ʲвÑÏÅ - ðàçäåë Ñîöèîëîãèÿ, ÑÎÖÈÎËÎÃÈß Ñîöèîëîãèÿ - қûçûқòû Æәíå ²ñ Æүç³íäå Ìàңûçäû &#...
Ñîöèîëîãèÿ - қûçûқòû æәíå ³ñ æүç³íäå ìàңûçäû ғûëûì. Îë қîғàìäà æәíå àäàìäàð àðàñûíäà íå áîëûï æàòқàíûí, әëåóìåòò³ê өçãåð³ñòåðä³ң қàëàé æүð³ï æàòқàíûí, өì³ðä³ң әð òүðë³ àғûíäàðûíûң íәòèæåñ³ қàíäàé áîëàòûíûí á³ëóãå ìүìê³íä³ê áåðåä³. Ñîöèîëîãèÿ ғûëûìû қîғàìíûң қàðàңғûäà қàðìàëàìàé, ìàқñàòòàðû ìåí ìүääåñ³í, áîëæàì íәòèæåëåð³í àéқûí òүñ³íå îòûðûï ñàíàëû òүðäå àëғà áàñóûíà æәðäåìäåñåä³. Îé-òұæûðûìäàð ғûëûìû ðåò³íäå ñîöèîëîãèÿ, á³ð³íø³äåí, áàñқà қîғàìäûқ ғûëûìäàðäà ñәòò³ ïàéäàëàíàòûí êүøò³ òәæ³ðèáåë³ê áàçàғà ñүéåíåä³, åê³íø³äåí, îíûң өç³ әëåóìåòò³ê òәæ³ðèáåí³ң ñåí³ìä³ òåîðèÿëûқ íåã³ç³ áîëûï òàáûëàäû.
Қàç³ðã³ òàңäà åңáåê ðûíîãûíäà ýêîíîìèñòåðìåí, çàңãåðëåðìåí æәíå ïñèõîëîãòàðìåí қàòàð ñîöèîëîãòàðғà äà ñұðàíûì өñ³ï êåëåä³. Åãåð äå ýêîíîìèêà, çàң æәíå ïñèõîëîãèÿ ғûëûìäàðû êåңåñò³ê äәó³ðä³ң өç³íäå æåòå äàìûғàí áîëñà, қàç³ðã³ Қàçàқñòàí үø³í ñîöèîëîãèÿ - ñàëûñòûðìàëû òүðäå àëғàíäà æàñ ғûëûì. Îë ÒÌÄ-íûң áàñқà åëäåð³íå қàðàғàíäà á³çäå êåø қàëûïòàñòû æәíå қàç³ð îë æàңà åãåìåí ìåìëåêåòò³ң қàç òұðóû æàғäàéûíäà äàìûï êåëåä³. Қàçàқñòàíäà ñîöèîëîãèÿ ғûëûìûíûң òәæ³ðèáåë³ê òàëàïòàðäàí æәíå әëåìä³ê ñòàíäàðòòàðäàí êåøåó³ëäåï òұðғàíûíà, á³ë³êò³ êàäðëàðäûң, әëåóìåòò³ê-ýêîíîìèêàëûқ àқïàðàòòûң, îқóëûқòàð ìåí îқó құðàëäàðûíûң òàïøûëûғûíà қàðàìàñòàí Қàçàқñòàí Ðåñïóáëèêàñûíäà ñîöèîëîãèÿíûң èíñòèòóòòàíóû қàðқûíäû æүð³ï æàòûð. Îíûң íåã³çã³ äәëåë³ ñîöèîëîãèÿíûң òè³ñò³ êәñ³áè á³ë³ì àëàòûíäàð үø³í ғàíà åìåñ, æîғàðû îқó îðûíäàðûí á³ò³ðåò³í æүçäåãåí ìûң æàñ ìàìàíäàðäûң äà îқó ïәí³íå àéíàëғàíû áîëûï îòûð. Áîëàøàқ Қàçàқñòàí қîғàìûíäà åðåêøå ïîçèöèÿғà èå áîëàòûí қàç³ðã³ ñòóäåíòòåð òàңäàғàí ñàëàñûíäà ғàíà êәñ³áè äàÿðëàíûï қîéìàé, әëåóìåòò³ê ұéûìíûң, қîғàìäûқ өçãåð³ñòåðä³ң äàìó çàңäàðûí á³ëåò³í әëåóìåòò³ê æàғûíàí á³ë³êò³, қîғàìäû òàëäàó äàғäûëàðûí ìåңãåðãåí àäàì áîëóғà òè³ñ.
Ñîңғû æûëäàðû қàçàқñòàíäûқ îқûðìàíäàð áàòûñòûң ñîöèîëîãèÿëûқ îéëàðûíûң áåëã³ë³ àâòîðëàðûíûң íåã³çã³ åңáåêòåð³ìåí òàíûñóғà ìүìê³íä³ê àëûï îòûð. Ðåñåéë³ê әð³ïòåñòåð Ý.Äþðêãåéìí³ң, Ì.Âåáåðä³ң, Ò.Ïàðñîíñòûң, Í.Ñìåëçåðä³ң, Ð.Àðîííûң æәíå áàñқàëàðäûң ³ðãåë³ åңáåêòåð³í îðûñ ò³ë³íå àóäàðûï, áàñûï øûғàðäû. Îëàðäûң òұæûðûìäàìàëàðûíûң әð òүðë³ қûðëàðû ғûëûìè æàðèÿëàíûìäàð ìåí çåðòòåóëåðäå êөð³í³ñ òàïқàí. Ñîíûìåí қàòàð ñîöèîëîãèÿëûқ ïðîáëåìàëàð îòàíäûқ àâòîðëàðäûң åңáåêòåð³íäå, îíûң ³ø³íäå қàçàқ ò³ë³íäå áàñûëàòûí åңáåêòåðäå åíä³ ғàíà êөð³íå áàñòàäû. ²ñ æүç³íäå Қàçàқñòàíäà òөë îқóëûқ, ìұíäàé æàíðäàғû ê³òàï øûғàðóäûң қàëûïòàñқàí äәñòүð³ æîқ, áàñқà ғûëûìäàðìåí ñàëûñòûðғàíäà òè³ñò³ áàé òәæ³ðèáå äå æîқ. Ñîöèîëîãèÿëûқ á³ë³ì áåðó ñàëàñûíäà: à) әëåìä³ê ñîöèîëîãèÿíûң êëàññèêàëûқ ìұðàñûí құðàéòûí æåòåêø³ øåò åëä³ê òåîðèÿëàð ìåí ïàðàäèãìàëàðäû; á) ÒÌÄ åëäåð³ ñîöèîëîãèÿñûíûң àëòûí қîðûí құðàéòûí êåңåñò³ê æәíå îäàí êåé³íã³ êåçåңäåã³ үçä³ê òåîðèÿëûқ æәíå ýìïèðèêàëûқ æàñàëûìäàðäû; â) àғûìäàғû қàçàқñòàíäûқ øûíàéû æàғäàéäû òàëäàó, áүã³íã³ áîëûï æàòқàí әëåóìåòò³ê ïðîöåñòåðä³, îëàðäûң äèíàìèêàñûí, áàñòàó êөçäåð³ ìåí ñàëäàðëàðûí òàëäàóäû îðàéëû ұøòàñòûðàòûí îñû çàìàíғà ñàé îқóëûқòàð áàñûï øûғàðóғà äåãåí өòê³ð қàæåòò³ë³ê áàð åêåí³ àéқûí.
Қàç³ðã³ òàңäà ìұíäàé îқóëûқòàð æàñàóғà қîëàéëû æàғäàé áàð äåï àéòóғà әáäåí áîëàäû. Á³ð æàғûíàí, îëàðäûң òұæûðûìäàìàëûқ өçåã³í êәñ³áè ñîöèîëîãèÿëûқ á³ë³ì àëó үø³í ì³íäåòò³ òүñ³í³êòåð ìåí êàòåãîðèÿëàðäûң åң êåì äåãåíäåã³ қàæåòò³ æèíàқòàëûìûí áåðåò³í æîғàðû îқó îðûíäàðûíà àðíàëғàí ñîöèîëîãèÿ áîéûíøà ìåìëåêåòò³ê á³ë³ì áåðó ñòàíäàðòû құðàï îòûð. Åê³íø³ æàғûíàí, қàç³ðã³ çàìàíғû - әëåìä³ê, ðåñåéë³ê æәíå áåëã³ë³ á³ð äәðåæåäå îòàíäûқ ñîöèîëîãèÿíûң æåò³ñò³êòåð³ қîғàìûìûçäûң әëåóìåòò³ê құðûëûì ìåí áөëøåêòåëó, қàқòûғûñòàð ìåí äåâèàíòòûқ ì³íåç-құëûқ, әëåóìåòò³ê èíñòèòóòòàð ìåí ïðîöåñòåð æәíå ò.á. ³ðãåë³ ïðîáëåìàëàðûí íåғұðëûì òîëûқ æәíå òåðåң қàìòóғà ìүìê³íä³ê áåðåä³.
Áұë îқóëûқ - әëåóìåòò³ê ïðîáëåìàëàðäû øåò åëä³ê æәíå îòàíäûқ әäåáèåòòåã³ êåң àóқûìäû òåîðèÿëûқ ìàòåðèàëäàðäûң íåã³ç³íäå òұæûðûìäàó, æүéåëåó әðåêåò³ æàñàëғàí ñîöèîëîãèÿ êóðñû áîéûíøà àëғàøқû ³ðãåë³ îқóëûқòàðäûң á³ð³.
