқымы- кестеде тік төртбұрыш пішінді аумақты құрайтын ша&
Сурет. Деректердің негізгі пішімдері.
Егер кесте ұяшықтарындағы мәліметтер мәні өзге ұяшықтар мазмұнына тәуелді болмаса, олар негізгі деп аталады, кері
Кестені өздігінен біртекті деректермен толтыру
Қатар – логикалық тізбек құрайтын ұяшықтар тізбегі. Ехсеl-де Өзтолтыру жетесінің көмегімен сандар,
Сурет 18.9. Қатар жасауды аяқтау.
Сондай-ақ, Прогрессия жетесінің көмегімен, мынадай әрекеттер ретін орындап та, біртекті деректер қатарын жасауға болады:
1.
Яшықтарды пішімдеу
Ұяшықтарды пішімдеу – бұл олардың сыртқы көрінісін безендіру, сондай-ақ олардың мазмұнының мәліметтер пішіміне түзетул
Диаграммаларды құрастыру
Диаграммалар - бұл деректерді сызбалық түрде ұсыну амалы. Диаграмманы бетке кірістіруге немесе жеке бетте орналастыруға болады.
Ди
Сурет 18.22. Дайын диаграмма.
Өз бетімен орындауға арналған тапсырмалар:
Тапсырма 1.
Келісім хаттарды орындауды тіркеу ведомості.
Тауарлардың, материалдардың, таралардың тізімге алыну
_____________ айы 200_ жыл.
№
Номен-клатура №
Тауардың, материалдың, тараның аты
Сорт
Өл
Шығыс құжаты
№ п/п
Тауар аты
Өлшем бірлігі
Саны
Баға
Сомасы
Азық-түлік тауар қоймасы бойынша салыстыру ведомості
№
Тауар аты
Өлшем бірлігі
Баға
Инвен. бағасы бойынша
Тіркеу бойынша баға
Тауар балансы
№
Тауар аты
Периодтың басындағы тауар қоры
Период ішінде түскен тауарлар
Период ішінде тауарларды сату
Тапсырма 14
Тауарларды және тараларды есептеу ведомості
Тауар коды
Өлшем бірлігі
Баға
Факт
ЭЕМ-де қалдық
Шығын құжаты
№ п/п
Тауар аты
Өлшем бірлігі
Саны
Баға
Сомасы
Рнектерді пайдалану және қарапайым есептеулер
Місrоsoft Ехсеl бағдарламасы қарапайым есептеулерді оңай орындауға мүмкіндік береді. Алу, қосу, көбейту және бөлу амалдарынан басқа, б
Сурет 19.1. Өрнекті енгізу.
Өрнекті тышқан көмегімен енгізу:
1. Өрнекті енгізу қажет ұяшықты белсендендіріңіз.
2. «=» таңбасын қойы
Зқосынды
Бетте орындалатын есептеулердің ең көп тарағандарының бірі - ұяшықтар ауқымдарын қосу болып табылады. Ұяшықтар ауқымын ау
Сурет 19.2. Өзқосынды әмірі
Ол үшін:
1. Қосындысын шығару қажет ұяшықтардың барлығын бөлектеп алыңыз.
2. Станда
Стандартты функцияларды пайдалану
Ехсеl-дің Кірістірумәзірінің Функциялар пунктіне көптеген стандартты функциялар енгізілген. Олардың көпшілігі формулаларда пайдаланылады:
Сурет 19.3. Функция шебері терезесі
Кірістіру - Функциякомандасын беріп, ашылған терезеден Ма-тематикалық категориясы, одан әрі Sinфункциясы тандалған кезде көрін
Сурет 19.4. Sin үшін формулалар панелі
ЕГЕР(ЕСЛИ) функциясы Функциялар шебері терезесінің "Логика-лық" категориялар құрамында. Оның формула ретінде ағымдық
Сурет 19.5. Тест қорытындысы
Қысқа түрде үяшықтарды "Студент" не "Конкурс"сөздерімен толтыру әдісі:
- С1 ұяшығын ағ
Сүзгілер және өзпішім
Сүзгі – бұл деректердің көбін іздеп, тізімдегі деректермен жұмыс істеудің ең жылдам әрі оңай тәсілі. Сүзгіден
Сурет 20.6. Кесте.
