МИНИСТРЛIГI Ш. ЕСЕНОВ АТЫНДАҒЫ КАСПИЙ МЕМЛЕКЕТТIК

АЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БIЛIМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ

МИНИСТРЛIГI Ш. ЕСЕНОВ АТЫНДАҒЫ КАСПИЙ МЕМЛЕКЕТТIК

ТЕХНОЛОГИЯЛАР ЖӘНЕ ИНЖИНИРИНГ УНИВЕРСИТЕТI

МҰНАЙ ЖӘНЕ ГАЗ ИНСТИТУТЫ   «Химия және химиялық технология» кафедрасы

Бірінші аналитикалық топ катиондары. Сілтілік металдар және аммоний катиондарының сапалық реакциялары (К+, Na+, NH4+, Mg2+).

Мақсаты:Қоспа құрамында ажырату мақсатыменбіріншітоп катиондарын анализдеу реакцияларымен танысу.

Бірінші топқа К+ және Na+ иондарынан басқа NH4+ және Mg2+ иондары жатады. NH4+ ионы тұздарының ерігіштігі…

Калий ионына тән реакциялар

2KNO3 + Na3[Co(NO2)6] = К2Na[Co(NO2)6] + 2NaNO3↓ К+ ионын ашуға NH4+ иондары кедергі жасайды, себебі олар… Na3[Co(NO2)6] реактивін сілтілік және күшті қышқылдық орталарда қолдануға…

Натрий ионына тән реакциялар

Na+ + Zn[(UO2)3(СН3СОО)8] + СН3СОО- + 9Н2О = NaZn[(UO2)3(СН3СОО)9]·9Н2О↓ Цинкуранилацетаттың орнына магнийуранилацетатты қолдануға болады. К+, Mg2+, NH4+ иондары және…

Аммоний ионына тән реакциялар

NH4Cl + КОН = NH4ОН + КСl Аммиак иісі бойынша немесе қызыл лакмус қағазының… 2. Несслер реактиві – комплексті тұздағы K2[HgI4] және КОН ерітінділері қоспасы – аммоний…

Магний ионына тән реакциялар

1. NaOH және КОН күйдіргіш сілтілер және сілтілік жер металдарының гидроксидтеріСа(ОН)2 және Ва(ОН)2 магнийдің… Mg2+ + 2ОН- = Mg(OH)2↓ Көп мөлшердегі аммоний тұзының қатысында магний гидроксиді тұнбаға…

Екінші аналитикалық топ катиондары сапалық реакциялары

Ва2+, Са2+).

Мақсаты:Қоспа құрамында ажырату мақсатыменүшіншітоп катиондарын анализдеу реакцияларымен танысу.

Барий және кальций карбонаттары суда ерімейді, бірақ бірақ күшті () және әлсіз қышқылдарда () ериді.… Хлоридтері, нитраттары, ацетаттары, гидрокарбонаттары, сульфидтері және… Ва2+ және Са2+ катиондары түссіз. Олардың ұшқыш қосылыстары (мысалы, хлоридтері…

Екінші топ катиондарын ажыратуға қолданылатын реактивтер

Екі негізді көмір қышқылы тұздардың екі қатарын түзеді: орта – карбонаттар (немесе… 2. Калий хроматы К2CrO4 және калий бихроматы K2Cr2О7. Калий… K2CrO4 ↔ 2К+ + CrO42-

Екінші топ катиондарының (Ва2+, Са2+) реакциялары

BaCl2 + (NН4)2СО3 = ВаСО3↓ + 2NH4С1 Ва2+ + 2С1- + 2NH4+ + СО32- = ВаСО3↓ + 2NH4 + 2С1- Ва2+ + СО32- = ВаСО3↓

Шінші топ катиондарының реакциялары

Мақсаты:Қоспа құрамында ажырату мақсатыменүшіншітоп катиондарын анализдеу реакцияларымен танысу.

Ме3+ + 3ОН- ↔ Ме(ОН)3 ↔ Н2О + Н+ + МеО2- Қышқылдар ОН- иондарын диссоциацияланбаған су молекулаларына… А1(ОН)3 + 3НС1 → А1С13 + 3Н2О

Алюминий А13+катионына тән реакциялар

1. КОН или NaOH сілтілер ерітіндісімен реакциянәтижесінде алюминий гидроксиді А1(ОН)3 түзіледі: А1С13 + 3NaОН = А1(ОН)↓ + 3NaCl Алюминий гидроксиді амфотерлі қосылыс, оның негіздер және қышқылдарға…

А13+ катионына құрғақ әдіспен реакция.

Аса сұйытылған кобальт нитраты ерітіндісі А1³⁺ катионымен көк түсті тенар көгі деп аталатын кобальт алюминатын Со(А1О₂)₂ береді.

2А1₂(SО₄)₃ + 2Со(NО₃)₂ → 2Со(А1О₂)₂ + 6SО₃ + 4NО₂↑ + О₂↑

Хром

Хром табиғатта хромит Cr₂О₃·FeO, крокоит PbCrO₄ түрінде кездеседі. Сондай-ақ хром көптеген силикаттарда, желден бұзылған тау жыныстарында, мысалы әртүрлі саз боксит т.б. болады. Қосылыстарда хром +2, +3, +6 тотығу дәрежесін көрсетеді. Сr²⁺ катионы ауадағы оттегімен Сr³⁺-ке тотығады. Сr³⁺ -жасыл түсті катион.