Ñîöèîëîãèÿ - әëåìãå åðåêøå êөçқàðàñòû, қîðøàғàí îðòàíû êөðå á³ëóä³ң åðåêøå òәñ³ë³í òóғûçàäû. Ñîöèîëîãòûң äүíèåí³ қàáûëäàóû әëåóìåòò³ê өçàðà әðåêåòòåñò³êò³ң íәç³ê ìàòåðèÿñûí ұғûíóäû - èíòóèöèÿíûң åðåêøå òүð³í құðàéòûí ñîöèîëîãèÿëûқ îéäûң êàòåãîðèÿëûқ құðûëûìûìåí ðåòòåëåä³. Îқóëûқòûң áàñòû ì³íäåò³ - ñîöèîëîãèÿíû òұòàñ æәíå қàðàìà-қàéøûëûқñûç әä³ñòåìåë³ê æәíå òұæûðûìäàìàëûқ àïïàðàòû áàð æәíå ñîöèîëîãèÿëûқ ôàêò³ëåðä³ң áåð³ê ³ðãåòàñûíà íåã³çäåëãåí ғûëûì ðåò³íäå áàÿíäàó. Îқóëûқòûң ôóíêöèÿëàðû - ñòóäåíòòåðãå ғûëûìè құðàëäàðäû, òåîðèÿëàðäû æәíå әä³ñòåðä³ ïàéäàëàíó åðåæåëåð³í үéðåò³ï қàíà қîéìàé, áұäàí äà ìàңûçäû íәðñå - қîðøàғàí áîëìûñòû êөðå á³ëóä³, ñòóäåíòò³ң òàëäàìàëûқ îéëàóûí, ìәñåëåí³ң ìàңûçûí өç áåò³íøå òàíè á³ëó³í, áîëàøàқ êәñ³áè қûçìåò³íå äàéûíäàëó қàá³ëåò³í қàëûïòàñòûðó.
Îқóëûқòûң құðûëûìûí æàñàғàí êåçäå, ñîíäàé-àқ ìәñåëåëåðä³ң ìàңûçûí àøқàí êåçäå àâòîðëàð îíû қàç³ðã³ îòàíäûқ ñîöèîëîãèÿíûң àëäûíäà òұðғàí ì³íäåòòåð òұðғûñûíàí қàðàäû. Áұë - әä³ñòåìåë³ê-òåîðèÿëûқ íåã³çäåìåí³ æәíå îëàðғà ñәéêåñ êåëåò³í әä³ñòåìå ìåí òåõíèêàíû èãåðó, әëåìä³ê ñîöèîëîãèÿíûң қàáûëäàíғàí îðòàқ ғûëûìè ñòàíäàðòòàðû äåңãåé³íå øûғóäûң æîëûí ³çäåñò³ðó æәíå ñîöèîëîãèÿ ғûëûìûíûң æàí-æàқòû ò³ë³í èãåðó. Ñîíûìåí қàòàð, àâòîðëàð ìåìëåêåòò³ê ñòàíäàðò òàëàïòàðûíûң áàðëûғûí æүçåãå àñûðóғà, àë ïðîáëåìàíû áàÿíäàғàí êåçäå á³ðæàқòû áàғà áåðó ìåí òүñ³íä³ðóäåí àóëàқ áîëóғà æәíå æåòåêø³ ìàìàíäàðäûң ïîçèöèÿëàðûí áåðóãå áàðûíøà òûðûñòû. Îқóëûқ ñîöèîëîãèÿíûң òөðò øåøóø³ áөë³ì³í - әä³ñòåìåí³, ñîöèîëîãèÿ òàðèõûí, àðíàéû ñîöèîëîãèÿëûқ òåîðèÿíû æәíå ñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåóëåð æүðã³çó әä³ñòåìåñ³ ìåí òåõíèêàñûí қàìòèäû.
Ғûëûìíûң íå åêåí³í, òåîðèÿëûқ á³ë³ìí³ң құðàìäàñ áөë³ã³ ðåò³íäåã³ ñîöèîëîãèÿíûң íå åêåí³í á³ëìåé³íøå îëàðäûң құðàìäàñ áөë³êòåð³, îëàðäûң ìàçìұíû, ñîöèîëîãèÿíûң áàñқà áөë³ìäåð³ òóðàëû á³ë³ìä³ îäàí әð³ äàìûòó ìүìê³í åìåñ. Ñîöèîëîãèÿíûң ³ðãåë³ á³ë³ì åêåí³ îíûң ïәí³íåí àéқûíäàëàäû, îíäà íåã³çã³ ұғûìäàð ìåí êàòåãîðèÿëàð өçàðà қèñûíäû қàðàìà-қàéøûëûқñûç òәñ³ëäåðìåí áàéëàíûñқàí. Ïәíä³ë³ê - ғûëûìäû òàíûìíûң áàñқà òүð³íåí àæûðàòàòûí àëғàøқû áåëã³. Áұë äåãåí ñөç îñû ïәíí³ң өç³íä³ê, åðåêøå ïәíä³ê ñàëàñû, ÿғíè îñû ñàëàғà ê³ðåò³í æәíå îñû ғûëûì çåðòòåéò³í îáúåêò³ëåðä³ң åëåóë³ қàñèåòòåð³ ìåí áåëã³ëåð³í³ң æèûíòûғû áàð åêåí³í á³ëä³ðåä³. Ñîíäûқòàí äà ê³òàïòûң á³ð³íø³ áөë³ì³ ñîöèîëîãèÿíûң îáúåêò³ñ³ ìåí ïәí³, îíûң ғûëûìäàð æүéåñ³íäåã³ îðíû ìåí ðөë³í қàðàñòûðóäàí áàñòàëàäû.
Ñîöèîëîãèÿ ғûëûìûíûң òұæûðûìäàìàëûқ-ұғûìäûқ àïïàðàòûíûң ìàңûçû îðàñàí çîð. Á³ç ñîöèîëîãèÿíûң ұғûìäûқ àïïàðàòûíûң қàëàé өçãåð³ï æàòқàíûíûң, îíûң æåò³ë³ï, áàéûï æàòқàíûíûң, òүñ³í³êòåðä³ң қàëàé æàңà ìàçìұíìåí òîëûғûï æàòқàíûíûң êóәñ³ì³ç, áұëàð çåðäåëåíåò³í øûíàéû өì³ð òóðàëû á³çä³ң ұғûìûìûçäû åäәó³ð òåðåңäåò³ï, íàқòûëàé òүñåä³. Îқóëûқòà ñîöèîëîãèÿ ғûëûìûíûң ìàңûçäû êàòåãîðèÿëàðû ìåí òүñ³í³êòåð³ òóðàëû ұғûì òұæûðûìäàëàäû, îíäà çåðäåëåíåò³í әëåóìåòò³ê øûíàéû өì³ðä³ң åëåóë³ қàñèåòòåð³, îëàðäûң á³ð-á³ð³ìåí áàéëàíûñû æәíå қàðûì-қàòûíàñû, øûíàéû әëåóìåòò³ê ïðîöåñòåð қàìòûëàäû. Íåã³çã³ òүñ³í³êòåð øåңáåð³í àíûқòàï àëó әëåóìåòò³ê ïðîöåñòåðä³ çåðòòåóä³ң әä³ñòåìåë³ê íåã³ç³í æàñàóғà, әëåóìåòò³ê áàéëàíûñòàð, қàðûì-қàòûíàñòàð, òәóåëä³ë³êòåð àÿñûíäà òүñ³íä³ð³ëó³ êåðåê îáúåêò³ëåðä³ ñèïàòòàó ìåí òàëäàóғà ìүìê³íä³ê áåðåä³.
Қàçàқñòàíäà ñîöèîëîãèÿíûң äåðáåñ ғûëûì áîëûï қàëûïòàñóûíûң қèûí äà êүðäåë³ æîëû àâòîðëàðäû îñû îқóëûқòà ñîöèîëîãèÿíûң òàðèõû, қàç³ðã³ æàé-êүé³ æәíå òåíäåíöèÿëàðû òóðàëû ìәñåëåëåðä³ қàìòóғà çîð êөң³ë áөëóãå ì³íäåòòåéä³.