Өзпішімдегіш жетесі кестедегі мәліметтерді кәсіби әзірленген қалып бойынша пішімдеуге мүмкіндік береді. Өзпішімдегі
Деректерді сұрыптау
Кей кездері енгізілген кесте деректерін артуына немесе кемуіне қарай сұрыптау қажеттілігі туындап отырады. Ехсеl бағдарламасында сұрыптаудың екі түрі бар:
Теориялық мәлімет
Access үшiн Windows 95/98 немесе Windows NT, Office 2000 пакетi (немесе тек қана Access) қажет. Offic-тi стандартты орналастыруда 32Мб оперативтi зерде,Pentium про
Сурет 21.2. Конструктор режимінің сұхбат терезесі
Таблица1: таблица терезесiндегi бiрiншi бағанда келесiдей өрiс аттарын жазыңыз:
- мемлекет
- халық саны
- көлемi
-
Сурет 21.3. Толтырылған деректер базасы
Өрiстердiң орындарын ауыстыру сол өрiстi белгiлеп алып, керек жерге қоюмен шектеледi. Мысалы, көлем өрiсiн халық саны өрiсiнiң
Сурет 22.1. Сұранысты құру түрлері
3. Ашылған Создание простых запросов терезесiнде Таблицы и запросы өрiсiнде кесте не сұранысты таңдау керек.
4. Керек өрiстердi Доступные пол
Сурет 22.2. Конструктор сұхбат терезесі
Поле жолында өрiстер тiзiмi болады.
Имя таблицы жолында қай кестеден алынғаны тұрады.
Сортировка жолын ашсаңыз қажетiv
Сурет 22.4. Сұранысқа тағы бiр басқа сұраныс немесе кесте қосу
2. Добавление таблицы терезесiнде қажет объектiнi таңдап, iс-әрекеттердii аяқтау керек.
3. Сұранысқа қосылатын объект атын
Теориялық мәлімет
Автоформа көмегімен форма құру. Кесте мен сұраулар құру үшiн жылдам әдiс Автоформа көмегiмен орындалады. Автоформа – қол
Форманы Формалар мастерi арқылы құру .
Ол үшiн Евразия базасындағы Формы режимiн белгiлеп, Создать батырмасын таңдаңыз. Ашылған Новая форма терезесiнде Мастер форм жолын ж
Сурет 23.4. Лента типтес форма.
Формалар конструкторы терезесi.Формалар конструкторы арқылы шақырылатын Форма макетi өзгерiстер енгiзуге болатын терезесi түрiнде болады. Б
Форма мен есептiң салыстырмалы шолуы.
1. Есеп формаға қарағанда экранға емес баспаға шығаруға арналған. Экранда есептiң бiр бөлiгi ғана тұруы мүмкiн.
Сурет 23.5. Мастер отчетов пунктiн таңдап
өрiстердi Выбранные поля бағанына жiберiңiз де, Далее шертiңiз. Келесi ашылған мынадай терезеде
Фамилия адрес ел телефон
Депардье Ж. Сатыбалдина 25-8 Франция 14587
Жолшубаев А. Пр.Республики18-56 Кыргызстан 14545
Леонардо Д. Бухар-Жырау 45-58 Бразилия 25631
Макартни П. Степной 2-2-563 Англи
Есептiң жазбаларын сұрыптау мен топтау.
1. Есептiң конструкторының саймандар тақтасындағы Сортировка и группировка батырмасын таңдаңыз.
2. Ашылған диалогты терезедегi Поле/выра
Сурет 23.6. Access-те есептер құрудың бiрнеше құралдары
Access есепке базалы кестенiң немесе сұраныстың өрiстерiн пайдаланады.
Терезеде көрсетiлгендей Автоотчет: в столбец және автоотчет: лен
Сурет 23.7. Пошта наклейкасының мастерi.
Наклейка шрифтi мен форматын таңдау.
1. Өлшем бiрлiктi таңдау керек, ол Система единиц тобында Метрическая немесе Британская
Сурет 23.8. Жеке пошта наклейкаларын құру
2. Название өрiсiнде жаңа формат атауын енгiзiңiз.
3. Система единиц, Тип наклеек, Ориентация тобында қажет параметрлердi таңдаңыз.
Сурет 23.9. Наклейканы сорттау.
Жұмыс аяқталған соң нәтижесiн көрiңiз.
Жұмысымыздың келесi бетi диаграмма құру. Ол үшiн:
1. Отчет
Сурет 23.10. Диаграмма құру.
5. Жоғарыдағы терезеде таңдалған өрiстi Образец бөлiмiндегi Ряды батырмасына қойыңыз
Есептiң жаз
Теориялық мәлімет
PowerPoint 2007 бағдарламасын бірінші рет ашқан кезде пайдаланушылық тілдесудің өзгергенін көресіз. Терезенің жоғарғы бөл
Сурет 24.1. PowerPoint 2007 бағдарламасының экран элементтері
Бұл таспа деп аталады және ол — көрмелерді жасауға арналған басқару орталығы. Оның жасақтамасы бойынша бұрынғы да&#
Теориялық мәлімет
Жұмыс істеу территориясына байланысты АЕЖ келесілерге бөлінеді:
- жергілікті (ЖЕЖ немесе LAN – Local Area Network);
- аймақтық ((региональные) РЕЖ немесе M
Есептеуіш желінің жалпыланған құрылымы
Желі құрылымында коммуникациялық және абоненттік ішкі желілерді ерекшелеуге болады.
