Шкі мүшелерге әсері - раздел Образование, ПӘННІҢ ҚЫСҚАША СИПАТТАМАСЫ №
Мүшелер
Симпатика...
№
Мүшелер
Симпатикалық бөлімнің әсері
Парасимпатикалық бөлімнің әсері
Көз қарашығы
Ұлғаяды
Кішірейеді
Артерия қантамырлары
Тарылады
Әсер етпейді
Жүрек
Соғуы жиілейді
Соғуы баяулайды
Бронхылар
Кеңейеді
Тарылады
Ішек
Жиырылуы баяулайды
Жиырылуы жиілейді
Сілекей бездері
Сөл бөліну азаяды
Сөл бөліну көбейеді
Тер бездері
Тер бөліну күшейеді
Әсер етпейді
Бауыр
Өт бөліну азаяды
Өт бөліну көбейеді
Қандағы қант мөлшері
Көбейеді
Азаяды
Жүйке жүйесіндегі қозу мен тежелу. Қозу мен тежелу екуі де нейрондардың белсенді қызмет қабілеті. Қозу мен тежелудің пайда болуы нейрондарда жүріп жатқан зат алмасуының өзгеруіне байланысты.
1862 жылы И.М.Сеченов орталық жүйке жүйесіндегі тежелуді зерттей келе, оның 2 түрлі болатынын тапқан: пресинапстық және постсинапстық тежелу.
Пресинапстық тежелу кезінде қозу импульстерін өткізетін аксонның тармағына басқа нейронның аксонының арнайы тежегіш синапстық ұшы келеді де нерв импульстерін жібермейтін медиатор бөледі.
Постсинапстық тежелу орталық жүйке жүйесінде арнайы тежегіш нейрондардың болуына байланысты. Тежегіш нейрондардың синапстық ұшындағы тежеуші медиатордың әсеріне байланысты постсинапстық мембранада әрекет потенциалының пайда болуына кедергі жасалады да, тежелу туады.
Орталық жүйке жүйесіндегі жүйке орталықтарының қызметі.Орталық жүйке жүйесі синапстар арқылы бір-бірімен байланысқан жүйке жасушаларының жинағынан құралған. Мұндай нейрондар жинағынан белгілі бір мүшелердің қызметін реттеуге бейімделген нейрондар тобын байқауға болады. Ондай нейрондар тобын жүйке орталықтары деп атайды.
Жүйке орталықтарының бірнеше қасиеті бар: жүйке орталықтары өзінің қызметін жағдайға байланысты өзгерте алады., орталық жүйке жүйесінің синапстарына сәйкес жүйке орталықтарында қозу бір бағытта ғана қозғалады, қозу тежеледі, мүшелердің қызметі үйлестіріледі.
Көптеген мүшелердің қызметін біріктіріп, байланыстырып, сыртқы ортаның әсеріне бейімделуін орталық жүйке жүйесінде организмнің қызметін үйлестіру немесе координациялауы дейді. Орталық жүйке жүйесінің рефлекторлы реакцияларды үйлестіру қозу мен тежелудің бір-бірімен байланысына және олардың қасиеттеріне негізделген иррадация, индукция, доминанта, концентрациялау және конвергенцияның қатысуымен іске асады.
Орталық жүйке жүйесіндегі бір жүйке орталығында пайда болған қозу мен тежелудің көрші орталықтарға таралуын иррадациялану дейді. Қозу мен тежелудің жайылуы жүйке талшықтарының миелин қабығының қалыңдығына байланысты. Жаңа туған нәрестелерде миелин қабығы өте жұқа, тіпті болмайды. Сондықтан қозу мен тежелу өте тез тарйды. Жүйке талшықтарының миелинденуі 5-10 жасқа дейін созылады. Қозу мен тежелудің таралуы тітіркендіргіштің күшіне да байланысты. Қозу мен тежелудің жайылуы балаларда күштірек. Мысалы, қызық ойыншық көргенде баланың аузы ашылып қалады, қуанып секіре бастайды, мәз болып күледі, яғни бірнеше орталықтардың қызметі пайда болады.