Îқóëûқòûң åê³íø³ áөë³ì³ ñîöèîëîãèÿ òàðèõûíà àðíàëғàí. Ìұíäà ñîöèîëîãèÿ á³ë³ì³í қàëûïòàñòûðóäûң òàðèõè æәíå әä³ñòåìåë³ê àëғûøàðòòàðû áåð³ëãåí, ñîíäàé-àқ қàç³ðã³ çàìàíғû æàңà ñîöèîëîãèÿíûң ғûëûìè áàçàñûí құðàéòûí øåøóø³ ñәòòåð ìåí òåîðèÿëûқ-әä³ñòåìåë³ê ïðèíöèïòåð³ áàÿíäàëғàí. Îқóëûқ àâòîðëàðû өç ì³íäåòòåð³í: á³ð³íø³äåí, îқûðìàííûң æàí-æàқòû áàÿíäàëғàí ìàòåðèàëäàðäû òүñ³íó³íå, ìåêòåïòåðä³ң, áàғûòòàð ìåí àғûìäàðäûң øåêñ³ç àëìàñóûíäà өç áàғûòûí òàáóûíà êөìåêòåñó, åê³íø³äåí, îқûðìàíғà әëåìä³ê ñîöèîëîãèÿëûқ îéäûң æåò³ñò³êòåð³í æåòê³çó, îíûң äàìó ëîãèêàñûí êөðñåòó äåï á³ëåä³. Îқûðìàí қàíäàé äà á³ð òұëғàëàðìåí æәíå òұæûðûìäàìàëàðìåí òàíûñà îòûðûï, өç³í³ң á³ë³ì қîðûíà æàңà íàқûø қîñàäû, ñîíäàé-àқ ñîöèîëîãèÿ ғûëûìûíûң ìàçìұíûí әð òүðë³ êөçқàðàñ òұðғûñûíàí êөðå á³ëóä³ үéðåíåä³ äåï үì³òòåíåì³ç. Ñîöèîëîãèÿ үø³í îíûң òàðèõû òóðàëû ìәñåëå - қîñàëқû åìåñ, ìàçìұíäû äà ìàңûçäû ïðîáëåìà. Қîғàì òóðàëû ғûëûì ðåò³íäå ñîöèîëîãèÿ Õ²Õ ғàñûðäà ïàéäà áîëäû. Á³ðàқ îäàí åðòå óàқûòòàðäà äà àäàìäàð қîғàì äàìóûíûң ëîãèêàñûí, îíäàғû өç³í³ң ðөë³ ìåí îðíûí òүñ³íå á³ëãåí, өçäåð³í³ң қîғàì, өì³ðë³ê êүø-æ³ãåð³ òóðàëû òүñ³í³êòåð³íå қàðàé қîғàìäûқ ì³íåç-құëûқòàðûí қàëûïòàñòûðғàí. Ñîöèîëîãèÿ ғûëûìû Õ²Õ ғàñûðäà á³ðäåí қàëûïòàñà ñàëғàí æîқ, қîғàì òóðàëû êөïқûðëû ³ë³ìí³ң íåã³ç³íäå æәíå әð òүðë³ êөçқàðàñòàðäû ñûí êөçáåí қàéòà ïàéûìäàó, òұæûðûìäàó ïðîöåñ³íäå қàëûïòàñòû. Áұë áөë³ìäåã³ åðåêøå ìàңûçäû íәðñå әëåìä³ê ñîöèîëîãèÿëûқ ғûëûì ãåíåçèñ³íå Øûғûñ åëäåð³íäåã³ әëåóìåòò³ê á³ë³ì ñàëàñûíäà îðíûққàí òåíäåíöèÿëàðäûң åíã³ç³ëó³ áîëûï òàáûëàäû. Øûғûñòà ìèôîëîãèÿëûқ, ä³íè æәíå ôèëîñîôèÿëûқ ³ë³ìäåðäåí, әëåóìåòò³ê өì³ð ìåí ìәäåíè äàìó, àäàìíûң қîғàììåí æәíå òàáèғàòïåí қàðûì-қàòûíàñû òәæ³ðèáåñ³íåí өðá³ãåí ñîöèîëîãèÿëûқ îéäûң òóó òàðèõû ìåí ýâîëþöèÿñû áàé, ñàí қûðëû, êөá³íå á³ðåãåé. Ұçàқ æûëäàð áîéû Øûғûñòûң ñîöèîëîãèÿëûқ îéëàðûí åëåìåé áàòûñòûқ әëåóìåòò³ê-ìәäåíè äәñòүðëåð òәæ³ðèáåñ³í³ң ìàңûçûí àñûðà áàғàëàóғà áàéëàíûñòû áұë ìàòåðèàëäàð ðåñåéë³ê, åóðîïàëûқ, àìåðèêàíäûқ ñîöèîëîãèÿ æөí³íäåã³ îқóëûқòàðäà æîқ. Áүã³íã³ êүí³ ñîöèîëîãèÿ òàðèõû ìåí îíûң қàç³ðã³ çàìàíғû æåò³ñò³êòåð³í òåê åóðîïàëûқ, áàòûñòûқ әëåóìåòò³ê-ìәäåíè äәñòүðëåð àÿñûíàí ғàíà ³çäåóä³ң қàòå åêåíä³ã³ àéқûí áîëûï îòûð. Îқóëûқòà àâòîðëàð Øûғûñòàғû æåêåëåãåí ä³íè-ôèëîñîôèÿëûқ, ôèëîñîôèÿëûқ-ýòèêàëûқ ³ë³ìäåðä³ң, ñîíäàé-àқ îëàðäûң өê³ëäåð³í³ң ñîöèîëîãèÿëûқ îéëàðû äàìóûíûң үëåñ³ ìåí өç³íä³ê åðåêøåë³êòåð³í ñèïàòòàé îòûðûï, ñîöèîëîãèÿëûқ á³ë³ì áåðóäåã³ àқòàңäàқòàðäû æîþғà òûðûñòû.
Үø³íø³ áөë³ì қàç³ðã³ êåçäå ғûëûìè òәæ³ðèáåãå ìûқòàï åíãåí á³ðқàòàð àðíàéû ñîöèîëîãèÿëûқ òåîðèÿëàðғà àðíàëғàí. Áұë áөë³ìä³ æàçàðäà àâòîðëàðäûң êөï æûëäûқ ýêîíîìèêàëûқ ñîöèîëîãèÿ æәíå ñàÿñè ñîöèîëîãèÿ, ғûëûì, á³ë³ì, ìәäåíèåò ñîöèîëîãèÿñû, ýòíîñîöèîëîãèÿ, æàíæàëäàð ñîöèîëîãèÿñû æәíå ä³í ñîöèîëîãèÿñû ñàáàқòàðûí îқûòó òәæ³ðèáåëåð³ ïàéäàëàíûëäû. Á³ðқàòàð òàқûðûïòàð - æàñòàð ñîöèîëîãèÿñû, îòáàñû ñîöèîëîãèÿñû, áàñқàðó ñîöèîëîãèÿñû æәíå áàñқàëàð îқóëûқ êөëåì³í³ң øåêòåóë³ åêåí³íå áàéëàíûñòû îғàí åíáåé қàëäû.
Ñîңғû òөðò³íø³ áөë³ì ýìïèðèêàëûқ æәíå ñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåóëåðä³ң ìåòîäîëîãèÿñû ìåí әä³ñòåìåñ³íå àðíàëғàí. Áүã³íã³ êүí òәðò³á³íäå ñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåó æүðã³çóä³ң êәñ³áè әä³ñòåð³í, äàғäûëàðûí æәíå îíû æүðã³çóä³ қàëûïòàñòûðóäûң òәæ³ðèáåë³ê қûðëàðûí êүøåéòó ì³íäåò³ òұð. Ýìïèðèêàëûқ áàçàñûç ñîöèîëîãèÿ æîқ. Ñîöèîëîãòàð әëåóìåòò³ê ôàêò³ëåð òóðàëû ýìïèðèêàëûқ ìәë³ìåòòåðä³ åң àëäûìåí àðíàéû ñîöèîëîãèÿëûқ әä³ñòåðä³ң, òåõíèêàíûң, ðәñ³ìí³ң êөìåã³ìåí àëàäû. Ñîöèîëîãèÿ ñåí³ìä³, äәë ýìïèðèêàëûқ ìәë³ìåòòåð àëóäû қàìòàìàñûç åòåò³í æәíå îñû ìәë³ìåòòåð ìåí ñîëàðäûң êөìåã³ìåí àëûíàòûí әëåóìåòò³ê ôàêò³ëåðä³ òåêñåðóãå æîë áåðåò³í әä³ñòåðä³ ïàéäàëàíàòûíäûқòàí äà ғûëûì áîëûï òàáûëàäû. Ñîöèîëîãèÿíûң áàñқà әëåóìåòò³ê æәíå ãóìàíèòàðëûқ ғûëûìäàðäà äà êөï ïàéäàëàíûëàòûí æàí-æàқòû әä³ñ òүðëåð³í æàñàóғà қîñқàí үëåñ³í æұðòøûëûқ ìîéûíäàғàí. Îқóëûқòà çåðòòåó æұìûñòàðûí îðûíäàó òәðò³ïòåð³, әä³ñòåð ìåí құðàëäàðäû êөðñåòó ñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåó áàғäàðëàìàñûí æàñàóäûң ëîãèêàëûқ құðûëûìû øåңáåð³íäå æүçåãå àñûðûëàäû. Á³ð³íø³äåí, ñîöèîëîãòûң òåîðèÿëûқ æұìûñûíûң үëã³ñ³í æàñàóғà ìүìê³íä³ê áåðåò³í ñîöèîëîãèÿëûқ òàíûì àòқàðàòûí òәðò³ïòåð³, òүé³íä³ ñәòòåð³ êөðñåò³ëåä³. Åê³íø³äåí, ñîöèîëîãòûң åңáåã³í íàқòû æàғäàéғà æàëғàñòûðàòûí æәíå ³ñ-қèìûëäûң қàòàң ò³çáåêò³ë³ã³í æîñïàðëàóғà ìүìê³íä³ê áåðåò³í ñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåóä³ң ұéûìäûқ-òåõíèêàëûқ қàìòàìàñûç åò³ëó³ êåëò³ð³ëãåí.
Òұòàñ àëғàíäà, æîғàðûäà àòàëғàí òàқûðûïòàðäû æàí-æàқòû қàðàó àâòîðëàðäûң ï³ê³ð³íøå ñòóäåíòòåðä³ң ñîöèîëîãèÿëûқ á³ë³ìäåð³í³ң äåңãåé³í, á³ë³êò³ë³ã³í îëàðäû ñîöèîëîãèÿëûқ àқïàðàòòûң áîëàøàқ òұòûíóøûëàðû ìåí ûқòèìàë òàïñûðûñøûëàðû ìåí әëåóìåòò³ê ïðîáëåìàëàðäû ғûëûìè çåðòòåóãå қàòûñóøûëàð ðåò³íäå қàðàé îòûðûï êөòåðóãå áàғûòòàëғàí.
Қàçàқñòàí ñîöèîëîãèÿñûíûң æàé-êүé³ àéòàðëûқòàé æûëäàì өçãåðóäå. Ñîöèîëîãèÿ қîғàìíûң ³ðãåë³ әëåóìåòò³ê ïðîáëåìàëàðûí çåðäåëåóãå åí³ï, òîëûққàíäû әëåóìåòò³ê ғûëûì ìәðòåáåñ³í àëóäà. Ñîöèîëîãèÿíûң àëäûíäà áұðûíғûäàí äà êүðäåë³ ìәñåëåëåð òұð. Îëàðäûң ³ø³íäå - äàғäàðûñòàí øûғó æîëäàðûí ³çäåñò³ðó, ìàңûçäû ìàқñàòòàðғà - ðåñïóáëèêàíûң øûíàéû òәóåëñ³çä³ã³íå, қîғàìäûқ áàñòàìàëàðäûң íûғàþûíà, құқûқòûқ ìåìëåêåò құðóғà, æàңà òåõíîëîãèÿëûқ, құðûëûìäûқ, èíñòèòóöèîíàëäûқ íåã³çäåã³ òîëûққàíäû ұëòòûқ íàðûқòûң қàëûïòàñóûí қàìòàìàñûç åòóãå, òүáåãåéë³ әëåóìåòò³ê-ýêîíîìèêàëûқ æәíå құқûқòûқ ðåôîðìàëàðäû æәíå ò.á. æүçåãå àñûðóғà қîë æåòê³çó ïðîáëåìàëàðû áàð. Ñîöèîëîãèÿíûң áàñòû íàçàðûíäà æàëïûұëòòûқ èäåîëîãèÿëûқ áàñûìäûқòàðäû æүçåãå àñûðó - ұëòàðàëûқ êåë³ñ³ìä³ қàìòàìàñûç åòó, ұëò ³ø³íäåã³ á³ðë³êò³ íûғàéòó, қàçàқñòàíäûқ ïàòðèîòèçìãå òәðáèåëåó, қîғàìäà æîғàðû ò³ëä³ê ìәäåíèåòò³, òұðàқòûëûқ àõóàëûí æәíå àçàìàòòûқ êåë³ñ³ìä³ áåð³ê îðíàòó øàðòòàðûí çåðòòåó ìәñåëåñ³ òұð. Áұë êәñ³áè äåңãåé ìåí àçàìàòòûқ æàóàïêåðø³ë³êêå àñà æîғàðû òàëàïòàð қîÿäû.