Коммуникациялық ішкі желі жұмыс станциялары мен серверлерді бір-бірі
Сурет 25.1. «Шина» топологиялы қарапайым желі
"Шина" топологиясында компьютерлер мәліметтерді электрлі сигнал түрінде кабель арқылы белгілі бір компьютерге жібереді. Компьютердін шина арқылы &#
Жұлдызша
"Жұлдызша" топологиясында кабель сегмент көмегімен барлық компьютерлер концентратор (hub) аталынған орталық компонентке қосылады. Беруші компьют
Сурет 25.2. Жұлдызша топологиялы қарапайым желі
Егер желіде тек қана бір компьютер концентратормен байланып істен шықса, онда осы ғана компьютер желіде ақпарат ала алмайды. Қалған желідегі комп
Біріктірілген тoпoлoгиялар
Қазіргі кезде шина, жұлдызша, сақина принципі бойынша желілерді біріктіру топологияларын жиі қолданады.
Жұлдызша-шинa
Жұлдызша-шина топо
Сурет 25.4. Жұдызша-шина топологиялы желі
Мұндай жағдайда бір компьютердін істен шығуы желіге ешқандай әсерін тигізбейді, басқа компьютерлер сол қалпы бір-бірімен әрекеттеседі
Жергілікті желімен жұмыс істеу тәртібі
Жұмыс үстелiнде жсргiлiктi желiмен жұмыс icтeyгe арналған Желiлiк орта калтасының белгiшесi көрініс табады.
Компьютерлердi жергiлiктi желiге бiрi
Жергiлiктi желiнiң қор көздерін қарап шығу
Желiдегi қай қалталарға ортақ катынас құруға болатынын қарау үшiн Жұмыс үстелiндегi Желiлiк орта белгiшесiн
З компьютерлеріңіздің кор кездеріне желiде ортақ қатынас құруды калай ұйымдастыруға болады?
Желi пайдаланушылары үшiн қалтаға ортақ қатынас құруды баптау калтаның жанама мәзірі арқылы ашылады.
Желiнiң өзге де
Интернет желісі туралы жалпы түсінік
Интернет желісін ұйымдастыру үшін қор болып ғылыми ұйымдардың, әскери мекемелердің компьютерлерін байланыстыру үшін 70ж. Басында құ
Негізгі ақпарат іздеу тораптары. World Wіde Web қызметі
Интернетте әрбір ресурстың өзінің адресі болады. Арнайы бағдарламалар болады, оларды броузерлер деп атайды. Олар ресурстардың адрестерін және іздеудің
Рэмблер (www. rambler. ru) Web- қызметі
Құжаттың атауынан, тақырыбынан, мекенжайынан және құжаттың тек басындағы сөздердің ішінен кілттік көріністі і
Яndex іздеу жүйесі
Танымал әлемдік, ақпарат іздеу жүйелерінің (АІЖ) басқаларын атаймыз:
-Іnktomі (www.іnnktomі.com);
-Fast Search (www.alltheweb.com);
-Hot Bot
Теориялық мәлімет
Компьютерлік графика – әр түрлі кескіндерді (суреттерді, сызбаларды, мультипликацияларды) компьютердің көмегімен алуды қарастыратын ин
Пуск — Программы -> Стандартные -> Paint
Paintтерезесінің сол жағында төртбұрыштар түрінде енгізілген аспаптар панелі бар. Құралдар- терезеде түрлі суреттер
Бірінші топ құралдары
Олар сол жақ панельге енгізілген жоғарғы онтөртбұрышты құралдар. Олардың атаулары (жоғарыдан төмен қарай ретімен):
Екінші топ құралдары
Paintредакторының кескіндер, фигуралар салу құралдары алтау: сызық, қисық, тік төртбұрыш, көпбұрыш, эллипс, бүйір қабырғ
Теориялық мәлімет
СorelDraw – машиналық графиканың нағыз шедеврлерін жасау үшін қолданылатын компьютерлік дизайнердің құралы.
Объектілерді ерекшелеу
Әр түрлі өзгерісте объект немесе объектірінің топты дайындау үшін – форматты, түсті, орналастыру, өзгерту үшін ерекшелеу қажет болады.
Объектілермен операциялар
1) Суреттілген объекттерінін жасау үшін аспап панелімен пайдалану қажет, мысалы Овал, Прямоугольник, Многоугольник. Қара маркерлермен бейнелеутін өлшемді өзгертеді, кі
Теориялық мәлімет
Ақпараттық жүйенің қауіпсіздігі –бұл компьютерлік жүйеде қалыпты қызметістеуді немесе азаматтардың,кәсіпорындарды&
Олданылған әдебиеттер тізімі
1. Макарова Н. В., Матвеев Л. А., Бройдо В. Л. и др. Информатика / Под ред. Макаровой Н. В. М., 2003.
2. Молдабекова Б.К., Информатика, Қарағанды, КЭУК, 2008
Новости и инфо для студентов