Жүйке орталықтарында қозу тежелуге және керісінше тежелу қозуға жылдам ауысады. Сонымен қатар, бір жүйке орталығының қозуына байланысты екінші қозу орталығы тежеледі немесе керісінше тежелгенде екінші қозу орталығы күшейеді. Мұны қозу мен тежелудің индукциясы деп атайды.
Бірнеше жүйке орталығындағы қозу мен тежелу бір орталыққа жинақталады. Мұны қозу мен тежелудің жинақталуы дейді. Жинақталу таралуға қарама-қарсы құбылыс. Балаларда ол нашар болады.
Жүйке орталықтарының негізгі қасиеттерінің бірі – доминанта. Оның негізін ең алғаш А.А.Ухтомский ұсынған. Оның қозу мен тежелудің доминантасы (лат. доминанта - басым) туралы ілімі бойынша жүйке жүйесінің қызметінде бір жүйке орталығының қозуы басқаларынан басымырақ болады да, басқа орталықтардың қызметін өзіне бағындырады. Мысалы, “2” алып жылап отырған баланы жұбатса, оның жылауы үдей түседі. Балаларда басымдылық оңай және жеңіл пайда болады. Сондықтан баланың зейіні тұрақсыз болады. Егер бала жұмыстың бір түрімен ұзақ шұғылданса, оның басым орталығы шаршап белсенді зейіні төмендейді. Сондықтан мұғалімдер балалардың сабаққа зейініне көңіл бөліп, еңбектің түрін ауыстырып отыру керек.
Жүйкелік орталық байланыстың молдылығынан бір жүйке жасушасына жүйке жүйесінің бірнеше жерінен нерв импульстері келуі мүмкін. Әртүрлі талшықтар арқылы келген қозулардың ұшырасуын конвергенция деп атайды. Мысалы, дыбыс, көру, тері рецепторларынан келген қозулар бір нейронда түйісуі мүмкін.
Жүйке жүйесінің үйлестіру қабілеті 18-20 жаста толық қалыптасады.
Та ырып Ж йке ж йесіні рылысы ызметі Мен дамуы... Та ырып Жо ары ж йке рекеті... Та ырып Сенсорлы ж йелер Сезім м шелеріні гигиенасы Анализаторларды...
Если Вам нужно дополнительный материал на эту тему, или Вы не нашли то, что искали, рекомендуем воспользоваться поиском по нашей базе работ:
Шкі мүшелерге әсері
Что будем делать с полученным материалом:
Если этот материал оказался полезным ля Вас, Вы можете сохранить его на свою страничку в социальных сетях:
ПӘННІҢ ҚЫСҚАША СИПАТТАМАСЫ
Жас ерекшелік физиологиясы адамның жеке басының өмір сүруінің (онтогенезінің) әр түрлі кезеңдерін сипаттайтын, морфологиялық және ф
Адам жасының кезеңдері
Оқу-тәрбие жұмыстарын ұйымдастырғанда балалардың жасын белгілі бір топқа бөлуге тура келеді. Ол топтардағы балалардың жасын белгілі бір м
Тақырып. Қозу физиологиясы
Адам организмі екі түрлі қалыпты жағдайда болады: физиологиялық тыныштық және физиологиялық белсенділік.
Физиологиялық тыныштық
Мен дамуы
Рисунок 1.5.19. Принципиальная схема строения синапса микротрубочки пресинаптическая мембра
Ми сыңарларының қызметі
Сол жақ жарты шар
Оң жақ жарты шар
Сөйлеу, түсіну, ойлау, тану, уақытты аңғару, ұ
Жүйесінің гигиенасы
Жоғары жүйке әрекетіне ми сыңарлары мен оның қыртысының қызметі жатады. Жоғары дәрежедегі қызметтер: ес, сана, ойла
Жоғары жүйке әрекетінің топтары
Әр адамның жүйке жүйесінің тұқым қуалаған жеке қасиеттері мен өмірден алған тәжірибесін, сыртқы ортадан алғ
Эмоция және оның себептері
Эмоция немесе көңіл-күй латын тілінде эмовере – қобалжу, қозу деген мағынаны білдіреді.