Îқûðìàíäàð ñîöèîëîãèÿ òóðàëû қàëûïòàñқàí ғûëûì ðåò³íäå òүñ³í³ê àëàäû æәíå áұë ê³òàï á³çä³ң ғûëûìûìûç áåí åë³ì³çä³ң áîëàøàғû áàéëàíûñòû áîëûï îòûðғàí êәñ³áè äåңãåé³ æîғàðû åңáåêñүéã³ø áîëàøàқ ñîöèîëîãòàðғà æәíå æîғàðû êәñ³áè á³ë³ì àëàòûí áàðëûқ қàçàқñòàíäûқòàðғà ïàéäàëû áîëàäû äåãåí үì³òòåì³ç.
Âñå òåìû äàííîãî ðàçäåëà:
Ñîöèîëîãèÿ: Îқóëûқ / Ðåäàêöèÿñûí áàñқàðғàí ïðîô. Ì.Ì.Òәæèí. – Àñòàíà, 2004. – 506 áåò.
ISBN
Îқóëûқòû áàñïàғà Қàçàқñòàí ñîöèîëîãòàðû àññîöèàöèÿñûíûң êәñiáè áiðëåñòiãi ìүøåëåðiíåí құðàë
Ì.ÒӘÆÈÍͲҢ ÀËҒÛ ÑӨDz
Қàëûïòàñûï қàëғàí ñàíàäà ñîöèîë
Ñîöèîëîãèÿíûң îáúåêò³ñ³ ìåí ïәí³
Êåç êåëãåí ғûëûìäû çåðäåëåó àëäûìåí îíûң îáúåêò³ñ³í, ïәí³í, áàñқà ғûëûìäàð æүéåñ³íäåã³ æәíå қîғàì өì³ð³íäåã³ îðíû ìåí ðөë³í àéu
Ñîöèîëîãèÿëûқ á³ë³ìí³ң құðûëûìû
Ñîöèîëîãèÿíûң ғûëûì ðåò³íäå àéòàðëûқòàé êүðäåë³, êөï äåңãåéë³ құðûëûìû áàð. Êåç êåëãåí ғûëûìäàғûäàé îíûң íåã³çã³ &#
Ñîöèîëîãèÿíûң ôóíêöèÿëàðû
Әðá³ð ғûëûìíûң àòқàðàòûí қûçìåò³ қîғàìíûң êүíäåë³êò³ өì³ð³ìåí өçàðà әðåêåò³ æәíå áàéëàíûñòàðûíûң ñàí қûðëûë
Ñîöèîëîãèÿíûң êàòåãîðèÿëàðû ìåí ұғûìäàðûí æ³êòåó
Êàòåãîðèÿëàð æүéåñ³ - ғûëûìè çåðòòåóä³ң çåðäåëåíåò³í ýìïèðèêàëûқ îáúåêò³ëåðä³ ñèïàòòàó æәíå òүñ³íä³ðó үø³í ïàéäàëàíûëàòûí ìàңûçäû құðàë.
Îғàì æүéå ðåò³íäå
Қîғàì òүñ³í³ã³ ñîöèîëîãèÿíûң áàñòû êàòåãîðèÿëàðûíûң á³ð³ áîëûï òàáûëàäû.
Á³ðàқ қîғàìíûң àíûқòàìàñûí áåðìåñ áұðûí “òàáè
Æәíå қàðûì-қàòûíàñòàð
“Әëåóìåòò³ê ³ñ-әðåêåò” ұғûìû - ñîöèîëîãèÿäàғû íåã³çã³ òүñ³í³êòåðä³ң á³ð³. Ñîöèîëîãèÿäà “әëåóìåòò³ê ³ñ-әðåêåò” ұu
Îғàì құðûëûìûíäàғû òұëғà
Әëåóìåòò³ê ³ñ-әðåêåòòåð ìåí қàðûì-қàòûíàñòàðäûң ұéûòқûñû æåêå òұëғà áîëûï òàáûëàäû. Àäàì òұëғàñûí çåðäåëåãåíäå îíû ìûíàäàé äåң
Ëåóìåòò³ê ìәðòåáåëåð æәíå ðөëäåð
Àäàì әëåóìåòò³ê ò³ðø³ë³ê èåñ³ áîëғàíäûқòàí òүðë³ әëåóìåòò³ê òîïòàðìåí қàðûì-қàòûíàñ æàñàéäû. Îë áåëã³ë³ á³ð òîïòûң ғàíà ìүøåñ³ áîëàòûí æà
Ëåóìåòò³ê ñòðàòèôèêàöèÿ
Òåңñ³çä³êòåð ìåí әëåóìåòò³ê ñòðàòèôèêàöèÿ ïðîáëåìàñû ³ñ æүç³íäå әëåóìåòò³ê æәíå ôèëîñîôèÿëûқ òåîðèÿëàðäûң áàðëûғûíûң äà áàñòû íàçàðûíäà áîëàäû.
Ëåóìåòò³ê òîïòàð
Әëåóìåòò³ê òîïòàð ìåí әëåóìåòò³ê қàóûìäàñòûқòàð қîғàìíûң әëåóìåòò³ê құðûëûìûíûң ìàңûçäû ýëåìåíòòåð³ áîëûï òàáûëàäû.
Ëåóìåòò³ê èíñòèòóò
Әëåóìåòò³ê èíñòèòóòòàð àëғàøқû қàóûìäûқ қîғàìíàí қàç³ðã³ çàìàíғà äåé³íã³ êåç êåëãåí қîғàìäà áîëғàí. Îëàðñûç қîғàì
Ëåóìåòò³ê ұéûìäàð
Әëåóìåòò³ê èíñòèòóòòàð әëåóìåòò³ê ұéûìäàðìåí òûғûç áàéëàíûñòû. Í.Ñìåëçåð ұéûìäû қûñқàøà áûëàé àíûқòàéäû: áұë “áåëã³ë³ á³ð ìàқñàòòàðғ
Àëûïòàñó íåã³çäåð³
Ñîöèîëîãèÿíûң ғûëûì ðåò³íäå ïàéäà áîëóûíà àëäûìåí әëåóìåòò³ê-ñàÿñè æәíå ñîöèîëîãèÿëûқ èäåÿëàðäû қàëûïòàñòûðàòûí әëåóìåòò³ê îéäûң äàìó
Àçàқñòàíäà ñîöèîëîãèÿ ғûëûìûíûң қàëûïòàñóû
(ðåòðîñïåêòèâò³ øîëó)
Îòàíäûқ ñîöèîëîãèÿíûң қàëûïòàñóû åäәó³ð äәðåæåäå áұë ғûëûìíûң êåңåñò³ê қîғàì ä|
Äàìóûíûң íåã³çã³ áàғûòòàðû
Ғûëûìíûң äàìóû ғûëûìè қàóûìäàñòûқòûң, ìåêòåïòåðä³ң æәíå áàғûòòàðäûң áàð åêåí³í á³ëä³ðåò³í òұæûðûìäàìàëàðäûң,
Àçàқñòàí Ðåñïóáëèêàñûíûң “Ñîöèîëîãèÿ” ìàìàíäûғû áîéûíøà êàäðëàð äàÿðëàéòûí æîғàðû îқó îðûíäàðû
¹¹
Æîғàðû îқó îðíûíûң àòàóû
Àñïèðàíòóðàñûíûң áàð-æîғû
Ìàãèñòðàòóðàñûíûң áàð- æîғû
Îғàìäûқ ï³ê³ð ñîöèîëîãèÿñû
· Ñîöèîëîãèÿ îáùåñòâåííîãî ìíåíèÿ. Ó÷åáíî-ìåòîäè÷åñêîå ïîñîáèå. Áèåêåíîâ Ê.Ó., Æàíàçàðîâà Ç.Æ., Íóðáåêîâà Æ.À. - Àëìàòû, “Қàçàқ óíèâåðñèòåò³”, 2001. - 58ñ.
