ГІСТОРЫЯ СУСВЕТНАЙ ЛІТАРАТУРЫ

Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь

Вучэбна-метадычнае аб’яднанне вышэйшых навучальных устаноў

Рэспублікі Беларусь па педагагічнай адукацыі

 

ЗАЦВЯРДЖАЮ

Першы намеснік Міністра адукацыі

Рэспублікі Беларусь

_________ ____________ А.І. Жук

______________________

Рэгістрацыйны № ТД- _____/тып.

 

ГІСТОРЫЯ СУСВЕТНАЙ ЛІТАРАТУРЫ

Тыпавая вучэбная праграма для вышэйшых навучальных устаноў па спецыяльнасцях:  

ЗМЕСТ КУРСА

Уводзіны

Стадыяльнасць (перыядызацыя) сусветнай літаратуры: традыцыйныя і найноўшыя пункты гледжання. Нацыянальная літаратура (руская літаратура) у сістэме… Міфалогія. Міфалогія як сістэма паганскіх міфаў, ідэалогія абшчынна-родавага… Вечныя вобразы антычнай міфалогіі ў беларускім кантэксце: Праметэй – у творах Я. Купалы, М. Танка, У. Караткевіча, Ц.…

Эпас як аповяд пра мінулае, гістарычнае і міфалагічнае

Эпас Гамера. Міфы траянскага цыклу і дзеянне “Іліяды”. Асноўная тэма – “гнеў... Ахілеса, Пелейвага сына”. Увасабленне ў яго вобразе гераічнага… “Энеіда” старажытнарымскага паэта Вергілія. Традыцыі Гамера. Услаўленне… Пераклады класічных узораў эпасу на беларускую мову: з “Іліяды” – Б. Тарашкевіча, Ю. Дрэйзіна, з “Адысеі” – А. Клышкі…

Дантэ Аліг’еры

Вобразы Дантэ ў ілюстрацыях С. Бацічэлі, Л. Сіньярэлі, Г. Джыральдзі, у творах Леанарда да Вінчы, Мікеланджэла, Рафаэля. Дантэ і беларуская…

Адраджэнне

Новыя жанры ў літаратуры.Санет: адкрыццё чалавека і свету. Санет як цвёрдая страфічная форма. Філасофія санета /паводле І.Бехера/. Артыкул… Навела: паходжанне назвы, традыцыі іншых жанраў. Стваральнік навелы Адраджэння… Тыпалагічная паралель жанра – авантурна-навелістычныя казкі ў беларускім фальклоры /“За што мужык папу бараду агаліў”,…

ХVІІ стагоддзе і літаратурны працэс

Пераклады на беларускую мову. Барока ў славян і беларусаў. Буйнейшы прадстаўнік – Сімяон Полацкі. “Высокае” і “нізкае” барока. Класіцызм.Філасофская аснова – картэзіянства. Гістарычныя этапы ў развіцці… Камедыі Мальера на беларускай сцэне. Перайманне сюжэтаў і вобразаў Мальера ў п’есах беларускіх аўтараў (Ф.Уршуля…

ХVІІІ стагоддзе. Асветніцтва

Асветніцтва ў Англіі.Англійскі раман – «классический, старинный, отменно длинный-длинный-длинный, нравоучительный и чинный» (А.Пушкін). Раман прыгод… Дэфо і Свіфт па-беларуску. Рабінзанада ў сусветнай літаратуры (у т.л.… Асветніцтва ў Францыі.Грамадска-палітычнае значэнне дзейнасці французскіх асветнікаў: Вальтэр і вальтэр’янства, Дзідро…

В.Гётэ

Перыядызацыя жыцця і творчасці Гётэ. Гётэ – паэт-лірык (балада “Лясны цар”, пераклады па-беларуску). Гётэ – празаік (раман “Пакуты маладога Вертэра”. Трагедыя “Фаўст”: з гісторыі вечнага вобраза, спецыфіка яго распрацоўкі ў творчасці Гётэ. Пошукі Фаўстам сэнсу чалавечага жыцця і ўласнага прызначэння, пошукі Ісціны. “Спакушэнні” на шляху героя. Фаўст і Мефістофель. Фаўст і Вагнер. Фаўст і Маргарыта. Фаўст і Алена Спартанская. Эвалюцыя вобраза загалоўнага героя. Канкрэтна-гістарычны змест і вечны сэнс вобраза Фаўста.

Перастварэнне вобразаў рамана “Пакуты маладога Вертэра” /В.А. Моцарт Сімфонія № 40, Вертэраўская, У. Пленцдорф. “Новыя пакуты маладога Вертэра” і інш./. Вертэраўскі тып героя. Гётэ і выяўленчае мастацтва /ілюстрацыі да твораў Гётэ, у т.л. А. Кашкурэвіча: новае прачытанне трагедыі “Фаўст” у ХХ ст./. Гётэ і тэатр /1860-я гады як час пачатку шырокага знаёмства на Беларусі з творамі нямецкага драматурга. Пастаноўкі ХІХ – ХХ стагоддзяў/. Гётэ і музыка: опера Ш. Гуно “Фаўст”, опера Ж. Маснэ “Вертэр”. Гётэ па-беларуску. Афарызмы, цытаты з Гётэ. Прысвячэнні Гётэ.