Эмоция дегеніміз адамның сыртқы ортаның жа
Ес. Бала есінің дамуы
Ес физиологиялық тұрғыдан қарағанда 3 бөліктен тұрады: ақпаратты қабылдау, оны сақтау және мезгілінде қайтадан жаңu
Көру талдағышы
Көз аламасы шар пішінді. Оның алдыңғы және артқы полюстерін ажыратады. Көз алмасының орталық бөлігін - ядро
Жарықты қабылдау
Таяқша және сауытша тәрізді клеткаларда фокустық нүктелерде жинақталған сәулелердің әсерінен олардың ішіндегі арнайы заттар фотохим
Көру талдағышының жас ерекшелігі.
Жаңа туған нәрестенің көз алмасының салмағы 2-4 г. Ересек адамның көз алмасының салмағы 6-8 г.
Көз жасының без
Көру гигиенасы.
Көру гигиенасының талаптары:
-кітапты оқығанда, жазғанда баланың көзі мен қағаз аралығы 35-40 см болу керек;
-жарыu
Дыбыс талдағышы
Есту анализаторы - үш бөлімнен (сыртқы, ортаңғы және ішкі құлақтан) тұрады.
Сыртқы құлаққа
Олардың жас ерекшеліктері
Дәм және иіс сезу анализаторлары тағамдық заттар мен қоршаған ортаның химиялық құрамын сезетіндіктен оларды кейде хемосенсорлы ж&
Гипофиздің гормондары
Аденогипофиз
Нейрогипофиз
Алдыңғы бөлігі
Ортаңғы бөлігі
Артқы б
Жыныстық жетілу
Эмбрионның үшінші аптасында жыныстық жетілу басталады. 4-5 айдағы ұрықта жыныстық белгілер айқындалады. Бұл кезден бастап 1 жасқа дейін а
Анның пішінді элементтері
Эритроциттер.Олардың саны адамның жынысына байланысты: ер адамда 1 мкл қанда 4,5-5 млн., әйелде 4-4,5 млн. Қанның ядросыз қызыл клеткалары
Ан топтары және иммунитет
Қан кұюдың қажеттілігі және қан топтарының негізі.Адам жараланып, денесінен қанның жартысына жуығы аққанда &
Ас қорытудың реттелуі
Сілекей бездерінің қызметінің реттелуі.Ас ауызға түскеннен кейін бірнеше секундтан соң, сілекей шығару күшейе бастайды. Сілекейді
Олданылатын әдебиеттер тізімі
1. Қ. Дүйсембин, З.Алиакбарова. Жасқа сай физиология және мектеп гигиенасы. Алматы, 2003.
2. Алиакбарова З.М. Мектеп жасындағы балалардың анатомиясы, фи
Баға қою саясаты
Қорытынды баға осы курс бойынша Сіздердің алған нәтижелерге сәйкес төмендегі бағыттар бойынша бағаланады:
-үй тапсырмасы (макс.
Су мен дамудың гетерохрондылығы неде?
А) Өсу мен дамудың біркелкі болмауы.
В) Өсу мен дамудың жылдамдығы.
С) Мүшелер қызметтерінің тежелуі.
D) Организмнің
Анның құрамына қандай жасушалар кіреді?
А) Сүйек жасушалары.
В) Эпителий жасушалары.
С) Ет жасушалары.
D) Лейкоциттер.
Е) Нейрондар.
207. Қан қысымын өлшейтін &
Реципиент деген кім?
А) Қан беруші адам.
В) Иммунитеті жоғары адам.
С) Қан қысымы төмен адам.
D) Қаны аз адам.
Е) Қан қабылдаушы адам.
Асқорыту деген не?
А) Тамақтық физикалық өңдеуден өту процесі.
В) Тамақтың химиялық өңдеуден өту процесі.
С) Тамақты
Диссимляция деген не?
А) Тотығу-тотықсыздану сипатты биохимиялық реакциялар.
В) Күрделі органикалық қосылыстардың ыдырауы нәтежиесінде энергия бөле отыра
Новости и инфо для студентов