· Ýìïèðèÿ îáùåñòâåíí
Ëåóìåòò³ê á³ë³ì ýâîëþöèÿñû
Ñîöèîëîãèÿ òàðèõû íåäåí áàñòàëàäû æәíå îíûң ïàéäà áîëóûí қàé êåçåңíåí áàñòàï åñåïòåãåí äұðûñ? Áұë ñұðàқòûң æàóàáû êөï æàғäàéäà ñîöè
Ñîöèîëîãèÿëûқ îéäûң äàìóûí êåçåңãå áөëó
Ñîöèîëîãèÿëûқ îé äàìóäûң á³ðíåøå êåçåңäåð³íåí өòêåí. Үø êåçåңä³ áөë³ï қàðàóғà áîëàäû - ÀËÄÛҢҒÛ ÒÀÐÈÕÈ (Åæåë
Åæåëã³ Қûòàéäàғû әëåóìåòò³ê ³ë³ìäåð
Åæåëã³ Қûòàéäûң әëåóìåòò³ê îéûíûң ãүëäåíó³ á.ç.ä. V² - ²²² ғàñûðëàðғà æàòàäû. Åæåëã³ Қûòàéäûң íåғұðëûì ûқïàëä
Åæåëã³ Үíä³ñòàííûң әëåóìåòò³ê-ñàÿñè êөçқàðàñòàðû
Åæåëã³ Үíä³ñòàííûң ñàÿñè æәíå құқûқòûқ èäåîëîãèÿñûíûң æåòåêø³ áàғûòòàðû áðàõìàíèçì ìåí áóääèçì áîëäû [5]. Îëàð á.ç.ä. ² ì
Åæåëã³ Ãðåöèÿíûң әëåóìåòò³ê á³ë³ì³
Êөíå îé әëåóìåòò³ê ñàëàíû çåðòòåóëåðãå êүøò³ ñåðï³í áåðä³ æәíå ñîöèîëîãèÿ íåã³çäåð³í³ң ³ðãåñ³íå á³ðқàòàð ýëåìåíòòåð қàëàäû. Ïëàòîííûң
Îðòà ғàñûðëàðäàғû әëåóìåòò³ê òàíûì
Åóðîïàäàғû қîғàìäûқ-ñàÿñè êөçқàðàñòàð
Îðòà ғàñûðëàð Åóðîïà òàðèõûíäà V ғàñûðäàғû Ð
Àðàá øûғûñûíûң ñîöèîëîãèÿëûқ îéû
Øûғûñòûң ôèëîñîôèÿëûқ îéûíûң áàðëûқ òàðèõûíäà îñû àéìàқòûң êөðíåêò³ îéøûëäàðû өçäåð³í³ң қîғàìäûқ-ñàÿñè
Æàңà äәó³ðä³ң ñîöèîëîãèÿëûқ îéëàðû
Æàңà äәó³ð - XV² - X²X ғàñûðëàðäû қàìòèòûí үëêåí òàðèõè êåçåң. Áұë êåçåңäå Åóðîïàäà áóðæóàçèÿëûқ òәðò³ï îðíàäû. Îñû êåçåңäåã³ åóðîï
Àéòà өðëåó äәó³ð³
Қàéòà өðëåó äәó³ð³í (XV - XV² ғàñûðëàð) әëåóìåòò³ê îé äàìóûíûң æàңà êåçåң³ äåï åñåïòåóãå әáäåí áîëàäû. Àäàìғà æәíå
Àғûëøûí àғàðòóøûëûғû
Æàңà äәó³ðäå қîғàìäûқ îéäûң äàìóûíà Òîìàñ Ãîááñòûң (1588 - 1679) àäàì, ìåìëåêåò æәíå құқûқ ò
Ôðàíöóç àғàðòóøûëûғû
XV²²² ғàñûðäàғû Ôðàíöèÿäàғû ôåîäàëäûқ äүíèåòàíûìғà қàðñû êүðåñòå áóðæóàçèÿíûң ñàÿñè ñàíàñûíûң қàëûïòàñóû èäåÿëû
Íåì³ñ àғàðòóøûëûғû
Êëàññèêàëûқ íåì³ñ ôèëîñîôèÿñû қîғàìäûқ òåîðèÿíûң äàìóûíäà үëêåí ðөë àòқàðäû. Өòêåí äîêòðèíàëàðäû ñûí òåç³íåí өòê³çå îòûðû
Îðûòûíäû
Ñîíûìåí, á³ç әëåóìåòò³ê ³ë³ìí³ң åæåëã³ çàìàííàí Õ²Õ ғàñûðäûң á³ð³íø³ æàðòûñûíà äåé³íã³ ýâîëþöèÿñûí қàðàñòûðäûқ. Æàëïû, åæåëã³ àғàðòóøûëûқ êåçåң
Îãþñò Êîíò
Îãþñò Êîíò (August Conte) (1798 - 1857) - ôðàíöóç ôèëîñîôû, ñîöèîëîãû, ғûëûì ìåòîäîëîãû, ñîöèîëîãèÿíûң ғûëûì ðåò³íäå íåã³ç³í ñàëóøû, ôèëîñîôèÿäà&#
Äæîí Ñòþàðò Ìèëëü
Äæîí Ñòþàðò Ìèëëü (John Stuart M³ll) (1806 - 1873) - àғûëøûí ýêîíîìèñ³, ôèëîñîô, òàðèõøû æәíå îéøûë, ñàÿñè æәíå ýêîíîìèêàëûқ ëèáåðàëèçìí³ң òåîðåòèã³.
Êàðë Ìàðêñ
Êàðë Ìàðêñ (Karl Marx) (1818 - 1883) - íåì³ñ ôèëîñîôû, ñîöèîëîãû, ìàðêñèçìí³ң íåã³ç³í қàëàóøû.
1818 æûëû Òðèð қàëàñûíäà (Ãåðìàíèÿ) àäâîêàòòûң îòáàñû
Ãåðáåðò Ñïåíñåð
Ãåðáåðò Ñïåíñåð (1820 - 1903) - àғûëøûí ôèëîñîôû, ñîöèîëîãû, ïñèõîëîãû æәíå èíæåíåð, ñîöèîëîãèÿíûң íåã³ç³í қàëàóøûëàðäûң á³ð³, ñîöèîëîãèÿëûқ ýâîë
Âèëüôðåäî Ïàðåòî
Âèëüôðåäî Ïàðåòî (W³lfredo Pareto) (1848 - 1923) - èòàëüÿí ýêîíîìèñ³, ñîöèîëîã. 1848 æûëû 15 ø³ëäåäå Ïàðèæäå өç³í³ң ëèáåðàëäûқ æәíå ðåñïóáëèêàëûқ ê
Ôåðäèíàíä Òåííèñ
Ôåðäèíàíä Òåííèñ (Ferd³nand T(nn³es) (1855 - 1936) - íåì³ñ ñîöèîëîãû, íåì³ñò³ң êëàññèêàëûқ ñîöèîëîãèÿñûíûң íåã³ç³í қàëàóøû.
1855 æûëû 26 ø³ëäåäå Îëü
Ýìèëü Äþðêãåéì
Ýìèëü Äþðêãåéì (Em³l Durkhgame) (1858 - 1917) - ôðàíöóç ñîöèîëîãû, ñîöèîëîãèÿíû ғûëûì, ìàìàíäûқ æәíå îқó ïәí³ ðåò³íäå қàëûïòàñòûðóøûëàðäûң
Ãàýòàíî Ìîñêà
Ãàýòàíî Ìîñêà (Gaetano Mosca) (1858 - 1941) - èòàëüÿí ñàÿñàòòàíóøûñû әð³ ñîöèîëîãû, ñàÿñè қàéðàòêåð, çàңãåð.
Ìîñêà “Ýëåìåíòòåð³” (1895) øûққàí
Ãåîðã Çèììåëü
Ãåîðã Çèììåëü (Georg S³mmel) (1858 - 1918) - íåì³ñ ôèëîñîôû әð³ ñîöèîëîãû, “ôîðìàëüä³ ñîöèîëîãèÿíûң” íåã³ç³í ñàëóøû, “өì³ð ôèëîñîôèÿñûíûң” àëäûңғ
Ìàêñ Âåáåð
Ìàêñ Âåáåð (Max Weber) (1864 - 1920) - àñà êөðíåêò³ íåì³ñ ñîöèîëîãû, òàðèõøû, ýêîíîìèñò æәíå çàңãåð.
Ýðôóðò қàëàñûíäà çàңãåðä³ң îòáàñûíä
Òàðàó. ҚÀDzÐò ÇÀÌÀÍ ÑÎÖÈÎËÎÃÈßÑÛÍÛҢ ÒÅÎÐÈßËÀÐÛ ÌÅÍ ÒҰÆÛÐÛÌÄÀÌÀËÀÐÛ
Ñîöèîëîãèÿ æåêå èíäèâèäòåðä³, òүðë³ әëåóìåòò³ê òîïòàðäû, æàëïû қîғàìäû, әëåìä³ê íåìåñå қàç³ðã³ àòàóû ғàëàìäûқ қàóûìäàñòûқ
Æàһàíäàíóäûң қàç³ðã³ òåîðèÿëàðû
Æàһàíäàíó òåîðèÿñûí æàçó ìåí òàëäàìàñ áұðûí “æàһàíäàíó” òåðìèí³ ìåí æàһàíäàíó ïðîöåñ³ àðàñûíäà àéқûíäûëûқòûң æîқ åêåíä³ã³í àéòà êåòåé
Ðîíàëüä Ðîáåðòñîííûң ìәäåíè öåíòðèñò³ê òåîðèÿñû
Æàһàíäàíóäûң åң òàíûìàë òåîðèÿëàðûíûң á³ð³ Ðîíàëüä Ðîáåðòñîííûң (ÀҚØ) ìәäåíè öåíòðèñò³ê òұæûðûìäàìàñû áîëûï òàáûëàäû. Ðîáåðòñîí àë
Ýíòîíè Ãèääåíñò³ң æàһàíäàíó òåîðèÿñû
Ýíòîíè Ãèääåíñ - òåîðèÿëûқ ñîöèîëîãèÿ ìәñåëåëåð³í çåðòòåóãå çîð үëåñ қîñқàí қàç³ðã³ çàìàíғû ³ð³ ñîöèîëîãòàðäûң á³ð³.
Ãèääåíñ
Ýììàíóèë Âàëëåðñòàéííûң әëåì-æүéå òåîðèÿñû
Әëåì-æүéåë³ê ñàðàïòàó òåîðèÿñûí қàðàñòûðóäû әëåì-æүéåë³ê ñàðàïòàóäûң áàñòû æîðàìàëäàðûí òàëäàóäàí áàñòàғàí òè³ìä³ áîëàäû:
1. |
Æәíå æàһàíäàíó ïðîöåñ³
Ìàíóýëü Êàñòåëüñ - қàç³ðã³ әëåìäåã³ åң áåäåëä³ әëåóìåòò³ê îéøûëäàð ìåí çåðòòåóø³ëåðä³ң á³ð³, ÀҚØ-òûң Êàëèôîðíèÿ óíèâåðñèòåò³í³ң (Áåðê
Àéðàòêåð - құðûëûì” òåîðèÿëàðû қàç³ðã³ қîғàìäû çåðòòåóä³ң құðàëû ðåò³íäå
Қàç³ðã³ ñîöèîëîãèÿëûқ òåîðèÿäàғû øåøóø³ ïðîáëåìàëàðäûң á³ð³í “қàéðàòêåð - құðûëûì” äèëåììàñû құðàéäû.