Хром (III) Cr³⁺ катионына тән реакциялар

Хром екі қатар тұрақты тұздар түзеді. Хром оксиді тұздары және хром мен дихром қышқылының тұздары. Хромат-ион СrО₄^2- ерітінділері сары, дихромат-ион Сr₇^2- -қызыл-сары түсті болады.

1. Аммиактың судағыерітіндісі Сr³⁺ катионымен хром гидроксидінің Сr(ОН)₃ сұр-жасыл (немесе сұр-көк) түсті тұнбасын береді:

СrС1₃ + 3 NH₄OH → Cr(OH)₃↓ + 3NH₄C1

1. Сілті КОН, NaOH немесе аммиак ерітінділерімен реакция.Al³⁺, Fe³⁺ , Fe²⁺, Mn²⁺ катиондарының сілтімен реакциясы тәрізді жасалады. Хром (ІІІ) гидроксидінің Cr(ОН)₃ сұр-жасыл немесе сұр-қою көк тұнбасы түзіледі. Амфотерлік қасиеті бар гидроксид болғандықтан қышқыл және негіз әсерін тексеріңіз.

Қатар тұнбаға түсу реакциялары.Сr³⁺ катионына NаОН және КОН гидроксидтері Zn²⁺ катионы қатысында әсер еткенде сілтінің артық мөлшерінде ерімейтін хром цинкаты тұнбаға түседі.

Cr3+ катионының CrO42- ионына тотығуы сілтілік және қышқылдық орталарда өтеді.

Жасыл-сұр түсті Cr(ОН)3 тұнбасы түседі, сосын ол ериді. Ерітіндінің жасыл түсі (Cr3+) сары түске (CrO42-)… 2CrCl3 + 3Н2О2 + 10NaOH = 2Na2CrO4 + 6NaCl +8Н2О б) Қышқыл ортада Cr3+ катионының калий перманганатымен КМnО4 тотығуыCr2O72- анионы…

Zn2+ катионына тән реакциялар

ZnCl2 + 2NH4ОН → Zn(ОН)2 ↓ + 2↓NH4С1 Zn(ОН)2 + 4 NH4ОН → [Zn(NH3)4](ОН)2 + 4Н2О 2. Сілтілік металдар мен аммоний карбонаттарынегіздік тұздың ақ тұнбасын түзеді:

Sn4+ катионына тән реакциялар

1. Металл магний және темір металы Sn4+ ионын Sn2+ ионына дейін тотықсыздандырады: Mg + [SnCl6]2- →Mg2+ + Sn2+ + 6Cl- Fe + [SnCl6]2- → Fe2+ + Sn2+ + 6Cl-

Темір

Негізінен руда құрамына кіреді. Маңызды рудалары темір(II), (III) оксидтері, сульфидтері, карбонаттары түрінде болады: гематит Fе₂О₃, магнитті железняк Fе₃О₄, гетит FеО(ОН), лимонит Fе₄Н₆О₉, пирит FeS₂, сидерит FeCO₃ және т.б.

Қосылыстарда темір +2,+3 тотығу дәрежелерін көрсетеді. Fe³⁺ - катионы сары түсті, ерітінділері сары немесе қызыл-күрең түсті. Fe²⁺ катионы түссіз, ауада тез арада Fe³⁺ ионына тотығады. Fe³⁺ және Fe²⁺ катиондары әртүрлі қасиет көрсетеді.

Темір (II) Fe2+ катионына тән реакциялар

1. КОН немесе NаОН сілтілерімен реакция.Fe2+ катионымен сілтілер темір (II) гидроксиді Fe(ОН)2 ақ тұнбасын түзеді. Ол ауада… Тәжірибе.Пробиркаға 2 – 3 капли тамшы темір (II) сульфаты… 2. Калий гексацианоферратымен (III) К3[Fe(CN)6] реакция (сипаттамалық реакция). Темір (II) тұзына…

Темір (III) Fe3+ катионына тән реакциялар

1. КОН немесе NаОН сілті ерітінділерімен реакция. Бұл реакция А13+катионының реакциясы тәрізді өткізіледі. Темір (III)… 2. Калий гексацианоферратымен (II) К4[Fe(CN)6] (сипаттамалық реакция).… 4FeCl3 + 3К4[Fe(CN)6] = Fe4[Fe(CN)6]3↓ + 12КС1

Марганец

Марганец (II) Мn2+ катионына тән реакциялар

Тәжірибе.Пробиркаға 3-4 тамшы марганец сульфаты ерітіндісін құйыңыз, оған 3-4 тамшы су және 4-5 тамшы… 2. Mn2+ катионының MnO4- -ионына тотығуы(сипаттамалық… а)Қорғасын оксидімен тотықтыру:

Вi3+катионына тән реакциялар

Висмут хлориді ВiС13 ерітіндісін сумен сұйылтыңыз. Висмут хлоридінің негіздік тұзының ақ тұнбасы… ВiС13 + 2Н2О → Вi(ОН)2С1↓ + 2НС1 1. КОН, NаОН гидроксидтері Вi3+ катионымен висмут гидроксидінің Вi(ОН)3 ақ тұнбасын береді. Ол…