 

Сусветная літаратура ХІХ стагоддзя

Сінтэз мастацтваў у рэчышчы рамантычнага светаўспрымання: літаратуры і музыкі /песні Ф. Шуберта на словы В. Мюлера: цыклы “Прыгожая млынарка”,… Рамантызм у Германіі. Праграмныя працы (“Фрагменты” Ф. Шлегеля). Мастацтва як… Паэзія нямецкага рамантызму. Вершы, прысвечаныя старажытнай Эладзе і хрысціянству (Ф. Гёльдэрлін). Паэты…

Нерэалістычная літаратура апошняй трэці ХІХ – пач. ХХ стст.

Літаратура дэкадансу. Філасофія дэкадансу і яе ўплыў на літаратуру. Інтуітывізм А. Бергсона: тэорыя мастацкай творчасці. Дэкаданс як складанае… Сімвалізм. Вера ў існаванне двух рэчаіснасцей, паміж якімі існуюць… М.Багдановіч – перакладчык П.Верлена. Роля французскага паэта ў фарміраванні эстэтыкі і паэтыкі М. Багдановіча.

Мадэрнісцкі перыяд у развіцці сусветнай літаратуры

Адлюстраванне індывідуалістычнага, суб’ектыўнага светаўспрымання, выяўленне “я” мастака. Мадэрнізм і авангардызм: спробы адыходу ад традыцый ХІХ ст.… Проза авангарда. М. Пруст: Старонкі з біяграфіі ў кантэксце мастацкай… Паэзія авангарда. Г. Апалінэр – французскі паэт, па паходжанню з-пад Навагрудка. З роду Кастравіцкіх /як і К.…

Першая сусветная вайна і літаратура

Антываенны, антыфашысцкі кірунак зборніка апавяданняў А.Барбюса “Падзеі” /1928, бел. пер. “Розныя факты”, 1929/. Роля Барбюса ў гісторыі /артыкул Я.…

Пісьменнікі свету ў барацьбе супраць фашызму

Другая сусветная вайна ў літаратуры пасляваеннага свету. Першы з’езд нямецкіх пісьменнікаў /кастрычнік 1947/. Літаратура “пакалення тых, хто…

Экзістэнцыялізм

З гісторыі жыццёвага і творчага шляху А. Камю, схема трыпціха з яго “Запісных кніжак”. Філасофія “Абсурду”: драматургія /“Калігула”,… Элементы экзістэнцыялізму ў літаратуры Беларусі. Вершы М. Багдановіча “Ой,… Неаавангардызм /поставангардызм/. Тэатр абсурду” /авангардысцкі кірунак – С. Бекет, памяркоўная абсурдысцкая драма –…

Постмадэрнізм

Краіны Лацінскай Амерыкі і літаратура ХХ ст.

Краіны Азіі і літаратура ХХ ст.

Індыя: бенгальска-індыйскі пісьменнік Р. Тагор: зварот да нацыянальных традыцый /паэзія і проза ў перакладах на беларускую мову/. Японія: Ясунары Кавабата – пачуцці тугі і адзіноцтва /“Тысячакрылы жораў”/. Коба Абэ – праблема адасаблення асобы і пошукі выратавання ў свеце /раман “Жанчына ў пяску”: шматстайнасць тлумачэнняў фіналу/. Іншыя творы Абэ /, “Спаленая карта”, “Чужы твар”/, іх сугучнасць ідэям экзістэнцыялізму. Творчасць Муракамі.

Літаратура славянскіх краін ХХ ст.

Масавая літаратура

Літаратурныя прэміі

Паэты-лаўрэаты, якіх узнагароджвалі лаўравым вянком: Ф. Петрарка, Дж. Чосер, Э. Спенсэр, Б. Джонсан, У. Водсварт і інш. Пулітцэраўская прэмія /ЗША/. Прэмія Букера /творам мастацкай літаратуры, Велікабрытанія/. Ганкураўская прэмія /Францыя/. Нобелеўская прэмія па літаратуры /міжнародная ўзнагарода, Нобелеўскі камітэт у Швецыі/.

 

Літаратура

Асноўная

2. Адамовіч Г.Я. Літаратурная класіка ў параўнальным вывучэнні. – Мн., 2008. 3. Баршчэўскі Л. Літаратура ад Старажытнасці да пачатку эпохі рамантызму.–… 4. Беларуская літаратура і свет: ад эпохі рамантызму да нашых дзён. – Мн., 2006.

Дадатковая

2. Ковалева Т.В., Лапин И.Л., Паньков Н.А. Литература Средних веков и Возрождения. – Мн., 1988. 3. Разумовская М.В., Синило Г.В., Солодовников С.В. Литература ХУ11—ХУШ… 4. Лапидус Н.И., Малюкович С.Д. Литература Х1Х века. – Мн., 1992.

Хрэстаматыі

Хрэстаматыя па літаратуры народаў свету: Дапаможнік. 8 кл. – Мн., 1992. Зарубежная литература средних веков (Сост. Б.И.Пуришев). Кн. 1—2. – М.,… Хрестоматия по западноевропейской литературе. Эпоха Возрождения. (Сост. Б.И.Пуришев). – М., 1947.

Слоўнікі і энцыклапедычныя выданні

Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. Т.1—5. – Мн., 1984—87.

Литературный энциклопедический словарь. – М., 1987.

Краткая литературная энциклопедия: В 9 тт. – М., 1962—78.

Раздзел 2. Гісторыя сусветнай літаратуры (Руская)