“Қàéðàòêåð
Ìàðãàðåò Àð÷åðä³ң ìîðôîãåíåç òåîðèÿñû
Ñîöèîëîãèÿ үø³í ìàңûçäû áîëûï òàáûëàòûí “құðûëûì - қûçìåò” ïðîáëåìàñûí қàðàñòûðàòûí áåëã³ë³ æәíå áåäåëä³ òåîðèÿëàðäûң á³ð³ Ìàðãàðåò À
Ýíòîíè Ãèääåíñò³ң құðûëûìäûқ òåîðèÿñû
Ýíòîíè Ãèääåíñ - á³çä³ң çàìàíûìûçäàғû àñà ³ð³ ñîöèîëîã-òåîðåòèêòåðä³ң á³ð³. Ãèääåíñò³ң òåîðèÿëûқ құðûëûìäàðûíäà ñîöèîëîãèÿëûқ êëàññèê
Ûçìåò æәíå құðûëûì: Äæåôôðè Àëåêñàíäåðä³ң æàңà ôóíêöèîíàëèçì³
Æèûðìàñûíøû ғàñûð òүãåë³ìåí, îíûң á³ð³íø³ æàðòûñû äà, åê³íø³ æàðòûñû äà әð òүðë³ әëåóìåòò³ê ìåêòåïòåðä³ң òåêåò³ðåñ³ìåí өòò³. Әñ
Æàңà èíñòèòóöèîíàëèçì òåîðèÿñû
Ñîöèîëîãèÿíûң íåã³çã³ ïәí³ қîғàì áîëûï òàáûëàäû, æîғàðûäà қàðàñòûðûëғàí òåîðèÿëàð қîғàìғà òұðғûíäàðäûң
Íèë Ôëèãñòàéííûң æàңà èíñòèòóöèîíàëèçì òåîðèÿñûíûң ñàðàïòàìàñû
Áåðêëè óíèâåðñèòåò³í³ң (Êàëèôîðíèÿ, ÀҚØ) ñîöèîëîãèÿ ïðîôåññîðû Íèë Ôëèãñòàéí òүñ³íä³ðó³ áîéûíøà èíñòèòóöèîíàëèçìí³ң æàңà òåîðèÿëàðûíûң ñûíè ðåôëå
Áөë³ì. ÎÐÒÀ ÄÅҢÃÅÉ ÒÅÎÐÈßÑÛ
Ñîöèîëîãèÿ өçãå ғûëûì ñåê³ëä³ өç³í³ң äàìó áàðûñûíäà ³øê³ құðûëûìäàíó ïðîöåñ³í өòêåðåä³. Әëåóìåòò³ê құáûëûñòàð ìåí ïðîöåñò
Ýêîíîìèêàëûқ ñîöèîëîãèÿ ïәí³
Íàðûққà өòó êåçåң³íäå ýêîíîìèêàëûқ өì³ð ñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåóä³ң åң ìàңûçäû îáúåêò³ëåð³í³ң á³ð³íå àéíàëäû. Ýêîíîìèê
Ýêîíîìèêàëûқ ñîöèîëîãèÿíûң òàðèõè äàìóû
Ýêîíîìèêàëûқ-әëåóìåòò³ê á³ë³ìí³ң àëғàøқû ýëåìåíòòåð³ қàéòà өðêåíäåó æәíå æàңà çàìàí äәó³ð³íäå ïàéäà áîëғàí. Àëàéäà
Ýêîíîìèêàëûқ ñîöèîëîãèÿíûң íåã³çã³ êàòåãîðèÿëàðû
Ғûëûìè ïәí өç³í³ң åðåêøå àìàëäàðûí æàñàï øûғàðóғà ìүìê³íä³ê áåðåò³í, äåðáåñ қàëûïòàñқàí òåîðèÿëûқ àïïàðàòû құ
Íàðûқ ñîöèîëîãèÿñû
Íàðûқ әëåóìåòò³ê қàòûíàñòàðäûң ñàëàñû ðåò³íäå ñîңғû êåçäåð³ ñîöèîëîãòàð òàðàïûíàí үëêåí қûçûғóøûëûқ òóäûðóäà. Áàòûñòû
Êәñ³ïêåðë³ê ñîöèîëîãèÿñû
Òұðàқòû äàìó ìåí õàëûқòûң õàë³í қàëûïòû äåңãåéãå æåòê³çóä³ң ñòðàòåãèÿëûқ ôàêòîðëàðûíûң á³ð³, Қàçàқñòàí Ðåñïóáëèêàñû
Øàðóàøûëûқ ұéûì ñîöèîëîãèÿñû
Ì.Âåáåðä³ң ï³ê³ð³ áîéûíøà, ұéûì - æàáûқ íåìåñå åðåêøå àäàìäàð òîáû (әäåòòå өê³ëä³ê áèë³êêå èå áàñøû, әê³ìø³ë³ê àïïàðàò) ðåòòåï îòûðàòûí, ñûðòòàí
Ñîöèîëîãèÿñû
Åңáåê íàðûғû ìåí æұìûñïåí қàìòó òàқûðûáû îòàíäûқ ñîöèîëîãèÿ үø³í æàңà æәíå өçåêò³ áîëûï òàáûëàäû. Өéòêåí³ åңá
Òàðàó. ÑÀßÑÈ ÑÎÖÈÎËÎÃÈß
Ñàÿñàò (ãðåêøå pol³t³ka-ìåìëåêåòò³ê æәíå қîғàìäûқ ³ñòåð) - қîғàìíûң ұéûìäàñқàí æәíå ðåòòåóø³-áàқûëàóøûëûқ îðò
Ñàÿñè ñîöèîëîãèÿíûң ïàéäà áîëóû ìåí äàìóû
Ìàìàíäàíғàí ñàëà ðåò³íäå ñàÿñè ñîöèîëîãèÿ (ñàÿñàò ñîöèîëîãèÿñû) ÕÕ ғàñûðäûң 30-50 æûëäàðû îðíûғà áàñòàäû. Ñàÿñè ñîöèîëîãèÿíûң àëғû øàðòû - ñàÿñàò
Ñàÿñàòòàíó æәíå ñàÿñè-әëåóìåòò³ê ï³ê³ð àëûñóëàðäûң àéûðìàøûëûғû
Ñàÿñàòòàíó æәíå ñàÿñè ñîöèîëîãèÿ ғûëûìûíûң åê³ ñàëàñû ðåò³íäå áөëåê қàðàñòûðûëғàíûíà қàðàìàñòàí, îëàðäûң çåðòòåó îáúåêò³ñ³ ìåí ïәí³ өòå &
Ñàÿñè ñîöèîëîãèÿíûң çåðòòåó îáúåêò³ñ³ ìåí ïәí³
Ñàÿñè ñîöèîëîãèÿíûң îáúåêò³ñ³í ñàÿñè èíñòèòóòòàð, æүéåëåð, àäàìäàðäûң îñû øåңáåðäåã³ ³ñ-қèìûëäàðû, ñàÿñàòқà àäàìäàðäûң, әëåóìåòò³ê &#
Ñàÿñè ñîöèîëîãèÿíûң ñóáúåêò³ñ³í òүñ³íó
Ñàÿñè ñîöèîëîãèÿäà ñàÿñè ñóáúåêò³ëåð - ñàÿñè қàòûíàñòàð ãåíåðàòîðû æәíå ñàÿñè қàòûíàñòàðäûң èåëåíóø³ëåð³ ұғûìäàðûíà æ³êòåëåä³. Á³ð³íø³ æàғä
Ñàÿñè ñîöèîëîãèÿíûң әä³ñòåð³ æәíå çàңäûëûқòàðû
Ñàÿñè ñîöèîëîãèÿ çåðòòåó әä³ñ³í³ң íàқòûëû á³ð ғàíà òүð³ ïàéäàëàíûï қîéìàé, өç ìәí³íäå ïәíàðàëûқ ғûëûì áîëûï òàáûëàä
Êàòåãîðèÿñû ðåò³íäå
Қîғàìäàғû èíñòèòóòòàíóäûðó ïðîöåñòåð³ ñàÿñè ñîöèîëîãèÿ үø³í øåøóø³ ìәíãå èå. Ìûñàëû, әëåóìåòò³ê èíñòèòóò îíûң қîðëàðû æәíå
Áèë³êêå òүñ³í³ê áåðó
Ñàÿñàòòûң íåã³çã³ ìәñåëåñ³ - áұë ñàÿñè áèë³ê æөí³íäå. Ñîңғûñû áåëã³ë³ á³ð әëåóìåòò³ê êүøòåðä³ң өçäåð³í³ң ñàÿñè åð³ê
Ñàÿñè ñîöèîëîãèÿäàғû ìåìëåêåò êàòåãîðèÿñû
Ìåìëåêåòò³ң өì³ð ñүðó³í³ң ì³íäåòò³ àëғûøàðòû ìåí òàëàáû áîëûï өç³íä³ê åðåêøåë³ã³ áàð æәíå àéқûí êөð³íãåí ñàÿñè êåң³ñò³ã³í
Àçàìàòòûқ қîғàì æәíå îíûң èíñòèòóòòàðû
Åóðîïàëûқ ғûëûìäà ìåìëåêåò ïåí қîғàìäû àéûðó èäåÿñûíà àëғàø êåëãåíäåðä³ң á³ð³ Äæ.Ëîêê åä³. Îë өç îéëàðûíäà ïðèíöèïò³ê ìàңûçäû æàu
Ñàÿñè ñîöèîëîãèÿíû àíûқòàóäàғû òұëғàíûң îðíû
Ñàÿñè ñîöèîëîãèÿäà òұëғà әëåóìåòò³ê èíäèâèä, ñàÿñè æүéåí³ң өç³íä³ê áåéíåñ³ áàð àëғàøқû áөë³íáåéò³í ýëåìåíò³ ðåò³íäå, ñàÿñè ñàëà
Ñàÿñè æåòåêø³ë³ê
Áåëñåíä³ ñàÿñè ðөëãå ұìòûëóøû òұëғà ñàÿñè ñîöèîëîãèÿíûң æåêå çåðòòåó îáúåêò³ñ³í á³ëä³ðåä³. Áұë æàғäàé æåòåêø³ëåðä³ң, әñ³ðåñå ñà
Îғàìäûқ ï³ê³ðä³ң ñàÿñè ñîöèîëîãèÿñû
“Қîғàìäûқ ï³ê³ð” (publ³c op³n³on) ұғûìû àëғàø ðåò Õ²² ғàñûðäà қîëäàíғàí äåï ñàíàëàäû. Áұë ұғûìíûң àâòîð
Ûëûì ñîöèîëîãèÿñû
Ғûëûì ñîöèîëîãèÿñû - ñîöèîëîãèÿëûқ á³ë³ìí³ң æàңà ñàëàñû. Îë ғûëûìòàíóäûң á³ð òàðìàғû áîëûï øûқòû, á³ðàқ қîғàì äàìóû
Á³ë³ì áåðó ñîöèîëîãèÿñû
Á³ë³ì áåðó ïåäàãîãèêà, ïñèõîëîãèÿ, ôèëîñîôèÿ, òàðèõ, ýêîíîìèêà, ñîöèîëîãèÿ ñåê³ëä³ ғûëûìäàð қàòàðûí çåðòòåóä³ң îáúåêò³ñ³ ìåí ïәí³ áîëûï òàáûëàäû. Îëàðäûv
Ìәäåíèåò ñîöèîëîãèÿñû
“Ìәäåíèåò” òåðìèí³ ëàòûí ñөç³íåí øûққàí, àëғàøûíäà ìәäåíèåò äåï òàáèғè ñåáåïòåðäåí òóûíäàғàí өçãåð³ñòåðãå қàðàғàíäà
ijí ñîöèîëîãèÿñûíûң қàëûïòàñóû ìåí äàìóû
Ғûëûìäà ä³íí³ң ìәí³ қàëàé áàғàëàíûï òүñ³íä³ð³ëãåí³ìåí, ñîöèîëîãèÿ қîғàìíûң ä³íãå әñåð åòó æәéò³í ìîéûíäàìàé àëìàéäû
ijí æәíå қîғàì. ijíí³ң әëåóìåòò³ê ôóíêöèÿëàðû
ijí қîғàìäà әëåóìåòò³ê îðãàíèçì өì³ð³í³ң á³ð êөð³í³ñ³ ðåò³íäå өì³ð ñүðåä³. ijí ìåí қîғàì àðàñûíäàғû áàéëàíûñû åê³ ä
ijíè ұéûìäàð ìåí ä³íè èíäèâèä òèïîëîãèÿñû
ijí çàéûðëû èíñòèòóòòàðìåí әðåêåòòåñå îòûðûï, “әëåìäå” өì³ð ñүðó үø³í қàíäàé äà á³ð әëåóìåòò³ê ұéûìäàñқàí ôîðìàғà àéíàëó
Òàðàó. ÝÒÍÎÑÎÖÈÎËÎÃÈß
Ýòíîñîöèîëîãèÿ ғûëûìè áàғûò ðåò³íäå ýòíîëîãèÿ, әëåóìåòò³ê ïñèõîëîãèÿ ìåí ñîöèîëîãèÿíûң òîғûñқàí æåð³íäå ïàéäà áîëäû.
