Marek M. Kamiński - „Gry więzienne. Tragikomiczny świat polskiego więzienia” - Wprowadzenie

Więzienie uczy zachowań hiperracjonalnych. Więzień nabiera cierpliwości w planowaniu i dążeniu do celu. Otoczenie karze go surowo za błędy i hojnie nagradza za dobre pomysły. Sprytny ruch pomaga mu skrócić wyrok, ocalić od gwałtu czy pobicia, utrzymać dobre samopoczucie.

Przesłanie książki : więźniowie optymalizują swoje działania w ramach ograniczeń twardych warunków życia i lokalnej subkultury.

Dostęp do danych: W 1985r autor był dwudziestoletnim studentem drugiego roku socjologii na Uniwersytecie Warszawskim. Polska w owym czasie doświadczyła wspaniałego zrywu Solidarności, po którym gen. Jaruzelski ogłosił stan wojenny uzasadniając go mniejszym złem i unikając wytłumaczenia, czym byłoby zło większe. Wydawnictwo autora pod nazwą STOP zatrudniało ok. dwudziestu stałych pracowników, kontrahentów, łączników i dorywczych współpracowników. Owo „niezależne społeczeństwo” obejmowało swoim zasięgiem tylko cząstkę PRL-u. Autor po części był rewolucjonistą, ale przymierzał się również do roli naukowca i szukał tematu do pracy magisterskiej z antropologii społecznej PRL-u. Zaczął zbierać dane o funkcjonowaniu podziemia wydawniczego. Jego dylematem było to jak pogodzić fakty z fikcją. W 1985 jego dylemat się skończył. Gdy jechał samochodem drogówka zatrzymała jego samochód, którym kierował „Smok”. Milicjanci zorientowali się, że samochód jest wypełniony bibułą. „Smok” postanowił zeznawać. Porucznik licząc na efekt szoku zażądał natychmiastowego przesłuchania. Usiłował przekonać autora o bezsensie ich pracy, twierdząc, że komuniści i tak wszystkie zakazane książki wydadzą. Autor postanowił iść w zaparte i nie zeznawać. Tak trafił na pięć miesięcy do więzienia, gdzie postanowił napisać o subkulturze polskiego więzienia. Planował opracować nowe metody badawcze i zmodyfikować wówczas istniejące. Badania utrzymywały go w dobrej formie psychicznej w sytuacjach kryzysowych. Usiłując modelować interakcje więzienne jako gry, dokończył porzucone studia matematyczne a jego specjalnością stała się teoria gier.

Cel autora:

v interakcje między więźniami

v relacje pomiędzy więźniami a personelem więziennym

v rekonstrukcja subkultury grypsujących, najwyższej kasty polskiego więzienia jaka istniała w aresztach śledczych na Białołęce i Rakowieckiej w Warszawie w 1985r.

v rekonstrukcja zaobserwowanych wzorów zachowania bez kontrolowania charakterystyk społecznych aresztowanych lub rozpatrywania wagi czynników deprywacyjnych

v prezentacja szeregu formalnych modeli odzwierciedlających kluczowe typy interakcji
(np. wiele gwałtów więziennych jest konsekwencją tego, że więzień nie poradził sobie z testem rutynowo aplikowanym świeżakom. Więzień poinformowany, czyli znający cel testu, radzi sobie z nim bez problemów i takie sytuacje nie występują )

Najważniejsze elementy subkultury:

- rytuały inicjacyjne

- normy zachowania grypsujących i innych kast

- słownictwo i gramatyka języka

- techniki wymiany informacji i dóbr

- więzienna sztuka i rozrywka

- radzenie sobie deprywacją seksualną

- techniki symulacji i uszkodzeń

- na kształt subkultury wpływają charakterystyki więźniów Wnoszą oni pewne dyspozycje i wzory zachowań mające wpływ na kształt ich interakcji.

KSIĄŻKA: ukazuje obraz subkultury więzienia lat 80tych w stosunkowo restryktywnych aresztach śledczych Białołęki i Rakowieckiej oraz modele najważniejszych typów interakcji między więźniami.

opis uboczny subkultury: klasyfikacja najważniejszych typów interakcji osób osadzonych w więzieniu i instytucjach podobnych.

Celem nie jest :

- pełne wyjaśnienie zmian norm w czasie ani ich relacji do ograniczeń więziennych

- kwestie przyczynowe

Zjawiska opisane w książce mają charakter deprywacyjny :