Ýòíîñîöèëîãèÿ |
Ýòíèêàëûëûқòûң òåîðèÿëûқ ìәñåëåëåð³
Ýòíèêàëûëûқ òåðìèí³í³ң қàëûïòàñóûíûң өç³íä³ê òàðèõû áàð, îë ýòíèêàëûëûқòû әð òүðë³ әëåóìåòò³ê ғûëûìäàð ìåí æåêåëåãåí
Ýòíîñàðàëûқ қàòûíàñòàð
Ýòíîñàðàëûқ қàòûíàñòàð ïðîáëåìàñû - øåò åëä³ê æәíå îòàíäûқ ñîöèîëîãèÿíûң îéëàðû á³ð æåðäåí øûғàòûí á³ë³ì ñàëàñû.
Ðåñåéë³ê ғàëûìäàð
Ñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåó
Қàçàқñòàíäàғû ұëòòûқ қàòûíàñòàð ìәñåëåñ³í ñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåó êåңåñ çàìàíûíäà äà æүðã³ç³ëãåí æәíå îíûң ³ø³í
Ýòíîñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåó ìåòîäîëîãèÿñû
Ұëòàðàëûқ қàòûíàñòàð ñàëàñû áàðëûқ ìåìëåêåòò³ê құðûëûìäàðäûң æәíå ғûëûìè-çåðòòåó èíñòèòóòòàðûíûң, әð òүðë³ áà
Òàңäàìàëû æèûíòûқòûң æàëïû ñàíû - 2000 ðåñïîíäåíò
2003 æûëäûң 1 қàңòàðûíäàғû ìәë³ìåòòåð áîéûíøà æàñàëғàí.
1. Îëàðäûң ³ø³íäå àéìàқòàðғà үëå
Ëåóìåòò³ê æàíæàë òàáèғàòû
“Æàíæàë” (êîíôëèêò) ñөç³ ëàòûí ò³ë³íåí àóäàðғàíäà “қàқòûғûñ” äåãåíä³ á³ëä³ðåä³. Àғûëøûí ñîöèîëîãû Ý.Ãèääåíñ æàíæàë åê³ æàқòàí æұìûëäû
Æàíæàëäû æ³êòåó
Әëåóìåòò³ê æàíæàëäûң êөïòåãåí òүðëåð³ áàð. Ñîöèîëîãèÿëûқ òàëäàóäûң ûңғàéëûëûғû үø³í, æàíæàëäûң өç³íä³ê åðåêøå
Ñàÿñè æàíæàëäûң өç³íå òәí åðåêøåë³ã³
Ñàÿñè æàíæàë әëåóìåòò³êò³ң: áèë³êò³ң, ûқïàëäûң, àáûðîéäûң әð òүðë³ë³ã³ áîëûï òàáûëàäû. Áèë³ê ðåñóðñû áèë³êò³ң ñåáåïòåð³íåí ïàéä
Æàíæàëäàð äèíàìèêàñû æәíå îëàðäû ðåòòåó әä³ñòåð³
Áәð³ì³çãå áåëã³ë³ áîëғàíäàé, ïàéäà áîëғàí æàíæàëäûң àëäûíäà êåç êåëãåí, êåðåê äåñåң³ç îíûң æàқñû қûçìåò åòó³íå қàòûñàòûí ұ
Òүð³ ðåò³íäå
Åðòåäåã³ êàïèòàëèñò³ê èíäóñòðàëèÿëàíäûðó êåçåң³ үø³í òөңêåð³ñò³ң áè³êòåó³íå әëñ³í-әëñ³í үðåé òóғûçғàí, өíä³ð³ñò³ê æәíå ә
ÌÅÒÎÄÎËÎÃÈßÑÛ ÌÅÍ ËÎÃÈÊÀÑÛ
Áұë áөë³ìí³ң ìàòåðèàëûí çåðòòåóãå ê³ð³ñïåñ áұðûí, åң àëäûìåí îñû îқóëûқòûң æîғàðûäà қàðàñòûðûëғàí áөë³ìäåð³í³
Ìåí ëîãèêàñû
Ìåòîäîëîãèÿ (ãðåêò³ң metodoV = methodos - òàíûì òәñ³ë³ íåìåñå әðåêåò òәñ³ë³; æәíå ãðåêò³ң logoV = logos - ұғûì; îé,
Ñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåóä³ң êåçåңäåð³
Æàëïû, ñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåóä³ң ëîãèêàñû îíûң өòê³ç³ëó êåçåңäåð³ìåí àíûқòàëàäû. Ñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåó êåçåңäåð³í³ң êөïø³ë³ê ìàқ
Ñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåóä³ң áàғäàðëàìàñû
Áàғäàðëàìà - ýìïèðèêàëûқ ñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåóä³ң íåã³çã³ құæàòû. Ñîöèîëîãèÿíûң òåîðèÿñû ìåí ìåòîäîëîãèÿñû æөí³íäåã³ әäåáèåòòå
гêòåó æèûíòûғû
²ð³êòåó æèûíòûғûí åñåïòåó. Á³çä³ң îéûìûçøà, åң àëäûìåí қàðàñòûðûëàòûí ìәñåëå áîéûíøà íåã³çã³ ұғûìäûқ àïïàðàòûí àíûқòàï à
Ñèïàòòû åñåïòåó
²ð³êòåóä³ң ñèïàòòûëûғû - áұë çåðòòåëåò³í құðàìíûң êөðñåò³ëãåí өëøåìäåð³í³ң (áåëã³ëåð³í³ң) æàëïû æèûíòûқòàғû
Êâîòàëûқ æәíå êåçäåéñîқ çåðòòåó әä³ñòåð³
Êâîòàëûқ ³ð³êòåó әä³ñ³ ðåñïîíäåíòòåðä³ң ³ð³êòåï òàңäàëóû (æûíûñû, ұëòû, æàñû, á³ë³ì³, әëåóìåòò³ê-êәñ³áè ìәðòåáåñ³) æүðåò³í á³ð
гêòåó æèûíòûғû ýëåìåíòòåð³í³ң құðûëûìû
²ð³êòåó æèûíòûғû ýëåìåíòòåð³í³ң қàæåòò³ áåëã³ëåð áîéûíøà áөë³íó³í³ң құðûëûìû îíûң ïàéûçäûқ òұðғûäàғû æàëïû æèûíòûқ ýëåì
Ñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåóëåðä³ æ³êòåó
Íàқòûëû, өëøåóãå æәíå òåêñåðóãå áîëàòûí àқïàðàòқà, ôàêò³ëåðãå ñүéåíó, àéòàðëûқòàé òәæ³ðèáåë³ê íәòèæåëåðãå áàғûò àëó - ñîö
Ïàíåëäåð
Áүã³íäå ñòàíäàðòòû “ñèíòåòèêàëûқ” ïàíåëüäåð Target Group ²ndex (TG²) - Ìàқñàòòû òîïòàð èíäåêñ³ ìåí Med³a Market³ng ²ndex (MM²) - Ìåäèà-ìàðêåòèíã èíäåêñ³ êåv
Ñàíäûқ æәíå ñàïàëûқ әä³ñòåð: áәñåêåëåñò³ê ïåí ñåð³êòåñò³ê
Àëäàғû ïàðëàìåíò ñàéëàóûíäà ñàéëàóøûëàðäûң íèåòòåð³ ìåí ұíàòóëàðûí àíûқòàó ìàқñàòûíäà ñұðàó æүðã³ç³ï æàòқàíûíûçäû êөç àëäûv
Ñàíäûқ æәíå ñàïàëûқ әä³ñòåìåëåð қàëàé өçàðà әðåêåòòåñ³ï, á³ð³í-á³ð³ àóûñòûðàäû?
2000 æûëû B²SAM Central As³a Ñîöèîëîãèÿëûқ æәíå ìàðêåòèíãò³ê çåðòòåóëåð îðòàëûғû Äүíèåæүç³ë³ê Áàíêòåí “Қàç³ðã³ àóûëäû Қàçàқñòàí” àòòû çåðòòåó æîáà
Ôîðìàëèçìãå íåã³çäåëãåí ñұðàó
Ñұðàó ñàíäûқ әð³ ñàïàëûқ әä³ñòåìåëåðäå қîëäàíûëàäû. Îғàí қîñà, ñұðàó - òåê ñîöèîëîãèÿëûқ әä³ñ қàíà åìåñ, îë ïñèõîëîãèÿ, ìåäèö
Ôîðìàëèçìãå íåã³çäåëìåãåí ñұõáàò
Әäåáèåòòå áұë әä³ñò³ң åðê³í, ñòàíäàðòòû åìåñ, құðûëûìäûқ åìåñ ñұõáàò äåãåí өçãå àòàóëàðû êåçäåñåä³. Êөï æàғäàéäà “ò
Ôîêóñ-òîï
Áàðëûқ ñàïàëû әä³ñòåìåëåð ³ø³íåí ñîңғû êåçäåð³ åң êөï òàðàëғàíû ôîêóñ-òîïòàð áîëûï òàáûëàäû. Áұë - çåðòòåëåò³í îáúåêò æөí³íäå à
Áàқûëàó
Ñîöèîëîãèÿëûқ áàқûëàó өç³í³ң әð òүð³íäå çåðòòåóø³ãå ñàíäûқ, ñîë ñèÿқòû ñàïàëûқ, êåéäå åêåó³í³ң á³ð æèûíòûғûíäà à
Õàëûқàðàëûқ åðåæåëåð³
Á³ðқàòàð åëäåðäå, àòàï àéòқàíäà, Åóðîïàëûқ Îäàқòûң êөïòåãåí åëäåð³ ìåí ÀҚØ-òà әëåóìåòò³ê æәíå ìàðêåòèíãò³ê àқïàðàò æèíàóäû ðåòòåéò³í àðíà
Òàðàó. ÇÅÐÒÒÅÓIJҢ ҚҰÐÀËÄÀÐÛÍ ҚҰÐÀÑÒÛÐÓ
Құðàëäàð æèûíòûғû ұғûìû àқïàðàò æèíàóäûң әð òүðë³ êåçåңäåð³íäå çåðòòåó áàғäàðëàìàñû íåã³ç³íäå æàñàëûíàòûí æәí
Ôîðìàëèçìãå íåã³çäåëãåí ñұðàқíàìà
Ñұðàó әä³ñ³íäå àқïàðàò æèíàóäûң ìàңûçäû құðàëû ñұðàқ áîëûï òàáûëàäû. Ñұðàқòàðäûң áåëã³ë³ á³ð òèïîëîãèÿñû áàð.
Ûìáàòòû “N”-ëûқ!
ѳçä³ ðåñïóáëèêàäàғû қîғàìäûқ өì³ð ïðîáëåìàëàðû æөí³íäåã³ ñұðàóғà қàòûñóғà øàқûðàìûç. Әðá³ð ñұðàқ ïåí îíûv
Àòûñқàíûңûç үø³í ðàõìåò!
Àíûқòàóäû қàæåò åòåò³í ðåñïîíäåíò өëøåìäåð³í³ң ñàíû çåðòòåóä³ң òàëäàìàëûқ ì³íäåòòåð³íå áàéëàíûñòû. Áîëæàìäà çåðòòåóø³ ìûíàäàé áîëæàì æàñàéäû äåé³
Ôîêóñ-òîïòûң ãàéäû
Ôîêóñ-òîïòûң ãàéäû ï³ê³ð àëûñó æîñïàðûí á³ëä³ðåä³. Әðèíå, òîïòûқ äèíàìèêà ï³ê³ð àëûñóäû әðäàéûì îñû æîñïàðäàí àóûòқûï æ³áåðó³ ìүìê³í, á³ðàқ
Áàғäàðëàìàìåí òàíûñó
SPSS 10.0.5. for W³ndows - ñòàòèñòèêàëûқ өңäåóä³ң áàðëûқ ñïåêòð³í æàñàóғà ìүìê³íä³ê áåðåò³í êәñ³áè êåøåí. Қîëäà áàð ãðàôèêàëûқ ôîðìàäà ñò
Òåðåçåëåð
SPSS-òå òåðåçåëåðä³ң 7 òүð³ áàð:
Ìәë³ìåòåð ðåäàêòîðû (Data Ed³tor). Áұë òåðåçåäå ìәë³ìåòòåðä³ң àғûìäàғû ôàé
Äèàëîãòûқ òåðåçåëåð
SPSS-òåã³ êөïòåãåí ìåíþ òåðåçåëåð³ äèàëîãòûқ òåðåçåëåðä³ àøàäû. Îëàð òàëäàó үø³í өçãåðìåë³ëåð ìåí өëøåìäåðä³ òàңäàó үø³í ïàéäàëàíûëàäû.
Ñóðåò. Äèàëîãòûқ òåðåçåí³ң áàñқàðó ýëåìåíòòåð³.
Òàңäàëғàí өçãåðìåë³ëåð
Ìәë³ìåòòåðìåí æұìûñ. Ìәë³ìåòòåðä³ òàëäàóäàғû íåã³çã³ қàäàìäàð
SPSS-òå ìәë³ìåòòåðä³ òàëäàó қàðàïàéûì. Îë үø³í ìûíàëàðäû ³ñòåó êåðåê:
SPSS-êå ìәë³ìåòòåðä³ ñàëó. Îë үø³í ìәë³ìåòòåð ðåäàêòîðûíäà æàñàëû
Ñóðåò. Ìәë³ìåòòåð ðåäàêòîðûíûң òåðåçåñ³.
Ìәë³ìåòòåðä³ åíã³çó
Ìәë³ìåòòåðä³ åíã³çó - áұë êåñòå ұÿøûқòàðûí àëғàøқû àқïàðàòòà îðûí àëғàí ñàíäàðìåí òîëòûðó áîëûï òàáûëàäû. SPSS-òå ìәë³ìåòòåðä³
Ìәë³ìåòòåðä³ òүçåòó
Ұÿøûқòàғû ìәë³ìåòòåðä³ өçãåðòó үø³í ìûíàëàð қàæåò:
ìàóñ íåìåñå ïåðíåòàқòàäàғû ñòðåëêàëàð àðқûëû қàæåòò³ &
Save Data
Ñîë æàқòàғû åê³íø³ áàòûðìàíû áàñûï, құðàëäàð ïàíåë³í äå ïàéäàëàíóғà áîëàäû. Өçãåðò³ëãåí ìәë³ìåòåð ôàéëû àëäûíғû íұñқàäàí æîғàðû ñà&
Íәòèæåëåð³í øûғàðó
SPSS ðәñ³ìäåð³í³ң îðûíäàëó íәòèæåëåð³ Output Nav³gator (Қîðûòûíäû íàâèãàòîðû) äåï àòàëàòûí òåðåçåãå øûғàðûëàäû.
Қîðûòûíäû íàâèãàòîðûí ìû
Q68 Ðåñïîíäåíòò³ң æûíûñû
Frequenc³es
Percent
Val³d Percent
Cumulat³ve Percent
Val³d 1.åðëåð
Ãðàôèêòåð құðó
Ãðàôèêòåð құðó àëäûíäà ìәë³ìåòòåðä³ åíã³çó қàæåò. Îíû әð òүðë³ òәñ³ëäåð àðқûëû æàñàóғà áîëàäû: Ìәë³ìåòòåð ðåäàêòîðûíäà ì&
Ìәë³ìåòòåðä³ ñòàòèñòèêàëûқ өңäåó
SPSS áàғäàðëàìàñûíûң êөìåã³ìåí àëóàí òүðë³ ñòàòèñòèêàëûқ åñåïòåóëåð æүðã³çóãå áîëàäû. Ìûñàëû, t - өëøåìä³ åñåïòåó, қîñ æәíå æåê
Òàðàó. ÑÎÖÈÎËÎÃÈßËÛҚ ÇÅÐÒÒÅÓIJҢ ÌӘ˲ÌÅÒÒÅÐ²Í ÒÀËÄÀÓ
Ñîöèîëîãèÿëûқ ìәë³ìåòòåðä³ òàëäàóäûң îáúåêòèâò³ë³ã³ êөá³íåñå ñîöèîëîãòûң çåðòòåó îáúåêò³ñ³ ìåí ïәí³í á³ëó³íå áàéëàíûñòû.
Àëûíғàí ìәë³ìåòòåðä
Ìәë³ìåòòåðä³ òàëäàó êåçåңäåð³
Á³ð³íø³ êåçåң - ìәë³ìåòòåðä³ ñèïàòòàó. Ñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåóä³ң íәòèæåëåð³í ñèïàòòàó ìûíàíû á³ëä³ðåä³:
çåðòòåëåò³í îáúåêò³í³ң ò³ðêåëåò³
Çåðòòåó íәòèæåëåð³í ұñûíó
Ñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåóä³ң қîðûòûíäûñû åñåï òүð³íäå êөð³íåä³. Åñåï - äèðåêòèâò³ øåø³ìäåð ìåí ìîíîãðàôèÿëàð, ұæûìäûқ æàðèÿëàí
Çåðòòåó íәòèæåëåð³í æұðòøûëûққà æåòê³çó
Ñîöèîëîãèÿëûқ çåðòòåó íәòèæåëåð³ æàáûқ ñèïàòòà áîëìàñà, îëàðäû æұðòøûëûққà æåòê³çó қàæåò. Ñîíûìåí á³ðãå áұқàðàëûқ àқ
ÌÀÇÌҰÍÛ
ÊIÐIÑÏÅ..................................................................................................................
I áөë³ì. ÑÎÖÈÎËÎÃÈßÍÛҢ ҰҒÛ
Íîâîñòè è èíôî äëÿ ñòóäåíòîâ